Upplýsingar um eldgos og jarðskjálfta á Íslandi
Djúp jarðskjálftavirkni heldur áfram í Eyjafjallajökli. Undanfarnar vikur hefur þessi jarðskjálftavirkni orðið aðeins grynnri. Farið úr 29 km og upp í 24 km dýpi.
Þessi jarðskjálftavirkni er ennþá mjög langt frá því að koma af stað eldgosi í Eyjafjallajökli. Það er hinsvegar áhugavert hversu snemma þetta gerist. Þar sem það eru aðeins 15 ár síðan það gaus í Eyjafjallajökli.
Aðfaranótt 26. Maí 2025 klukkan 02:31 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,3. Þessi jarðskjálfti fannst í Hveragerði. Það komu nokkrir minni jarðskjálftar í kjölfarið á stærsta jarðskjálftanum.
Jarðskjálftavirknin á þessu svæði er mjög regluleg og það er ekki að sjá að þarna séu kvikuhreyfingar að valda jarðskjálftavirkni á þessu svæði.
Í gær (24. Maí 2025) hófst kröftug jarðskjálftahrina nærri Eldey og Geirfugladrangi á Reykjaneshrygg. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur orðið í þessari jarðskjálftahrinu hingað til var með stærðina Mw5,1. Þessi jarðskjálfti fannst yfir stórt svæði á suðurlandi. Það hafa einnig orðið yfir 40 jarðskjálftar með stærðina Mw3,0 síðan jarðskjálftahrinan hófst.
Þegar þessi grein er skrifuð. Þá er farið að draga úr jarðskjálftavirkninni en jarðskjálftavirknin getur aukist aftur snögglega. Veðurstofan telur að þarna séu eingöngu brotaskjálftar á ferðinni. Það er mitt álit að þessi jarðskjálftavirkni getur hafa komið til vegna kvikuhreyfinga án þess að það gjósi núna. Af hverju þessi jarðskjálftahrina er að eiga sér stað er óljóst þegar þessi grein er skrifuð. Það gæti breyst ef þessi jarðskjálftahrina eykst aftur.
Síðustu nótt (14. Maí 2025) klukkan 05:20 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,9 til Mw5,0 austan við Grímsey (EMSC hefur þennan jarðskjálfta með stærðina Mw4,6, upplýsingar hérna). Stærsti jarðskjálftinn fannst í Grímsey og alveg suður til Akureyrar.
Jarðskjálftahrinan hefur verið að sýna merki um það að hún komi í bylgjum. Þar sem það eru toppar af mikilli virkni og síðan kemur tímabil lítillar virkni. Það er óljóst hvað þetta þýðir. Það er hætta á því að frekari sterkir jarðskjálftar verði á næstu klukkutímum eða jafnvel vikum. Það gæti einnig gerist að jarðskjálftavirknin bara hætti eins og er algengt á þessu svæði. Ég er ekki að sjá nein merki um kvikuhreyfingar á þessu svæði.
Í nótt (13. Maí 2025) klukkan 04:02 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,7 austan við Grímsey. Þessi jarðskjálfti fannst í Grímsey fannst og náði að vekja fólk. Þessi jarðskjálfti fannst einnig víða á norðanverðu Íslandi. Það hafa orðið samtals sjö jarðskjálftar með stærðina Mw3,0 eða stærri síðan þessi jarðskjálftahrina hófst.
Jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi þegar þessi grein er skrifuð. Það hefur dregið úr þessari jarðskjálftahrinu en jarðskjálftahrinur eiga það til að aukast aftur. Það getur þó einnig verið að það bara dragi úr þessari jarðskjálftahrinu á næstu dögum eins og er algengast að gerist.
Í gær (10. Maí 2025) klukkan 09:36 hófst jarðskjálftahrina í Herðubreið. Þessi jarðskjálftahrina hófst með jarðskjálfta sem var með stærðina Mw3,1 og í kjölfarið komu nokkrir minni jarðskjálftar.
Þessir jarðskjálftar eru brotaskjálftar og þarna eru engin merki um að kvika sé á ferðinni. Jarðskjálftahrinur eru oft mjög algengar í kringum Herðubreið en oft eru löng tímabil þar sem ekkert gerist á þessu svæði.
Í dag (5. Maí 2025) klukkan 21:14 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,8 til Mw5,3 í eldstöðinni Bárðarbungu. Mismunandi stærðir eru hjá þessum aðilum, Veðurstofa Íslands er með Mw4,8, EMSC er með stærðina Mw5,1 og síðan er USGS með stærðina Mw5,3. Ég veit ekki hver er munurinn sem veldur þessum stærðarmun á þessum jarðskjálfta.
Þessi jarðskjálftavirkni stafar af þenslu í eldstöðinni Bárðarbungu sem hefur verið í gangi síðan eldgosinu lauk þar þann 27. Febrúar 2015. Það má reikna með svona jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu á nokkura mánaða fresti.
Um klukkan 17:00 í dag (01. Apríl 2025) varð jarðskjálfti með stærðina Mw5,3. Það er möguleiki á því að þessir jarðskjálftar séu ekki vegna spennubreytinga á svæðinu í jarðskorpunni. Þetta er möguleiki en það er óljóst hvað er að gerast þarna núna.
Ef að jarðskjálftarnir við Reykjanestá eru ekki gikkskjálftar eða jarðskjálftar sem tengjast spennubreytingum. Þá er möguleiki á því að þarna sé kvikuinnskot á ferðinni og það gæti endað í eldgosi. Ef það gýs út í sjó, þá verður það sprengigos. Það er ennþá of snemmt að segja til um hvort er en næstu klukkutímar ættu að segja hvort er. Jarðskjálftavirknin er ennþá í gangi og aðstæður geta breyst hratt og án viðvörunnar.
Í morgun um klukkan 06:30 þá hófst kvikuinnskot í Svartengi með mjög kröftugri jarðskjálftahrinu. Eldgos hófst um klukkan 09:50. Eldgosið er ennþá á syðri hluta sprungunnar miðað við eldgosið sem varð þann 21. Nóvember 2024. Kvikugangur hefur myndast og er um 11 km langur. Þessi kvikugangur gæti lengst og er mögulega ennþá að lengjast þegar þessi grein er skrifuð.
Staða mála er ennþá að þróast og getur breyst snögglega. Ég mun setja inn uppfærslur eftir þörfum og ef eitthvað mikið gerist.
Síðustu vikur þá hafa komið fram nokkrir djúpir jarðskjálftar í eldstöðinni Eyjafjallajökull. Þessi virkni er óvenjuleg þar sem Eyjafjallajökull gaus síðast árið 2010 og venjulega eru eldgos í Eyjafjallajökli á tímabilum sem eru frá 290 árum og upp í 700 ár milli eldgosa, miðað við þau gögn sem eru til í dag varðandi tíðni eldgosa í Eyjafjallajökli.
Dýpi þeirra jarðskjálfta sem Veðurstofan er búin að fara yfir er frá 24 til 26 km. Áður en eldgosið varð í Eyjafjallajökli árið 2010 þá tók það um 10 ár frá því að virknin fór að aukast þangað til að eldgos varð. Það er möguleiki á því að þetta sé bara djúp jarðskjálftavirkni og það verður ekki neitt eldgos í kjölfarið á þessari jarðskjálftavirkni á næstu áratugum. Þessa stundina er jarðskjálftavirknin of lítil og of fáir jarðskjálftar til þess að hægt sé að vera viss um hvað er að gerast í Eyjafjallajökli.