Eldgos hafið í Sundhnúkagígaröðinni í eldstöðinni Svartsengi

Í gær (20. Nóvember 2024) hófst eldgos í Sundhnúkagígaröðinni klukkan 23:14 í eldstöðinni Svartsengi. Þetta eldgos hefst mjög snemma miðað við síðustu eldgos á þessu svæði síðan þessi eldgosahrina hófst í eldstöðinni Svartsengi. Tími milli eldgosa er 77 dagar, sem er mögulega það lengsta sem hefur orðið á þessu svæði. Gossprungan á þessu svæði er í kringum 3 km að lengd.

Rauðir punktar sem sýna hvar jarðskjálftar urðu þegar kvikan braut sér leið upp á yfirborðið. Þessir jarðskjálftar raða sér upp eftir Sundhnúkagígaröðinni.
Jarðskjálftavirknin í Sundhnúkagígaröðinni. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.
Rautt hraunið kemur upp úr sprungu í Sundhnúkagígaröðinni á skjáskoti frá Rúv. Þetta er í upphafi eldgossins og mestur kraftur í eldgosinu.
Eldgosið eins og það var í upphafi goss. Skjáskot frá vefmyndavél Rúv.
Eldgosið eins og það er klukkan 00:53 þegar aðeins er liðið á það. Það er minni stórkavirkni úr sprungunni og hraunið er farið að flæða að mestu til vesturs. Gasskýið er einnig minna.
Eldgosið klukkan 00:53 þegar farið er að draga úr því. Skjáskot af vefmyndavél Rúv.

Óróinn sem kom fram í upphafi eldgossins núna er mjög lítill. Sá minnsti síðan eldgosahrinan hófst í Sundhnúkagígaröðinni. Það bendir til þess að þetta eldgos sé ekki mjög stórt. Ef það stenst, þá er möguleiki á því að þetta eldgos muni vara í mjög stuttan tíma og verður hugsanlega lokið í næstu viku. Það mun aðeins koma í ljós með tímanum hvort það gerist. Mesti kraftur eldgossins er á fyrstu 6 til 8 klukkutímum eldgossins.

Ef þörf verður á því. Þá mun ég setja inn nýjar uppfærslur hingað inn.

Staðan í eldgosinu í Svartsengi þann 23. Ágúst 2024 klukkan 18:38

Staðan í eldgosinu í Svartsengi þann 23. Ágúst 2024 klukkan 18:11. Þessi grein getur orðið úrelt mjög hratt og án viðvörunnar.

  • Eldgosið er núna á 2 km langri sprungu sem er nyrst og staðsett nærri Stóra Skógarfelli. Heildarlengd gossprungar er í kringum 7 km en mestur hluti af sprungunni er hættur að gjósa.
  • Hægt er að sjá eldgosið á leiðinni til Keflavíkur eða Keflavíkurflugvallar.
  • Það er ekki hægt að segja hversu lengi eldgosið mun vara. Það hefur verið minnkandi gosórói síðan klukkan 06:00 í morgun. Eldgosið gæti varað í nokkra daga eða í mánuð, það er ekki hægt að segja til um það núna.
  • Veðurstofan tapaði jarðskjálftamæli (Litla Skógarfell) og GPS stöð á svipuðum svæði undir hraun. Eins og er, þá eru þetta bara tvær stöðvar. Þar sem einni GPS stöð var komið í skjól (Norðurljósarvegur) fyrr í Ágúst.
  • Stærstu jarðskjálftanir sem hafa orðið núna voru með stærðina Mw4,1 og síðan Mw3,3. Stærri jarðskjálftinn var rétt við eldstöðina Fagradalsfjall. Minni jarðskjálftinn var í fjallinu Keilir. Stærri jarðskjálftinn fannst í Reykjavík og nálægum svæðum.

Þetta eldgos getur breyst án mikillar viðvörunnar.  Ef eitthvað gerist sem er þess virði að skrifa um. Þá mun ég skrifa um hvað er að gerast.

Eldgos hafið í eldstöðinni Svartsengi, í Sundhnúkagígum

Eldgos hófst í Svartsengi klukkan 21:26 í Sundhnúkagígaröðinni. Eldgosið er mjög kraftmikið eins og er alltaf í upphafi þessara eldgosa. Tíminn frá því að jarðskjálftavirknin hófst og þangað til að eldgosið hófst var ekki nema 30 til 40 mínútur.

Ég mun setja inn frekari upplýsingar ef það eru einhverjar nýjar upplýsingar til að skrifa um. Síðasta eldgos á þessu svæði hófst þann 29. Maí og lauk 22. Júní.

Staðan í eldgosinu í Sundhnúkagígum þann 30. Maí 2024 klukkan 01:56

Þetta er stutt uppfærsla á eldgosinu í Sundhnúkagígum sem hófst þann 29. Maí 2024 klukkan 12:46. Það er hugsanlegt að þetta verði eina uppfærslan um þetta eldgos, þar sem eldgos í Sundhnúkagígum vara bara í einn til þrjá daga svona venjulega. Hvort að það gerist á eftir að koma í ljós.

Í gær (29. Maí 2024) klukkan 12:46 hófst eldgos í Sundhnúkagígum sem eru í eldstöðinni Svartsengi. Eldgosið hófst nærri Sýlingafelli og á svipuðum stað og fyrri eldgos. Þegar mesta eldgosið varð, þá var flæði hrauns um 2000m3/sek. Síðan það var, þá hefur hægt á hraunflæði eldgossins og er það á bilinu 200m3/sek til 600m3/sek en þetta getur breyst hratt og án fyrirvara. Gossprungan var lengst um 4 km en er núna í kringum 1 til 2,5 km að lengd. Lengd sprungunnar mun breytast án fyrirvara.

Hrauntungur standa hátt upp í loftið frá gossprunginni, auk þess sem gas skýið berst til austurs með vindinum frá eldgosinu.
Eldgosið klukkan 12:58. Þetta er skjáskot af vefmyndavél Rúv.
Upphaf eldgossins, þar sem kvikan er búinn að ryðja sér leið upp á yfirborðið með miklum látum. Gas skýið er ennþá mjög lítið þarna.
Eldgosið eins og það var klukkan 12:47. Skjáskot af vefmyndavél Rúv.
Miklir kvikustrókar sem voru farnir að koma klukkan 12:51. Þarna eru hraunstrókanir farnir að ná hæðinni um 70 metra upp í loftið.
Eldgosið þegar það er farið að verða mjög öflugt. Skjáskot af vefmyndavél Rúv.
Eldgosið í fullum krafti klukkan 16:!2 og hraun straumar á fullu og gosstrókar farnir að vera stöðugt í kringum 70 metra háir.
Krafturinn í eldgosinu klukkan 16:12. Skjáskot af vefmyndavél Rúv.
Eldgosið um 10 mínútum eða klukkan 12:54 eftir að það hófst. Gossprungan er þarna orðin um 1 km að lengd og er áfram að lengjast. Síðan halda gosstrókanir þarna áfram að hækka á þessum tímapunkti.
Þegar gossprungan er orðin um 1 km löng í eldgosinu í Sundhnúkagígum. Skjáskot af vefmyndavél Rúv.

Staðan í eldgosinu í Sundhnúkagígum (Svartsengi) þann 19. Mars 2024 klukkan 02:09

Þetta er stutt grein, þar sem það hefur orðið lítil breyting á eldgosinu síðasta sólarhringinn.

Eldgosið er stöðugt þegar þessi grein er skrifuð. Það gæti breyst án viðvörunnar.

  • Óróinn frá eldgosinu hefur verið stöðugur síðasta sólarhringinn. Það hefur verið mjög lítil sveifla í óróanum.
  • GPS stöðvar sýna að land hefur sigið um rúmlega 200 til 300mm þegar þessi grein er skrifuð. Það er óvissa í þessum gögnum vegna slæms veðurs síðustu daga.
  • Samkvæmt Veðurstofu Íslands, þá er flatarmál hraunsins núna orðið 5,85 km2.
  • Það er lítil sem engin jarðskjálftavirkni á svæðinu við eldgosið. Það er hugsanlegt að slæmt veður sé að koma í veg fyrir mælingar á litlum jarðskjálftum.
  • Gígar halda áfram að hlaðast upp í eldgosinu.
  • Hraunið er um 350 metra frá Suðurstrandavegi og um 700 metra frá því að ná út í sjó.

Ef það verður breyting á stöðu mála. Þá mun ég skrifa nýja grein eins fljótt og hægt er. Næsta grein ætti að verða þann 21. Mars 2024 ef eldgosið verður ennþá í gangi.

 

Staðan í eldgosinu í Sundhnúkagígum (Svartsengi) þann 17. Mars 2024 klukkan 19:15

Þetta er stutt grein, þar sem ég reikna ekki með því að mikið gerist í þessu eldgosi.

Hérna er staða mála eins og ég veit best þann 17. Mars 2024 klukkan 19:15. Þetta eru bestu upplýsingar sem ég hef.

  • Eldgosið hefur minnkað síðan í gær (16. Mars 2024 klukkan 20:23). Eldgossaprungan er núna að gjósa á þremur til fjórum stöðum.
  • Hraunið náði að görðunum sem eru að verja Grindavík í gær.
  • Það er ekki að hægjast eins hratt á þessu eldgosi og fyrri eldgosum.
  • Gosóróinn er ennþá mjög stöðugur en minni en þegar eldgosið hófst í gær.
  • Gossprungan virðist vera núna frá 800 metrum til 1 km löng.
  • Hraunflæði virðist hafa minnkað en hraunið gæti verið að safnast í stórar hrauntjarnir sem brotna með miklum látum og miklu hraunflæði.
  • Það er hætta á því að Suðurstrandavegur gæti farið undir hraun. Ef það gerist, þá eykst hættan á því að hraunið nái til sjávar.
  • Það er ekki að sjá á vefmyndavélum að þessu eldgosi sé að ljúka.
  • Gígar hafa byrjað að myndast á virkum hluta gossprungunnar.

Ef eitthvað gerist, þá mun ég setja inn nýja grein eins fljótt og ég get. Venjulega þá eru eldgos í Svartsengi aðeins í kringum einn dag. Ef þetta eldgos verður lengra. Þá mun ég setja inn nýja grein á morgun eða fyrr ef eitthvað mikilvægt gerist.

Staðan í eldgosinu við Sundhnúksgíga klukkan 23:29 þann 8. Febrúar 2024

Þetta er stutt grein um stöðu mála í eldgosinu við Sundhnúksgíga þann 8. Febrúar 2024 klukkan 23:29.

  • Fjögurra tíma GPS gögn virðast sýna það að þensla er nú þegar hafin í eldstöðinni Svartsengi. Það virðist sem að þessi þensla hafi byrjað um leið og það fór að draga úr eldgosinu um klukkan 13:00 í dag.
  • Eldgosið skemmdi heitavatnslögn frá Svartsengi. Það olli því að um 26.000 manns misstu heita vatnið. Það voru einnig einhverjar skemmdir á innviðum rafmagns á svæðinu en það voru minniháttar skemmdir og rafmagn er aftur komið á þessar rafmagnslínur. Staðan með kalda vatnið er óljós en þar er einnig hætta á skemmdum.
  • Þetta eldgos var stærra miðað við eldgosin 18. Desember 2023 og síðan eldgosið þann 14. Janúar 2024.
  • Það myndaðist lítið öskuský í dag og samkvæmt sérfræðingum sem komu fram í fréttum eða fjölmiðlum í dag. Þá dró svo snögglega úr eldgosinu að hrun varð úr börmum gossprungunnar og það kveikt í jarðvegi. Síðan fór grunnvatn af stað í gossprunguna sem myndaði mikið gufuský, ásamt öskuskýinu sem hafði myndast skömmu áður. Ég veit ekki hvort að gufuskýið sé hætt, þar sem það er myrkur og ég sé það ekki vegna þess. Þó er það líklegt að þetta sé hætt.
  • Eldgosið er í tveimur gígnum þegar þessi grein er skrifuð.
  • Það er búist við því, miðað við það hvernig hefur verið að draga úr eldgosinu að þessu eldgosi ljúki á morgun, 9. Febrúar en ekki seinna en 10. Febrúar.
  • Næsta eldgos í Svartsengi verður milli 6. Mars til 18. Mars ef núverandi munstur helst í eldstöðinni Svartsengi. Það er þó ekki hægt að segja til um það hvað gerist næst í eldstöðinni Svartsengi.

Ef eitthvað gerist. Þá mun ég setja inn uppfærslu eins fljótt og ég get.

Staðan í Sundhnúkagígar þann 21. Desember 2023 klukkan 19:30

Þetta er stutt grein og upplýsingar hérna geta orðið úreltar mjög hratt og án viðvörunnar.

Eldgosið sem hófst í Sundhnúkagígum þann 18. Desember klukkan 22:17 er lokið eftir því sem ég fæ best séð. Þetta var mjög stórt eldgos, þó svo að það hafi varað í mjög skamman tíma. Hrunið sem kom upp þakti um 3,7 km2 (ferkílómetra). Meirihluti af eldgosinu átti sér stað í fyrstu 24 til 48 klukkustundum. Það eru komnir fram fyrstu merki um það að þensla sé hafin aftur í Svartsengi, ef að þenslan er á sama hraða og fyrir eldgosið 18. Desember, þá mun það aðeins taka um 8 til 10 daga að ná sömu stöðu og áður en eldgos hófst. Það er stór spurning hvort að það gerist núna, þar sem það er ennþá mikið magn af kviku í Svartsengi og sú kvika getur farið af stað til yfirborðs án þess að þensla eigi sér stað og komið af stað stærra eldgosi. Hvort að það gerist er eitthvað sem þarf að bíða og sjá hvað gerist.

Myndbönd af svæðinu þar sem gaus sýna mikla afgösun eiga sér stað á svæðinu þar sem gaus. Þetta er áhugavert og ég er ekki alveg viss afhverju þetta er að eiga sér stað. Það er möguleiki á því að í kvikuganginum sé mikil kvika sem er að losa sig við gas en hefur ekki orkuna í að gjósa. Það er smá möguleiki á því að nýtt eldgos hefjist á sama stað. Hvort að það gerist er ekki hægt að segja til um.

Rauðir punktar og talsverð jarðskjálftavirkni eftir sigdalnum við Þorbjörn og Grindavík. Þarna eru einnig gulir punktar sem sýna aðeins eldri jarðskjálfta.
Jarðskjálftavirkni eftir sigdalnum við Grindavík og fjallið Þorbjörn. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftavirkni er mjög áhugaverð og hófst í gær (20. Desember 2023) og hefur sama munstur og jarðskjálftavirknin rétt áður en það fór að gjósa í Sundhnúkagígum þann 18. Desember. Hvort að það sé að gerast núna verður að koma í ljós. Þetta er bíða og sjá staða núna.

Þetta er síðasta uppfærslan, nema ef eitthvað gerist á þessu svæði sem er líklegt miðað við þá virkni sem er að koma fram en spurningin er alltaf hvenær eitthvað gerist.

Staðan í eldgosinu í Sundhnúkagígar þann 20. Desember 2023 klukkan 19:21

Þetta er stutt grein og upplýsingar hérna geta orðið úreltar án viðvörunnar.

Það stefnir í að þetta eldgos verði stutt og það er venjulega þannig sem eldgos eru á Íslandi. Hugsanlega mun þessu eldgosi ljúka milli Föstudags og Mánudags, en það fer eftir því hvað gerist.

  • Hraunflæði frá þeim gígum sem eru að gjósa núna er í kringum 10m3/sek samkvæmt fréttum. Þetta er mjög lítið miðað við upphaf eldgossins.
  • Það sést á GPS gögnum að Svartsengi hefur lækkað um 80mm síðan á Mánudaginn. Þetta þýðir einnig að það er mikil kvika í Svartsengi sem getur gosið án viðvörunnar.
  • Jarðskjálftavirkni í sigdalnum er byrjuð aftur. Þessi jarðskjálftavirkni er áhugaverð en ég er ekki ennþá viss hvað þessi jarðskjálftavirkni þýðir þegar þessi grein er skrifuð.
  • Veðurstofan segir að eldgosið er stöðugt, þó svo að það sé lítið þegar þessi grein er skrifuð.
  • Hraunbreiðan er núna 3,7 km2 (ferkílómetrar) að stærð samkvæmt fréttum.
  • Samkvæmt Jarðvísindadeild Háskóla Íslands, þá er kvikan sem er að koma upp aðeins þróaðri en kvikan sem kom upp í Fagradalsfjalli. Það þýðir að kvikan stoppaði aðeins á leiðinni upp í jarðskorpunni og breytti efnasamsetningunni áður en eldgos hófst. Hægt er að lesa þessa rannsókn hérna á vefsíðu Háskóla Íslands.
  • Þetta er önnur gerð af hrauni en gaus þarna fyrir 2400 árum síðan. Afhverju það er veit ég ekki og það mun taka sérfræðinga nokkur ár að finna út afhverju það er, ásamt því að rannsaka þetta og birta vísindagreinar í vísindatímaritum um þetta.
Grænar stjörnur í sigdalnum við Grindavík og síðan fullt af rauðum og appelsínugulum punktum sem sýna minni jarðskjálfta í sigdalnum.
Jarðskjálftavirknin í Sigdalnum við Grindavík. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er áhugavert að fjallið Þorbjörn heldur áfram að síga samkvæmt GPS gögnum frá því í dag (20. Desember 2023). Veðurstofan hefur gefið út nýtt kort með hættusvæðinu og er hægt að sjá það hérna á vef Veðurstofunnar.

Þetta eru allar þær upplýsingar sem ég veit um í dag (20. Desember 2023). Næsta grein um stöðu mála ætti að koma á morgun ef ekkert sérstakt gerist. Ef eitthvað gerist, þá mun ég reyna að birta nýja grein eins fljótt og hægt er.

Staðan í eldgosinu í Sundhnúkagígar þann 19. Desember klukkan 22:32

Þetta er stutt grein og upplýsingar hérna geta orðið úreltar án fyrirvara. Þessi grein er skrifuð þann 19. Desember 2023 klukkan 22:32.

Ég reyni að lesa allar þær upplýsingar sem ég get yfir daginn og lesa eins mikið af gögnum og hægt er. Þar sem ég hef ekki aðgang að öllum vísindagögnum sem er safnað. Þá verð ég að treysta á fréttir til að fá þær upplýsingar eins og hægt er, frá Veðurstofunni og öðrum aðilum eftir því sem hægt er. Þetta hefur alltaf verið svona og er ekkert óeðlilegt.

  • Eldgosið er núna 2 til 4 gígar. Ég er ekki alveg viss hversu mörg svæði eru að gjósa núna þegar ég skrifa þessa grein.
  • Kvikuinnskotið sem myndaðist þann 18. Desember virðist fara inn í kvikuinnskotið sem myndaðist þann 10. Nóvember. Það þýðir að hugsanlega hefur það kvikuinnskot endurvirkast við þann atburð. Það þýðir að hugsanlega getur farið að gjósa eftir öllum eða hluta 15 km kvikuganginum á handahófskenndum stöðum.
  • Núverandi flæði virðist vera í kringum 50m3/sek þegar þessi grein er skrifuð. Ég hef verið að heyra tölur sem fóru eins hátt og 800m3/sek í upphafi eldgossins í gær (18. Desember) en þessi tala er fyrir mér óstaðfest. Kvikuflæðið lækkaði niður til 100 til 500m3/sek fljótlega eftir að eldgosið hófst.
  • Samkvæmt GPS gögnum sem ég hef heyrt af í dag. Þá virðist sem að Svartsengi hafi lækkað um 50mm í dag. Ég vonast til þess að sjá þetta betur á morgun (20. Desember) þegar ný GPS gögn koma vonandi inn.

Það er mikil óvissa með þetta eldgos og hvað getur gerst næst í þessu. Þar sem það er mikið af kviku í eldstöðinni í Svartsengi sem hefur ekki ennþá gosið. Það er möguleiki á því að nýtt innflæði af kviku úr möttlinum sem gæti sett meira af stað. Innflæði kviku af miklu dýpi getur gerst án mikillar viðvörunnar eftir því sem þrýstingur minnkar í Svartsengi í sillunni þar (eða kvikuhólfi).

Ég mun setja inn næstu uppfærslu á morgun (20. Desember). Ef eitthvað gerist, þá mun næsta uppfærsla koma fyrr inn.