Hvernig Bárðarbunga seig saman

Það kom út nýlega góð grein um hvernig Bárðarbunga seig saman í sex mánaða eldgosinu í Holuhrauni. Það eru ennþá að koma fram nýjar upplýsingar um eldgosið í Bárðarbungu og hvað gerðist í eldstöðinni þó svo að ekkert hafi gerst síðan eldgosinu lauk í Holuhrauni. Nýjustu gögnin sýna fram á það að Bárðarbunga seig saman, það sig átti sér ekki stað með sprengingu eins og gerist oft, heldur með hægu sigi yfir sex mánaða tímabil. Eldgosið í Holuhrauni er stærsta eldgos á Íslandi í rúmlega 230 ár.

Greinin um eldgosið í Bárðarbungu

Iceland’s Bárðarbunga-Holuhraun: a remarkable volcanic eruption (blogs.egu.eu, Enska)

Staðan í Bárðarbungu þann 9-Desember-2014

Þetta er örstutt yfirlit um stöðuna í Bárðarbungu.

  • Eldgosið í Bárðarbungu er núna búið að vara í 100 daga.
  • Stærð hraunsins er í kringum 77 – 80 km² að stærð. Magn hraunsins er núna í kringum 1,0 km³ eða stærra en það (það er ekki víst að ég hafi nýjustu tölunar eins og stendur).
  • Það hefur orðið fækkun í jarðskjálftum með stærðina 5,0 og það er einnig orðið lengra á milli þeirra eins og staðan er núna.
  • Sig öskju Bárðarbungu er núna orðið meira en 50 metrar samkvæmt nýjustu mælingum.

Vegna flutnings þá hef ég ekki möguleika á að skrifa lengri grein um stöðu mála í Bárðarbungu. Vegna veðurs þá kemst ég ekki norður á Hvammstanga fyrr en á Föstudaginn (eins og veðurspáin er núna).

Staðan í Bárðarbungu Miðvikudaginn 19-Nóvember-2014

Þetta verður stutt uppfærsla á stöðu mála.

Lítið hefur breyst í eldgosinu í Holuhrauni síðan á Mánudaginn. Það hefur hinsvegar verið sagt frá því í fréttum að líklega er að verða aukning á brennisteinsdíoxíði í eldgosinu. Það bendir til þess að kvikan í eldgosinu sé orðin frumstæðari og komin dýpra að í eldgosinu. Stærð hraunsins er núna í kringum 72 – 74 ferkílómetrar, en ég hef ekki heyrt neinar nýjar tölur um stærð hraunsins síðustu daga og er því ekki viss um hvaða tala er rétt. Ný mynd af gígnum sem núna gýs úr sýnir ekki neina breytingu á eldgosinu eða útflæði hrauns.

141119_2030
Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu heldur áfram með svipuðum hætti og áður. Engir jarðskjálftar stærri en fimm hafa átt sér stað síðan á Sunnudaginn, það gæti þó breyst án fyrirvara þar sem slíkir jarðskjálftar verða reglulega. Jarðskjálftum með stærðina 5,0 eða stærri hefur fækkað undanfarið, en það gæti aðeins verið tímabundin breyting.

Vegna flutnings til Íslands

Þar sem ég verð að flytja til Íslands í Desember þá munu uppfærslur á stöðu mála í Bárðarbungu falla niður eftirtalda daga.

3-Desember. Ekki er víst að uppfærsla muni verða skrifuð þennan dag.
5-Desember. Engin uppfærsla.
8-Desember. Engin uppfærsla.
10-Desember. Engin uppfærsla.
12-Desember. Engin uppfærsla reikna ég með.
15-Desember. Engin uppfærsla reikna ég með.
17-Desember. Ef ég verð kominn með tölvuna mína þennan dag. Þá mun ég skrifa uppfærslu.
19-Desember. ???

Áætlun varðandi uppfærslur um Jólin verða settar síðar hingað inn.

Ég mun setja inn upplýsingar varðandi PayPal seint í Desember-2014 eða snemma í Janúar-2015.

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 14-Nóvember-2014

Þetta verður mjög stutt grein um stöðu mála í Bárðarbungu.

Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram með svipuðum hætti og undanfarið, það er mjög lítil eða enga breytingu á sjá á eldgosinu samkvæmt síðustu fréttum. Kraftur eldgossins er sá sami eða mjög svipaður og hefur verið undanfarið. Stærð hraunsins er núna í kringum 74 ferkílómetrar að stærð. Hæð gígsins er núna í kringum 100 metrar þar sem hann stendur hæst. Slæmt veður hefur hinsvegar komið í veg fyrir að það sjáist almennilega til eldgossins á síðustu dögum.

141114_1815
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn síðasta sólarhringinn var jarðskjálfti með stærðina 5,4. Hinsvegar hefur ekki orðið nein stór breyting á jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu síðan á Miðvikudaginn. Sig öskjunnar í Bárðarbungu er ennþá með svipuðum hætti samkvæmt síðustu fréttum, hugsanlegt er þó að aðeins hafi dregið úr hraða sigsins, en ég veit ekki hvort að það hefur breyst aftur til fyrra horfs. Annars eru ekki neinar aðrar fréttir af stöðu mála í Holuhrauni og Bárðarbungu.

Hvað er að gerast í Bárðarbungu

Þetta er ekki uppfærsla á stöðunni í Bárðarbungu. Fyrir síðustu stöðu mála vinsamlegast athugið greinina frá því á Miðvikudaginn 12-Nóvember-2014.

Virkni í Bárðarbungu fyrir 16-Ágúst-2014

Virkni í Bárðarbungu fyrir 16-Ágúst-2014 var virkni sem byggðist á reglulegum jarðskjálftahrinum og kvikuinnskotum. Þetta var álitin hefðbundin hegðun í Bárðarbungu. Það verður að athuga hvort að þetta hafi hugsanlega verið langtímamerki þess að eldgos væri að fara að hefjast í Bárðarbungu. Jarðskjálftahrinur voru einnig mjög algengar í Dyngjuhálsi og þar urðu oft jarðskjálftar stærri en 3,0.

Nítján vikum fyrir 16-Ágúst-2014

Fyrir rétt rúmlega nítján vikum fyrir 16-Ágúst-2014 virðist sem að ákveðnum þrýstipunkti hafi verið náð innan Bárðarbungu. Fyrir nítján vikum síðan virðist sem að þrýstingur hafi farið að aukast innan í Bárðarbungu, þessi breyting breytti þeirri jarðskjálftavirkni sem var í Bárðarbungu, þessi breytta jarðskjálftavirkni varði þangað til 16-Ágústu-2014 þegar kvikan loksins braust úr kvikuhólfinu og hóf að leita upp á yfirborðið. Breytingin á jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu sést vel milli viku 15 og viku 16 og vikunum þar á eftir.

Þær breytingar sem eru að eiga sér stað í Bárðarbungu núna

Núna er Bárðarbungu að síga og eins og staðan er í dag þá mun hrun öskjunnar ekki eiga sér stað. Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga eins og hún hefur verið að gera í nærri því þrjá mánuði núna. Mér sýnist að kvikan sem núna er að gjósa í Holuhrauni sé að einhverju leiti frá kvikuinnskotum í Bárðarbungu eða frá sillum (kallað sill á ensku) innan í Bárðarbungu. Á meðan sjálft kvikuinnskotið sem er að gjósa í Holuhrauni á upphaf sitt á 5 – 8 km dýpi í sjálfu kvikuhólfi Bárðarbungu. Það virðist sem að kvikan sé að lækka inn í eldstöðunni vegna þess að kvikuinnskotið er að minnka þrýstingin efst í Bárðarbungu (þetta eru aðalega getgátur hjá mér og eru hugsanlega rangar). Það er hinsvegar einnig kvika sem er að stíga upp Bárðarbungu af miklu dýpi í jarðskorpunni, ásamt þeirri kviku sem kvikuinnskotið (sem nær til Holuhrauns og veldur eldgosi þar) er að draga úr eldstöðinni á þessari stundu. Þessi atburðarrás er að leiða til jarðskjálfta í Bárðarbungu og þetta þýðir að líklega mun eldgosið í Holuhrauni halda áfram marga mánuði í viðbót. Hættan á jarðskjálftum sem eru stærri en 5,7 er einnig til staðar í Bárðarbungu núna, vegna þessar lækkunar sem er að eiga sér stað.

Rekið sem hófst nærri Bárðarbungu

Það virðist sem að Bárðarbunga hafi komið af stað reki í austra eldgosabeltinu á Íslandi. Það þýðir að eldgos geta haldið áfram á þessu svæði í meira en áratug. Það þýðir einnig að fleiri eldgos á sprungum munu eiga sér stað á þessu svæði á meðan rekið á sér stað. Eldgos munu eiga sér bæði undir Vatnajökli og á jökulausum svæðum (eins og eldgosið í Holuhrauni).

Hvað gerist næst?

Það er engin leið til þess að vera viss um hvað gerist næst í Bárðarbungu þar sem þetta er fyrsta eldgosið sem hægt hefur verið að fylgjast með mælitækjum. Eftir því sem eldgosið verður lengra því skýrari og betri mynd mun fást af því hvað er að gerast. Á þessari stundu eru Almannavarnir að undirbúa sig fyrir hugsanlegt eldgos undir jökli með tilheyrandi skemmdum á mannvirkjum og samgöngum. Þar sem rek mun hefjast einn daginn sunnan við Bárðarbungu, hvenær slíkt gæti gerst er ekki hægt að spá til um, þar sem staðan er flókari sunnan við Bárðarbungu heldur en norðan við hana. Það munar mestu um eldstöðina sem kallast Hamarinn (eða Loki-Fögrufjöll). Það er ljóst að Bárðarbungu mun koma af stað eldgosi í þeirri eldstöð einn daginn án viðvörunar. Hvenær slíkt gæti gerst er ekki hægt að segja til um og það er alltaf tilfellið með eldstöðvar og hugsanleg eldgos í þeim.

Staðan í Bárðarbungu Mánudaginn 10-Nóvember-2014

Það hefur lítið breyst í Holuhrauni síðan á Föstudaginn 07-Nóvember-2014. Stærð hraunsins í Holuhrauni er núna í kringum 70 ferkílómetrar og það stækkar á hverjum degi. Ég veit ekki heildarmagn hraunsins í dag, en síðustu útreikningar sem ég sá sýndu að hraunið er núna rúmlega 1,0 km³, en þeir útreikningar eru orðnir rúmlega mánaðargamlir. Það er því öruggt að magn hrauns í Holuhrauni er orðið talsvert meira en síðustu tölur sýndu.

141110_2055
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn sem varð um helgina var með stærðina 5,2. Það voru hinsvegar fjöldinn allur af jarðskjálftum sem voru stærri en 3,0 um helgina eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Jarðskorpan í Bárðarbungu er núna orðin mjög sprungin, það þýðir að jarðhiti á mjög greiða leið upp á yfirborðið. Þetta mun þýða aukningu í jarðhita í Bárðarbungu og aukna virkni í eldri hverum sem eru undir jökli. Það er ekki að sjá neina stóra breytingu í virkninni í Bárðarbungu síðustu dagana frekar en undanfarna tvo mánuði.

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 07-Nóvember-2014

Slæmt veður veldur því að ekki er hægt að fylgjast almennilega með eldgosinu í Bárðarbungu. Upplýsingar um stöðu mála eru því takmarkaðar á þessari stundu.

Jarðskjálftavirkni heldur áfram í Bárðarbungu eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Stærsti jarðskjálftinn í morgun klukkan 07:11 var með stærðina 5,4 en aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Vegna slæms veðurs hefur ekki verið hægt að fylgjast með gangi eldgossins í Holuhrauni og færri jarðskjálftar hafa mælst að auki vegna þess.

141107_2025
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

GPS mælingar sýna það að sigið í Bárðarbungu er með sama hætti og síðustu tvo mánuði. Það sem hefur hinsvegar breyst er að stærra svæði í Bárðarbungu er núna að síga, það bendir til þess að eldgosið í Holuhrauni sé farið að tæma önnur kvikuinnskot og mögulega syllur inn í Bárðarbungu. Frekari upplýsingar um þetta er að finna í skýrslu Almannavarna og Veðurstofu Íslands hérna.

Engar breytingar hafa átt sér á eldgosinu í Holuhrauni eftir því sem ég kemst næst. Vegna veðurs þá hefur ekkert sést til eldgossins í vefmyndavélum Mílu í allan dag. Vegna veðurs þá eru heldur ekki neinir vísindamenn að störfum í Holuhrauni. Fyrir utan þá þetta, þá er ekki neinar aðrar fréttir af eldgosinu í Bárðarbungu eftir því sem kemst næst.

Staðan í Bárðarbungu Miðvikudaginn 05-Nóvember-2014

Hérna er stutt yfirlit yfir stöðuna í Bárðarbungu Miðvikudaginn 05-Nóvember-2014.

Það hafa ekki orðið neinar stórkostlegar breytingar í eldgosinu í Bárðarbungu síðan á Mánudaginn 03-Nóvember-2014. Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram með svipuðum hætti og það hefur verið að gera síðustu tvo mánuði. Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil í Bárðarbungu eins og hefur verið og virðist lítið draga úr jarðskjálftavirkninni, flestir jarðskjálftarnir sem verða eru með stærðina 3,0 – 4,9. Það er munur á milli fjölda jarðskjálfta sem verða milli daga.

141105_2105
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er ennþá stórhættulegt að fara upp að eldgosinu vegna eiturgass sem þar er að finna eins og tveir lögreglumenn komust að í gær samkvæmt fréttum. Þeir lentu í vasa af gasi sem olli litlu súrefni á svæði í kringum þá, samkvæmt fréttum þá voru þeir við brún hraunsins þegar þetta gerðist. Það nærri því leið yfir þá samkvæmt fréttum Rúv vegna skorts á súrefni. Þessir lögreglumenn voru víst að nota gasgrímur eins og á að gera nærri eldgosinu.

Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga á svipuðum hraða og áður, núna er mesta sig Bárðarbungu rúmlega 44 metrar þar sem það er mest. Katlar í Vatnajökli sem liggur ofan á Bárðarbungu halda áfram að dýpka og hafa dýpkað um 5 – 8 metra á síðustu 11 dögum samkvæmt síðustu mælingum. Samkvæmt útreikningum vísindamanna þá er bráðnuninn rúmlega tveir rúmmetrar á sekúndu (m³/sek). Þetta jafngildir orku upp á nokkur hundruð megavött samkvæmt útreikningum jarðfræðinga hjá Háskóla Íslands. Vegna þess að núna er vetrarfærð á svæðinu er mjög erfitt að komast þangað og tekur ferð aðra leiðina að minnsta kosti sjö klukkutíma á bíl við bestu aðstæður.

Að öðru leiti þá held ég að ekkert frekar sé að frétta af stöðu mála í Bárðarbungu þessa stundina.

Fréttir

Lögreglumenn urðu fyrir súrefnisskorti (Rúv.is)
Færð gerir vísindamönnum erfitt fyrir (Rúv.is)

Staðan í Bárðarbungu Mánudaginn 3-Nóvember-2014

Eldgosið í Holuhrauni hélt áfram um helgina eins og það hefur gert síðustu tvo mánuði, engin breyting átti sér stað á eldgosinu. Vegna slæms veðurs um helgina gekk illa að fylgjast með framgangi eldgossins og virkninni í Bárðarbungu. Eldgosið heldur áfram af fullum krafti eftir því sem ég sá á vefmyndavélum Mílu fyrr í dag. Ég tók einnig eftir því í dag að eldgosið var að senda upp hraunstróka sem náðu 20 – 30 metra upp í loftið, aðal gígurinn hefur byggt upp hlíð sem er rúmlega 90 metra há þannig að ekki sést til eldgossins þar, ég veit ekki hversu stöðug þessi hlíð er og hversu mikið hrynur úr henni, en slík hrun geta átt sér stað án nokkurs fyrirvara.

141103_2210
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur af þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálfti helgarinnar var með stærðina 5,4 en aðrir jarðskjálftar voru minni eftir því sem mig minnir. Það er hinsvegar ennþá mjög mikil jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu og mjög margir jarðskjálftar sem eru stærri en 3,0 eiga sér stað daglega í Bárðarbungu. Fjöldi jarðskjálfta sem er með stærðina 5,0 eða stærri er kominn upp í 61, jarðskjálftar með stærðina 4 – 5 er 228 talsins og það hafa orðið 434 jarðskjálftar með stærðina 3 – 4 síðan í Ágúst. Þetta er samkvæmt frétt Rúv. Magn hraunsins sem komið hefur upp er núna orðið 1,0 km³ og það þekur núna 70 ferkílómetra samkvæmt síðustu mælingu sem ég vissi af. Eldgosið í Holuhrauni er engu að síður fjórtán sinnum minna en Skaftáreldar sem áttu sér stað 1783 – 1784. Eftir því sem ég kemst næst þá eru þetta allar þær fréttir af stöðu mála í Bárðarbungu.

Fréttir af eldgosinu

Stærsta gos síðan í Skaftáreldum (Rúv.is)

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 31-Október-2014

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 31-Október-2014.

Það hefur ekki mikið breyst í Bárðarbungu síðan á Miðvikudaginn (29-Október-2014). Jarðskjálftavirkni er með svipuðum hætti og hefur verið síðustu tvo mánuði. Engar stórar breytingar hafa átt sér stað í GPS gögnum undanfarið. Samkvæmt síðustu fréttum þá hefur eldgosið í Holuhrauni ekki breyst neitt síðan á Miðvikudaginn, nýja hraunið er núna í kringum 65 ferkílómetrar að stærð samkvæmt síðustu mælingu vísindamanna.

141031_2105
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærstu jarðskjálftarnir síðustu 24 klukkutímana hafa verið með stærðina 5,3 og 5,2. Aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Það er enga breytingu að sjá í virkni Bárðarbungu og askjan heldur áfram að síga um 40 sm á dag. Samkvæmt fréttum þá er magn af brennisteinsdíoxíði sem kemur upp í eldgosinu 20,000 til 40,000 tonn á dag í eldgosinu í Holuhrauni. Slæmt veður hefur komið í veg fyrir að hægt sé að fylgjast almennilega með eldgosinu í Holuhrauni. Ég hef ekki heyrt neinar frekari fréttir af virkninni í Bárðarbungu núna.