Jón Frímann – Síða 133 – Jarðfræði á Íslandi

maí 17, 2013

Rólegt á Íslandi þessa stundina

Það er rólegt í jarðskjálftum og annari virkni þessa stundina. Þessi rólegheit hafa gefið mér tækifæri til þess að slaka aðeins á og njóta lífsins, og sinna öðrum áhugamálum mínum. Ef fólk vill sjá önnur áhugamál mín, þá er meðal annars hægt að gera það hérna á Flicker myndavefsíðunni. Ég hef einnig undanfarna daga verið að gera við þjónatölvu sem ég er með, það hefur tekið meira á en ég reiknaði með og því tók ég mér nokkura daga frí frá skrifum hérna.

Ástæða þessa að ég fjallaði ekki um jarðskjálftahrinuna á Reykjaneshryggnum er sú að umtalsvert var fjallað um hana í fjölmiðlum á Íslandi. Í staðinn er ég hinsvegar að undirbúa ítarlega grein um jarðskjálftavirkni á þessu svæði. Hvenar sú grein verður tilbúin veit ég ekki, en það verður fljótlega reikna ég með.

maí 4, 2013maí 4, 2013

Jarðskjálfti í Heklu

Í dag klukkan 05:06 varð jarðskjálfti í Heklu. Stærð þessa jarðskjálfta var ekki nema rétt rúmlega 1,5 og dýpið var 7,8 km. Engin frekari virkni hefur átt sér stað í kjölfarið á þessum jarðskjálfta, og það er ekki neina breytingu að sjá jarðskjálftamælum sem eru í kringum Heklu.

Jarðskjálftinn í Heklu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftamælirinn minn í Heklubyggð er þessa stundina sambandslaus við internetið vegna bilunar. Ég veit ekki eins og er hvenar jarðskjálftamælirinn kemst í samband við umheiminn á ný, það gæti tekið einhverja daga í mesta lagi. Hinsvegar ætti jarðskjálftamælirinn að vera skrá öll gögn svo lengi sem tölvan er í gangi og engin bilun kemur upp þar.

maí 4, 2013

Jarðskjálftahrina djúpt suður af Íslandi

Þann 2. Maí 2013 kom fram jarðskjálfti á suðurlandinu sem átti upptök sín rúmlega 230 km suður af Surtsey. Það hafa nokkrir jarðskjálftar mælst á síðasta sólarhring síðan virknin hóst þann 2. Maí. Ég veit ekki hvort að það er eldstöð á þessu svæði. Þar sem það er ókannað og dýpi sjávar á þessu svæði er í kringum 3 til 4 km. Stærð jarðskjálfta sem hafa mælst þarna er áætluð, en vegna fjarlægðar við SIL mælanetið þá er erfitt að segja til um raunverulega stærð þessara jarðskjálfta.

Jarðskjálftanir eiga sér stað þar sem græna stjarnan er. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Ég mældi stærstu jarðskjálftana á þeim jarðskjálftamælum sem ég er með á Íslandi. Stærstu jarðskjálftanir mældust á Skeiðflöt og í Heklubyggð. Mínar mælingar benda til þess að stærð þessara jarðskjálfta sé meiri en 3,0, en vegna fjarlægðar er ekki hægt að segja til um raunverlega stærð þessara jarðskjálfta.

Jarðskjálftinn eins og hann kemur fram á jarðskjálftamælinum mínum á Skeiðflöt. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi. Sjá CC leyfi síðuna fyrir frekari upplýsingar.

Það er líklegt að fleiri jarðskjálftar hafi átt sér stað á þessu svæði, en vegna fjarlægðar þá mælast þeir ekki. Þann 2. Maí klukkan 03:56 mældist einnig minni jarðskjálfti á sömu slóðum. Ég veit ekki hvort að það er eldfjall á þessu svæði, ef það er raunin. Þá er þetta eldfjall óskráð og alveg óþekkt. Þarna geta hafa orðið fleiri jarðskjálftar án þess að þeir hafi mælst.

apríl 28, 2013

Jarðskjálftavirkni í Heklu, Kötlu, Krísuvík og Bárðarbungu

Það að styrkja mig um 10€ (evrur) hjálpar mér að reka þetta blogg. Þar sem ég er eingöngu á örorkubótum og þær duga varla fyrir öllum útgjöldum hjá mér þannig að ég geti lifað af yfir mánuðinn.

Eldstöðvanar Hekla og Katla

Ég ætla mér að skrifa bæði um Heklu og Kötlu hérna. Þar sem ég nota hvort sem er sömu mynd fyrir báðar eldstöðvanar.

Í gær (26.04.2013) varð jarðskjálfti með stærðina 1,1 í eldstöðinni Heklu. Þessi jarðskjálfti varð á sama stað og jarðskjálftahrina í Heklu fyrir páska sem varð til þess að almannavarnir lýstu yfir óvissuástandi vegna Heklu. Óvissustigi vegna Heklu var síðar aflýst þegar ekkert meira gerðist.

Jarðskjálfti í eldstöðinni Heklu. Einnig á þessari mynd eru jarðskjálftar í Kötlu sem ég skrifar frekar um héðan fyrir neðan. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Í eldstöðinni Kötlu hafa nokkrir jarðskjálfar átt sér stað undanfarið. Hingað til hafa þetta bara verið smáskjálftar sem hafa mælst. Þessir jarðskjálftar eru hinsvegar á svæði þar sem smágos átti sér stað sumarið 2011. Það smáeldgos olli jökulflóði sem tók af brúna við Múlakvísl og lokaði þessum hluta hringvegarins um tíma.

Þessa stundina er þessi virkni ekkert sem þarf að hafa áhyggjur af. Það er hinsvegar nauðsynlegt að fylgjast með þessari virkni. Í því tilfelli ef hún eykst. Sérstaklega ef það verður einnig breyting í Kötlu í kjölfarið á slíkri jarðskjálftavirkni.

Krísuvík

Minniháttar jarðskjálftahrina átti sér stað í Krísuvík í dag (27.04.2013). Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu var með stærðina 1,9 og dýpið var í kringum 8,6 km. Jarðskjálftavirkni á þessu svæði er mjög algeng og það virðist ekkert sérstakt við þessa jarðskjálftahrinu. Hinsvegar hafa tímabil þenslu og samdráttar átt sér stað í Krísuvík á síðustu þrem árum. Jarðskjálftahrinur virðast frekar eiga sér stað í Krísuvík þegar eldstöðin er að þenjast út. Frekar en þegar það dregur úr þenslu í eldstöðinni í Krísuvík. Ég veit ekki hvort að þensla á sér stað núna í Krísuvík þessa stundina.

Jarðskjálftavirkni í Krísuvík. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Bárðarbunga

Minniháttar jarðskjálftahrina átti sér stað í Bárðarbungu núna í dag (27.04.2013). Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu var með stærðina 1,3 og dýpið var frá 18,8 til 11,1 km. Það er margt sem bendir til þess að upptök þessar jarðskjálftahrinu sé að finna í kvikuinnskoti. Sérstaklega þar sem að jarðskjálftahrina á svipuðum stað fyrir nokkrum vikum síðan var líklega einnig kvikuinnskot í Bárðarbungu.

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu. Þetta var líklega jarðskjálftahrina vegna kvikuinnskots í eldstöðina. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það að minniháttar kvikuinnskot sé að eiga sér stað í Bárðarbungu þýðir ekki að eldstöðin muni gjósa. Hinsvegar gæti þetta þýtt aukna virkni í framtíðinni í Bárðarbungu. Þó er alveg eins líklegt að ekkert meira gerist í Bárðarbungu. Það er engin leið til þess að vita hvort verður raunin í Bárðarbungu eins og er.

Að öðru leiti hefur verið frekar rólegt á Íslandi síðustu vikur. Enda hafa engir stórir jarðskjálftar átt sér stað á Íslandi síðustu tvær vikunar, sérstaklega eftir að það dró úr jarðskjálftavirknni á Tjörnesbrotabeltinu.

apríl 24, 2013apríl 24, 2013

Jarðskjáltavirkni í Heklu, Öskju og Tjörnesbrotabeltinu

Það að styrkja mig hjálpar mér að reka þetta blogg og jarðskjálftamælanetið sem ég er með á Íslandi. Vefsíðan með jarðskjálftamælunum mínum er að finna hérna.

Eldstöðin Hekla

Í gær voru smáskjálftar í Heklu. Enginn þessara jarðskjálfta var stærri en 1,2 og voru með dýpið í kringum 8,4 km. Þessi jarðskjálftavirkni var í sprungusveim sem liggur frá Heklu til suðvesturs.

Jarðskjálftavirknin í Heklu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni hefur átt sér stað þarna í nokkur ár núna. Ég hef ekki hugmynd um hvað þessi jarðskjálftavirkni þýðir. Þetta gæti verið bara hefðbundin jarðskjálftavirkni og ekkert meira. Óvissustig hefur verið aflétt af Heklu síðan fljótlega eftir páska. Óvissustigi var aflétt vegna skorts á virkni í Heklu.

Eldstöðin Askja

Það hefur verið minniháttar jarðskjálftavirkni í Öskju síðustu daga. Enginn þeirra jarðskjálfta sem hefur mælst undanfarið hefur náð stærðinni 1,5. Dýpi þessara jarðskjálfta er í kringum 18 til 22 km. Dýpi þessara jarðskjálfta bendir til þess að þessir jarðskjálftar eigi upptök sín í kvikuhreyfingum frekar en jarðskorpuhreyfingum í Öskju.

Jarðskjálftar í Öskju. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Tjörnesbrotabeltið

Jarðskjálftavirkni heldur áfram á Tjörnesbrotabeltinu eftir stóru jarðskjálftahrinuna sem hófst þann 2. Apríl 2013. Jarðskjálftavirknin hefur ekki hætt, en dregið hefur úr jarðskjálftavirkninni umtalsvert á síðustu þrem vikum. Þó er jarðskjálftavirkni ennþá viðvarandi á Tjörnesbrotabeltinu.

Jarðskjálftavirkni á Tjörnesbrotabeltinu. Jarðskjálftavirknin er bundin við tvö svæði eins og staðan er núna. Ný virkni hefur einnig verið að eiga sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er vonlaust, í besta falli mjög erfitt að segja til um það hvað gerist á Tjörnesbrotabeltinu í framtíðinni. Mikil spenna er ennþá til staðar á Tjörnesbrotabeltinu þó svo að þar hafi átt sér stað jarðskjálftar undanfarnar vikur. Á þessari stundu er hinsvegar rólegt. Það gæti hinsvegar breyst skyndilega og án viðvörunar. Það er ómögurlegt að segja til um það hvenar virknina gæti tekið aftur upp á Tjörnesbrotabeltinu.

apríl 13, 2013apríl 13, 2013

Jarðskjálftahrina norðan við Kolbeinsey

Í dag um klukkan 11:00 hófst jarðskjálftahrina norðan við Kolbeinsey. Þessi jarðskjálftahrina hefur verið með jarðskjálfta í kringum 4,0+. Það hefur þó ekki fengist staðfest ennþá. Þó er erfitt að segja nákvæmlega til um það vegna fjarlægðar frá SIL mælanetinu. Einnig vegna fjarlægðar. Þá sjást eingöngnu stærstu jarðskjálftanir á SIL mælanetinu og mínum eigin jarðskjálftamælum. Síðasta staðfesta eldgos í Kolsbeinsey átti sér stað árið 1755 og þar á undan árið 1372. Einnig átti sér kvikuinnskot eða eldgos sér stað rúmlega 100 km norðan við Kolbeinsey árið 1999.

Jarðskjálftahrinan í Kolbeinsey er þar sem grænu stjörnunar eru. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan eins og hún kemur fram á jarðskjálftamælinum mínum í Böðvarshólum. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi. Skoðið CC leyfi síðuna fyrir frekari upplýsingar.

Engin merki um það að eldgos hafi hafist þarna ennþá. Reikna má með að slík merki muni sjást á SIL netinu ef eldgos hefst. Ég er þó ekki viss um að minn jarðskjálftamælir muni sýna slík merki vegna fjarlægðar (rúmlega 300 km). Reikna má með frekar jarðskjálftavirkni á næstu dögum til klukkutímum og dögum í Kolbeinsey. Ég veit ekki hvort að þessi virkni tengist annari jarðskjálftavirkni sem hefur verið undanfarið á Tjörnesbrotabeltinu. Vegna fjarlægðar frá SIL mælanetinu þá mælast ekki minni jarðskjálftar sem eiga sér stað í Kolbeinsey þessa stundina eða á mínum jarðskjálftamæli sem er staðsettur rúmlega 300 km í burtu frá Kolbeinsey.

Hægt er að fylgjast með þeim jarðskjálftum sem eiga sér stað hérna á jarðskjálftavefsíðunni minni.

apríl 10, 2013

Minni jarðskjálftavirkni á Tjörnesbrotabeltinu

Í gær (9. Apríl 2013) hefur verið minni jarðskjálftavirkni á Tjörnesbrotabeltinu en undanfarna daga. Stærstu jarðskjálftarnir í gær voru með stærðina 4,0, 3,3 og 3,1. Auk tveggja jarðskjálfta sem voru með stærðina 3,0. Fjölmargir aðrir minni jarðskjálftar áttu einnig stað sér einnig stað í gær. Engin merki eru um það að eldvirkni sé til staðar á svæðinu eða á meðan jarðskjálftavirknin var sem mest.

Jarðskjálftavirknin á Tjörnesbrotabeltinu síðustu 48 klukkustundir. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinunni á Tjörnesbrotabeltinu virðist ekki vera lokið. Þó svo að verulega hafi dregið úr virkninni síðasta sólarhringinn. Sérstaklega eftir að toppi virkninnar var náð í kjölfarið á jarðskjálftanum sem mældist með stærðina 5,5 fyrir rúmlega viku síðan. Oft þá stoppar jarðskjáltavirknin í svona hrinum alveg. Jafnvel yfir lengri tíma. Miðað við núverandi gögn. Þá virðist það vera raunin. Enda sýnist mér að þessi jarðskjálftahrina sé tengd jarðskjálftahrinunni sem varð fyrir utan Siglufjörð í Október 2012, og þá varð jarðskjálfti upp á 5,6 að stærð. Þá voru for-skjálftar til staðar eins og varð raunin núna í þessari jarðskjálftahrinu. Þessi virkni er hinsvegar að minnka núna í augnablikinu. Hversu lengi það mun vara er ómögulegt að segja til um á þessari stundu. Það er einnig vonlaust að segja til um það hvenær þessari jarðskjálftavirkni líkur á Tjörnesbrotabeltinu. Það ferli mun líklega taka marga mánuði í viðbót miðað við sögulegar heimildir um eldri jarðskjálftahrinur sem hafa átt sér stað á Tjörnesbrotabeltinu fyrr á öldum. Hvað svo sem gerist. Þá er eingöngu hægt að fylgjast með því og vona það besta.

apríl 6, 2013

Staða jarðskjálftahrinunar á Tjörnesbrotabeltinu klukkan 16:29

Hérna er stutt bloggfærsla um jarðskjálftahrinuna á Tjörnesbrotabeltinu. Líklegt er að þetta verði mjög löng jarðskjálftahrina eins og málin standa í dag (06.04.2013).

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu heldur áfram eins og hefur verið síðustu sex daga. Stærstu jarðskjálftar síðustu 24 klukkustundirnar hafa verið jarðskjálftar með stærðina 3,5 og 3,2. Eldri jarðskjálftar hafa verið með stærðina 3,6 samkvæmt Veðurstofu Íslands. Þessi jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu er einstaklega flókin og því er mjög erfitt að segja til um það hvernig þessi hrina mun þróast á næstunni. Síðustu 48 klukkutíma hafa átt sér stað 309 jarðskjálftar. Jarðskjálftavirkni hefur farið minnkandi síðan jarðskjálftinn með stærðina 5,5 átti sér stað. Fljótlega eftir þann jarðskjálfta voru mældir meira en 500 jarðskjálftar yfir sama tímabil (48 klukkutíma).

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu. Þetta eru jarðskjálftar síðustu 48 klukkustunda. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Yfirlit yfir fjölda jarðskjálfta á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina er mjög flókin vegna þriggja þátta. Þarna er um að ræða þverbrotabelti með sniðgengi og siggengi. Auk þess er eldstöð þarna sem er mjög lítið þekkt og ekki með neina skráða gossögu svo ég viti til og er mjög lítið rannsökuð að auki. Þetta eldfjall er eingöngu þekkt vegna þess að gríðarmikið háhitasvæði er þarna til staðar, auk þess sem þær fáu rannsóknir sem hafa verið gerðar þarna hafa sýnt fram á nýleg hraunlög á svæðinu. Þessi eldstöð hefur ekki neitt nafn svo að ég viti til. Hitt er síðan að þarna er önnur eldstöð örlítið sunnar og gaus síðast árið 1868. Sú eldstöð er skráð og er hægt að nálgast upplýsingar um þá eldstöð hérna. Þessi eldstöð er oft kennd við Mánareyjar sem eru annað hvort hluti af þeirri eldstöð eða nærri þessari eldstöð.

Það er nauðsynlegt að taka það fram að upplýsingar um jarðskjálftahrinuna á Tjörnesbrotabeltinu eru stöðugt að breytast. Þar sem jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi. Þrátt fyrir rólegan síðasta sólarhring. Þá er alveg eins víst að þessi jarðskjálftahrina muni taka sig upp aftur fljótlega. Þetta gildir sérstaklega um kort og upplýsingar um fjölda jarðskjálfta á svæðinu.

Vísindaleg gögn um Tjörnesbrotabeltið

Einföld mynd sem sýnir helstu brotasvæði á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur Veðurstofu Íslands / Hjörleif Sveinbjörnsson. Hægt er að sjá myndina í upprunalegu samhengi hérna.

Örlítið nákvæmari mynd af Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Agust Gudmundsson. Myndin er fengin úr vísindarannsókn sem heitir Infrastructure and evolution of ocean-ridge discontinuities in Iceland.

Mynd sem sýnir þverbrotabelti á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Ragnar Stefansson, Gunnar B. Gudmundsson, Pall Halldorsson. Myndin er fengin úr rannsókn sem heitir Tjörnes fracture zone. New and old seismic evidences for the link between the North Iceland rift zone and the Mid-Atlantic ridge.

Mynd sem sýnir í helstu atriðum þverbrotabelti á Tjörnesbrotabeltinu. Þarna koma einnig fram misgengi og sigdalir. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir mörgum. Sjá lista í tengli hérna aftar. Myndin er fengin úr rannsókn sem heitir First observations of high-temperature submarine hydrothermal vents and massive anhydrite deposits off the north coast of Iceland.

Það borgar sig að fylgjast með þeirri jarðskjálftahrinu sem núna að eiga sér stað á Tjörnesbrotabeltinu. Þar sem ljóst má vera að þessu er ekki lokið. Jafnvel þó svo að virkni detti niður um skemmri eða lengri tíma á Tjörnesbrotabeltinu. Óljóst er hvaða áhrif þetta muni hafa á eldstöðina austan við Grímsey og síðan eldstöðina við Mánareyjar.

Upplýsingar um brotabelti

Hvað er þverbrotabelti og hvernig myndast það? (Vísindavefur HÍ)

apríl 6, 2013

Minniháttar kvikuinnskot í Bárðarbungu

Í gær (05.04.2013) varð minniháttar kvikuinnskot í eldstöðina Bárðarbungu. Þessu kvikuinnskoti fylgdu nokkrir minniháttar jarðskjálftar. Dýpi þessara jarðskjálfta var frá 18 til 26 km. Enginn þeirra jarðskjálfta sem varð náði stærðinni 1,0.

Jarðskjálftanir í Bárðarbungu eru appelsínugulir og sína vel hvar kvikuinnskotið átti sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Kvikuinnskot eiga sér stundum stað í Bárðarbungu. Án þess þó að þau þýði að þar muni gjósa fljótlega. Eins og er raunin núna í tilfelli þessa kvikuinnskots í Bárðarbungu.

apríl 6, 2013

Jarðskjálfti upp á 3,6 í Hamrinum

Í gær (05.04.2013) klukkan 01:50 varð jarðskjálfti með stærðina 3,6 í Hamrinum. Hamarinn er eldstöð sem tengist Bárðarbungu eldstöðinni með einhverjum hætti þó svo að það sé ekki góður skilningur á því hvernig það gerist. Engin merki eru um óróa eða það að eldgos sé að hefjast þarna. Nokkrir eftirskjálftar komu í kjölfarið á þessum jarðskjálfta. Dýpi þessa jarðskjálfta var í kringum 2 km. Engin vefsíða er til fyrir eldstöðina Hamarinn.

Eldstöðin Hamarinn er þar sem græna stjarnan er. Þetta eru einnig upptök jarðskjálftana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Engan óróa var að sjá á Skrokköldu SIL stöðinni. Það sem sést hérna hinsvegar eru jarðskjálftanir á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina á upptök sín í minniháttar kvikuinnskoti í eldstöðinni Hamrinum. Frekar en eitthvað annað sem þarna gæti átt sér stað þarna. Óvíst er hvort að þarna muni frekari virkni eiga sér stað í Hamrinum á næstunni.

Samþykki fyrir vefköku