Staðan í eldgosinu í Fagradalsfjalli þann 8-Apríl-2021

Þetta er stutt grein um stöðuna í eldgosinu í Fagradalsfjalli sem er hluti af eldstöðvarkerfi Krýsuvík-Tröllardyngju.

Síðustu 24 klukkutíma hefur mjög mikið verið að gerast í eldgosinu. Hérna er það helst eftir minni bestu þekkingu á stöðunni.

  • Ný sprunga fór að gjósa á milli Geldingadalir og gígsins sem fór að gjósa þann 5-Apríl-2021 (annar í Páskum). Nýja gossprungan er milli þessara tveggja eldgosa.
  • Hraunbreiðunar hafa núna runnið saman í eina stóra hraunbreiðu sem nær frá Geldingadalir niður til Meradalir.
  • Vefmyndavél Morgunblaðsins fór undir hraun eins og hægt er að lesa um hérna. Búnaður sem Veðurstofan var með á þessu svæði var einnig í hættu að fara undir hraun. Ég veit ekki hvort að það tókst að bjarga þeim búnaði en það átti að gera tilraun til þess að bjarga þeim búnaði.
  • Það er hætta á því að eldgosin sameinist í eitt stórt eldgos og eina stóra eldgosasprungu. Það er ekki hægt að segja til um það hvenær þetta gæti eða hvort að þetta muni gerast.
  • Það hefur ekki orðið vart við neinn samdrátt í þenslu á GPS mælum á Reykjanesskaga eins og hægt er að sjá hérna (síðan er á ensku).
  • Það er mikil hætta á því að það fari að gjósa suð-vestur af núverandi eldgosi með nýjum sprungum. Það hefur ekki ennþá gerst en sá möguleiki er mjög mikill.

Það er erfitt að spá til um framgang og þróun þessa eldgoss og nýjar sprungur geta opnast án fyrirvara. Ef ekkert stórt gerist þá verður næsta uppfærsla um eldgosið þann Föstudaginn 9-Apríl-2021.

Staðan í eldgosinu í Fagradalsfjalli þann 6-Apríl-2021 (Önnur uppfærsla dagsins)

Þetta er stutt uppfærsla um stöðuna í eldgosinu í Fagradalsfjalli sem er hluti af eldstöðvarkerfi Krýsuvík-Trölladyngju.

  • Síðastliðna nótt var ný sprunga uppgötvuð milli nýja og gömlu gíganna. Sprungan er um 150 metra löng og þar streymir heitt loft upp.
  • Það hefur einnig verið tilkynnt að ný sprunga er að myndast norður af nýju gígunum og þar hefur land einnig verið að síga. Engar aðrar breytingar hafa verið tilkynntar þegar þessi grein er skrifuð.
  • Það hraun sem flæðir niður í Meradalir kólnar mjög hratt þegar þangað er komið. Hraunáin fer hinsvegar fram mjög hratt niður í Meradali og það hraun er á mikilli hreyfingu.
  • Það er núna reiknað með að þetta sé upphafið af mjög löngu eldgosatímabili á Reykjanesskaga sem mun vara í margar aldir með hléum sem eru 10 til 20 ár með eldgosavirkni sem varir í 30 til 50 ár þess á milli.

Ástandið á Fagradalsfjalli er að breytast mjög hratt á hverjum degi og hættan á að nýtt eldgos hefjist án viðvörunar er núna mjög mikil.

Staðan í eldgosinu í Fagradalsfjalli (einnig Geldingadalir) þann 6-Apríl-2021

Þetta er stutt grein um stöðuna í eldgosinu í Fagradalsfjalli sem er hluti af eldstöðinni Krýsuvik-Trölladyngja.

Það hefur verið örlítil aukning í smáskjálftum eftir kvikuganginum eftir að það fór að gjósa á nýjum stað í Fagradalsfjalli. Meirihluti af þessum litlu jarðskjálftum eiga sér stað nærri Keili.

Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga. Það er lína af jarðskjálftum eftir kvikuganginum og er hópur af jarðskjálftum nærri fjallinu Keili en annars eftir öllu kvikuinnskotinu sem nær til gosstöðvana í Fagradalsfjalli
Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga og þarna sést vel smáskjálftavirknin við Keili. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.
  • Það hefur verið tilkynnt að hraunflæðið er núna meira með nýju gígunum með hraunflæðinu úr eldri gígnum (Geldingadalir). Samtals er hraunflæðið talið vera um 10m3/sekúndu.
  • Gígar hafa byggst upp á nýja staðnum þar sem fór að gjósa í dag. Það mun hugsanlega breyta hraunflæðinu í framtíðinni og það hraunflæði gæti náð til Geldingadals þegar sú breyting verður.
  • Það er mikil hætta á að nýjar gossprungur opnist bæði norður og suður af Geldingadalir (Fyrsta eldgosið) og síðan norður af eldgosinu í Fagradalsfjalli (nýja eldgosið).
  • Hraunið flæðir núna niður í Meradalir. Þessi dalur er miklu stærri en Geldingadalir og mun ekki fyllast af hrauni svo einfaldlega. Það virðist vera meira vatn í þessum dal og það gæti valdið sprengingum þegar hraunið fer neðar í dalinn.

Þessa stundina eru ekki neinar aðrar fréttir af stöðu mála eftir því sem ég kemst næst. Ef ekkert stórt gerist í eldgosinu í Fagradalsfjalli. Þá verður næsta uppfærsla Föstudaginn 9-Apríl-2021.

Ný eldgossasprunga opnast norð-austur af núverandi eldgosi í Geldingadalir

Þetta er stutt grein.

Ný gosssprunga fór að opnast klukkan 11:37 þann 5-Apríl-2021 norð-austur af núverandi eldgosi í Geldingadalir en þá varð jarðskjálfti með stærðina Mw1,5 í nágrenni við Fagradalsfjall (mjög líklega). Nýja gossprungan er að stækka þegar þessi grein er skrifuð og er mjög líklega orðin 1,2 km að lengd miðað við það sem ég er að sjá á vefmyndavél Rúv núna.

Ný gossprunga opnast norð-austan við Geldingadalir og er eldvirknin mjög lítil á myndinni á vefmyndavél Rúv
Nýja gossprungan eins og hún kom fram á vefmyndavél Rúv klukkan 12:33. Höfundarréttur myndar tilheyrir Rúv. Skjáskot af vefstreymi Rúv.

Ég mun setja inn frekari upplýsingar þegar ég veit meira um stöðu mála.

Uppfærsla klukkan 16:39

Stærri sprungan er um 300 metra löng samkvæmt mælingum en hluti af sprungunni virðist vera undir sínu eigin hraunflóði miðað við það sem ég er að sjá á myndböndum og á vefstreymi af þessu eldgosi. Seinni sprungan er um 10 til 30 metra löng. Það virðist síðan vera einn stakur gígur fyrir utan sprungurnar. Hraunið flæðir núna niður í Meradali sem er beint fyrir neðan nýju gossprungunnar. Hraunið gæti fljótlega náð í það sem virðist vera lítið vatn þarna eða hugsanlega þurrt vatn sem er þarna. Eldgosið í upprunalegu gígunum heldur áfram en með miklu minni krafti en áður. Þetta gæti verið aðeins tímabundin breyting en það er erfitt að segja til um það með vissu hvað mun gerast.

Hérna er nýtt myndband frá Morgunblaðinu

Nýtt dróna­mynd­skeið af sprung­unni (mbl.is)

Næsta uppfærsla verður hjá mér eftir nokkra klukkutíma eftir því hvernig þetta ástand þróast.

Myndir eru frá Almannavörnum

Gossprungunar gjósa nýju hrauni úr tveim sprungum og rennur hraunið beint niður hlíðina
Mynd af nýju gossprungum. Myndin er frá Almannavörnum og er notkun á þeim frjáls.
Hrauná sem rennur niður bratta hlíð
Hrauná sem rennur niður bratta hlíð og niður í Meradali. Mynd frá Almannavörnum og er notkun þessar myndar frjáls.

Grein uppfærð klukkan 16:47.

Jarðskjálftavirkni suð-vestur af Keilir

Í nótt þann 4-Apríl-2021 klukkan 02:04 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,0 með dýpið 5,7 km í 1,5 km fjarlægð suð-vestur af Keili. Þessi jarðskjálfti fannst á höfuðborgarsvæðinu og víðar. Staðsetning jarðskjálftans bendir til þess að hann hafi orðið í kvikuganginum eða mjög nærri kvikuganginum. Þetta er hluti af eldstöðinni Krýsuvík-Trölladyngja.

Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga við Keili og síðan við Fagradalsfjall. Nokkrir punktar við Keili sem sýnir nýjustu jarðskjálftavirkni auk jarðskjálftavirkninnar við Geldingadalir þar sem eldgosið er núna
Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga við Keili og Geldingadalir. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þar sem kvikugangurinn er þá virðast vera að myndast þar hópar af jarðskjálftum. Ég er að sjá tvær staðsetningar sem eru mjög áberandi, sú fyrsta er við eldgosið í Geldingadalir og sú seinni er ekki mjög langt frá fjallinu Keilir. Það hefur verið mín reynsla af eldgosum á síðustu árum að nauðsynlegt er að fylgjast með svona jarðskjálftavirkni þar sem svona jarðskjálftavirkni getur hugsanlega verið fyrirboði á nýja eldgosavirkni. Það er ekki hægt að vita með neinni vissu hvort að eldgos verði þarna. Það hefur ekki orðið nein sérstök breyting á GPS gögnum síðan eldgosið hófst í Geldingadalir. Hægt er að skoða GPS gögnin hérna.

Staðan á eldgosinu í Geldingadalir þann 27-Mars-2021

Þetta er stutt grein um eldgosið í Geldingadalir þann 27-Mars-2021. Þetta eldgos núna flokkast sem eldgos í eldstöðinni Krýsuvík.

  • Eldgosið virðist vera hægt og rólega að aukast. Litlu gíganir (til vinstri miðað við vefmyndavélina á Rúv) hafa núna runnið saman í einn stóran gíg. Það er möguleiki á að þeir tveir gígar sem gýs núna upp úr renni saman í einn stóran gíg.
  • Kvikan í þessu eldgosi kemur af 17 til 20 km dýpi og á upptök sín líklega mun dýpra en það og það getur valdið eldgosi í mjög langan tíma.
  • Geldingadalir eru núna næstum því orðnir fullir af hrauni. Myndbönd hafa komið fram á samfélagsmiðlum sem sýna hversu rosalega hættulegt hraunið er þarna núna. Það á alls ekki að ganga á nýju hrauninu. Það mun taka áratugi og jafnvel aldir fyrir hraunið þarna að kólna niður í öruggt hitastig.
  • Þar sem hraunið er sem þykkast, þá er hraunið talið vera um 20 til 30 metra þykkt.
  • Það eru sveiflur í eldgosinu. Stundum er eldgosið aðeins meira og stundum aðeins minna miðað við það sem sést á vefmyndavél Rúv.
  • Það virðist sem að þarna sé fjall að byggjast upp. Hvernig það fer síðan er erfitt að segjast til um.

Almennt þá er lítið að frétta af þessu eldgosi og litlar breytingar hafa átt sér stað undanfarið síðan eldgosið hófst fyrir viku síðan (19-Mars-2021). Næsta uppfærsla um eldgosið verður þann 2-Apríl-2021 vonandi ef ekkert stórt gerist í eldgosinu.

Staðan á eldgosinu í Geldingadal þann 22-Mars-2021

Þetta er stutt grein um eldgosið í Geldingadal. Eldstöðin sem er talin vera að valda þessu eldgosi er eldstöðin Krýsuvík-Trölladyngja en það gæti breyst síðar. Þessi grein er skrifuð þann 22-Mars-2021 klukkan 18:12.

  • Eldgosið er að mestu leiti eingöngu í einum gíg núna. Það er einhver virkni í tveim öðrum minni gígum en sú virkni virðist vera að minnka eftir því sem eldgosið heldur áfram.
  • Þetta er mjög lítið eldgos og eitt af minnstu eldgosunum sem hefur komið fram og sést á Íslandi.
  • Það er hætta á nýjum eldgosum á nýjum stöðum þegar þetta eldgos endar eða verður nærri því að enda.
  • Það er sprunga til hægri (eins og sést á vefmyndavélinni) og þar kemur upp gas en þar hefur ekki orðið neitt eldgos ennþá.
  • Það hefur ekki orðið nein minnkun á þenslu samkvæmt GPS gögnum í dag (22-Mars-2021).
  • Stærsti gígurinn sem er að gjósa er núna orðinn um 30 metra hár en er mjög óstöðugur og það hrynur oft úr honum.
  • Hraun mun fylla Geldingadal eftir 10 til 14 daga ef eldgosið endist það lengi.
  • Jarðskjálftavirkni er mjög lítil núna eftir að eldgosið hófst. Þegar eldgosinu líkur þá er hætta á því að jarðskjálftavirkni aukist aftur.

 

Gervihnattamynd af Geldingadal af Google Earth. Dalurinn er smá dæld í Fagradalsfjalli sem er með smá fjöll í kring.
Hérna er gervihattamynd af Google Earth sem sýnir Geldingadal og það svæði sem núna gýs í. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Google/Google Earth og tengdum aðilum.

Síðasta eldgosatímabil byrjaði í kringum árið ~700 og varði til ársins ~1400. Það má því reikna með það eldgosatímabil sem er núna hafið muni ekki ljúka fyrr en árið ~2400 til ársins ~2600. Á þessum tíma verður minnsta tímabil milli eldgosa um 1 ár en tímabil án eldgoss geta alveg farið upp í 10 ár. Hvernig þetta fer nákvæmlega er erfitt að segja til um en þetta er byggt á mínu besta mati samkvæmt gömlum heimildum (sem ég man ekki lengur hvar ég las þær).

Fréttir með myndböndum

Turninn rofnar aftur – kvika streymir út (Rúv.is)

Vefmyndavélar

Beint vefstreymi frá eldstöðvunum (Rúv.is)
Live from Geldingadalir volcano, Iceland (YouTube)

Rúv hefur fært vefmyndavélastrauminn til YouTube.

Uppfært klukkan 00:05 þann 23-Mars-2021

Samkvæmt frétt Rúv þá er kvikan sem er að koma upp mjög frumstæð og er af tegundinni Þóleiít (Wikipedia). Uppruni þessar kviku er kvikuhólf sem er á dýpinu 17 km til 20 km og uppruni sjálfrar kvikunnar kemur mjög djúpt að úr kvikunni sem tilheyrir heita reitnum undir Íslandi. Þessi kvika hefur mikið af CO og CO2 gasi sem er mjög hættulegt. Nánar í frétt Rúv um þetta. Það er einnig mjög mikið af SO2 (brennisteinsdíoxíði) sem er mjög hættulegt gas.

Hraunkvikan sýnir beintengingu við miðju möttulsins (Rúv.is)

Tíðni uppfærsla af eldgosinu

Þar sem eldgosið er mjög stöðugt og ekki mikið af fréttum af því þá hef ég fækkað fjölda uppfærslna af eldgosinu ef ekkert sérstakt gerist og aðeins skrifa greinar ef eitthvað mikið gerist. Næsta grein um eldgosið ætti að verða þann 26-Mars-2021. Ég mun skrifa um aðrar virkni á Íslandi með eðlilegum hætti þegar eitthvað gerist.

Grein uppfærð klukkan 20:52. Athugasemd bætt við varðandi vefmyndavéla straum Rúv.
Grein uppfærð klukkan 00:05 þann 22-Mars-2021. Nýjum upplýsingum bætt við varðandi eldgosið.

Staðan í eldgosinu í Geldingadal við Fagradalsfjall

Grein sem ég skrifaði fyrr í kvöld verður ekki skrifuð á íslensku þar sem efni hennar er orðið úrelt og ég lauk skrifum á ensku greininni um það leiti sem eldgos uppgötvaðist. Hægt er að lesa ensku greinina hérna.

Hérna er stutt yfirlit yfir eldgosið sem er hafið líklega í Krýsuvík-Trölladyngju eldstöðvarkerfinu samkvæmt nýjustu upplýsingum. Þessar upplýsingar gæti breyst síðar þegar meira er vitað um eldgosið og upplýsingum safnað. Þessi grein er skrifuð klukkan 03:18 þann 20-Mars-2021.

  • Þetta er fyrsta eldgosið í Krýsuvík-Trölladyngjukerfinu síðan árið 1340.
  • Samkvæmt Veðurstofunni þá hófst eldgosið klukkan 20:45 en óróinn er varla sjáanlegur á mælum Veðurstofunnar.
  • Gossprungan er áætlað að sé um 1 km löng þegar þessi grein er skrifuð með stefnuna suður-vestur og norður-austur.
  • Eldgosið er eins og er of lítið til þess að valda nokkru tjóni. Næsti vegur er Suðurstandarvegur en sá vegur er lokaður núna vegna sigs útaf jarðskjálftaskemmdum sem hafa komið fram og sá vegur er einnig í 2,5 km fjarlægð frá upptökum eldgossins.
  • Þetta eldgos bendir til þess að ný eldgos gætu hafist á nýjum gossprungum þegar þessu eldgosi er líkur.
  • Dalurinn sem hraunið flæðir í gæti fyllst af hrauni ef að eldgosið varir nógu lengi. Næsti dalur við hliðina er álíka djúpur og Geldingadalur og því lítil hætta á að hraunið fari mjög langt.
  • Svæðið sem eldgosið er á er mjög erfitt yfirferðar. Jafnvel á bíl.

 

Jarðskjálftar á kvikuganginum eru merktir með rauðum punktum. Tvær grænar stjörnur eru yfir kvikuganginum vegna tveggja jarðskjálfta sem fóru yfir 3 að stærð síðustu 48 klukkutímana
Jarðskjálftavirknin í kvikuganginum milli Fagradalsfjalls og Keili. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þetta eldgos gæti aðeins varað í tvo til þrjá daga eins og það lítur út núna en það er ekki hægt að segja til um það með neinni vissu hvað gerist og staðan gæti breyst án viðvörunnar. Þar sem ekki er hægt að segja til um stöðu mála í þessu eldgosi.

Það er ekki nein góð vefmyndavél af eldgosinu vegna þess að það hófst seint um kvöld á föstudegi og er mjög afskekkt staðsett á Reykjanesinu. Reiknað er að veður verður slæmt í dag (20-Mars) og á morgun (21-Mars) á Reykjanesinu.

Vefmyndavélar – Uppfært klukkan 04:54

Rúv – Beint vefstreymi af eldgosinu – Vogastapi
Beint vefstreymi frá eldstöðvunum – Rúv.is – Nýtt! Þessi vefmyndavél er næst eldgosinu.
Road camera 1
Live from Iceland – Keilir
Live from Iceland – Reykjanes

Grein uppfærð klukkan 03:50. Upplýsingum bætt við og stafsetningarvillur lagaðar.
Grein uppfærð klukkan 04:54. Vefmyndavélum er bætt við.
Grein uppfærð klukkan 14:46. Vefmyndavél frá Rúv bætt við.