Eldstöð – Síða 76 – Jarðfræði á Íslandi

október 11, 2015

Yfirlit yfir virkni á Íslandi í viku 41

Vika 41 var mjög róleg á Íslandi miðað við síðustu tvær vikur á Íslandi. Hérna er yfirlit yfir það sem var að gerast á Íslandi.

Suðurlandsbrotabeltið (SISZ)

Stöðug jarðskjálftavirkni hefur verið á suðurlandsbrotabeltinu síðustu viku og undanfarnar vikur. Enginn af þeim jarðskjálftum sem hefur komið fram hafa verið stórir og flestir af þeim jarðskjálftum sem hafa orðið eru minni en 1,0 að stærð. Stærsti jarðskjálftinn í þessari jarðskjálftahrinu náði stærðinni 2,5.

Jarðskjálftavirknin á Suðurlandsbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Bárðarbunga

Það er rólegt í Bárðarbungu að mestu leiti þessa dagana. Jarðskjálftahrinur eiga sér ennþá stað á þessum sömu stöðum og hafa verið virkir undanfarnar vikur. Áhugaverðasti jarðskjálftinn í þessari viku varð í Trölladyngju, stærð þessa jarðskjálfta var eingöngu 0,7 en dýpið var 26,2 km.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Herðubreið

Í vikunni hefur verið jarðskjálftavirkni í Herðbreið. Þarna hafa ekki orðið neinir stórir jarðskjálftar ennþá, þarna geta hinsvegar orðið jarðskjálftar með stærðina 3,0 eða stærri. Jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi þegar þetta er skrifað.

Jarðskjálftavirkni í Herðubreið og Herðubreiðarfjöllum. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Reykjaneshryggur

Jarðskjálfti með stærðina 3,4 átti sér stað djúpt á Reykjaneshrygg þessa vikuna. Þessi jarðskjálfti fannst ekki enda langt frá landi og hugsanlega urðu tveir jarðskjálftar á þessu svæði án þess að þeir mældust. Jarðskjálftamælirinn minn sýnir tvo jarðskjálfta með klukkutíma millibili á svipðum tíma og þessi jarðskjálfti átti sér stað.

Jarðskjálftavirknin á Reykjaneshrygg. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálfti með stærðina 3,0 átti sér einnig stað rúmlega 200 km frá strönd Reykjanesskaga eða rúmlega 154 km suður af Eldeyjarboða. Staðsetning þess jarðskjálfta var léleg vegna fjarlægðar frá SIL mælaneti Veðurstofu Íslands.

október 5, 2015október 5, 2015

Skaftárhlaup og önnur virkni

Ég hef ekki tíma til þess að skrifa langa grein núna

Skaftárhlaup er að mestu lokið eins og hefur komið fram í fréttum. Flóðið er ennþá í gangi þó svo að mjög hafi dregið úr því eins og komið hefur fram í fréttum. Hægt er að sjá myndir af því tjóni sem flóðið hefur valdið á einni brú hérna (Vísir.is). Hægt er að fá upplýsingar um vatnsmagn flóðsins hérna (mbl.is)

Bárðarbunga

Það virðist sem að jarðskjálftavirkni sé að aukast í Bárðarbungu. Það er ekki ljós hversu mikil aukning á virkni á sér stað þarna. Líklegt er að kvika sé búin að streyma í það miklu magni inn í eldstöðina að þrýstingur er aftur farinn að aukast. Þó hugsanlegt sé að ennþá sé langt í eldgos. Stærsti jarðskjálftinn sem kom fram í þessari viku var með stærðina 3,1.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni við Hveravelli

Fyrr í þessari viku varð jarðskjálftahrina við Hveravelli. Stærsti jarðskjálftinn var með stærðina 2,5 (eða í kringum þá stærð, vegna vinnu þá gat ég ekki fylgst almennilega með þessari virkni). Það er ekki ljóst afhverju þessi jarðskjálftavirkni er að eiga sér stað.

Jarðskjálftavirknin við Hveravelli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Vesturlands brotabeltið (WFZ)

Í gær (04-Október-2015) hófst jarðskjálftahrina á Vesturlands brotabeltinu (WFZ). Það er ekki ljóst afhverju þessi jarðskjálftahrina er að eiga sér stað en mér sýnist að hún eigi sé að eiga sér stað í kulnaðri eldstöð sem er þarna á svæðinu. Það er hætta á því að jarðskjálftahrinan þarna vari í lengri tíma, þar sem jarðskjálftar eru mjög sjaldgæfir á þessu. Jarðskjálftahrina á þessu svæði gæti varað í vikur til mánuði hið lengsta ef mikil spenna er í jarðskorpunni. Þó er hugsanlegt að jarðskjálftavirkni þarna hætti eftir nokkra daga.

Jarðskjálftavirkni á Vesturlands brotabeltinu (WFZ). Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er einnig hætta á stærri jarðskjálftum á þessu svæði ef mikil hreyfing fer af stað þarna. Ég þekki ekki sögu þessa svæðis varðandi það atriði.

september 24, 2015

Aukin virkni í Tungnafellsjökli

Ég hef ekki tíma til þess að skrifa mjög langa grein um virknina í Tungnafellsjökli. Það kemur til vegna vinnu og skóla á morgun hjá mér.

Í gær (23-September-2015) varð jarðskjálftahrina í Tungnafellsjökli. Stærsti jarðskjálfinn var með stærðina 3,0 en aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð. Flestir þeir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað hafa verið minni að stærð. Þeir jarðskjálftar sem sjást á jarðskjálftamælinum mínum virðast sumir vera lágtíðni jarðskjálftar. Það bendir til þess að kvika sé að valda þessum jarðskjálftum, frekar en spennubreytingar í jarðskorpunni.

Jarðskjálftavirknin í Tungnafellsjökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er viðhorf Veðurstofu Íslands að þessi jarðskjálftavirkni sé vegna spennubreytinga í jarðskorpunni vegna eldgossins í Bárðarbungu. Það mat er rétt, það sem hinsvegar flækir myndina umtalsvert meira er sú kvika og sú kvikusöfnun sem á sér núna stað í Tungnafellsjökli og er einnig að valda jarðskjálftum í eldstöðinni. Engin skráð eldgos hafa komið frá Tungnafellsjökli á sögulegum tíma. Þannig að ekki er hægt að segja til um hegðun Tungnafellsjökuls áður en eldgos hefst. Hvort að þessi kvikusöfnun leiðir til eldgoss er spurning sem ekki er hægt að svara.

september 23, 2015

Jarðskjálftavirkni í Kötlu

Í dag (22-September-2015) var jarðskjálftavirkni í Kötlu. Stærsti jarðskjálftinn var með stærðina 3,3 og var á dýpinu 0,1 km. Þeir jarðskjálftar sem áttu sér stað voru lágtíðini jarðskjálftar eftir því sem mér sýndist á jarðskjálftamælunum mínum í lágri upplausn. Aðrir jarðskjálftar voru minni í þessari jarðskjálftahrinu.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Í síðustu viku varð jarðskjálftahrina í Kötlu á dýpinu 15 – 24 km (í kringum það). Ég skrifaði ekki um þá jarðskjálftahrinu en ég fylgist með, en þessi jarðskjálftavirkni þróaðist ekki útí neitt áhugavert eða hættulegt. Þess vegna skrifaði ég ekki um þessa jarðskjálftahrinu þá. Ég veit ekki hvort að þessir atburðir eru tengdir. Hugsanlegt er að þessi jarðskjálftahrina eigi upptök sín í breytingum á jarðhitakerfi Kötlu, einnig er hugsanlegt að um sér að ræða hefðbundna virkni í eldstöðinni. Eins og staðan er núna þá er ekki að sjá neinar breytingar í Kötlu.

september 22, 2015

Aukin virkni í Bárðarbungu og Tungnafellsjökli

Ég hef því miður ekki tíma til þess að skrifa langa grein um þessa virkni í Bárðarbungu eða Tungnafellsjökli.

Það sem ég sé núna er að kvika virðist vera að auka þrýsting í Tungnafellsjökli, sem veldur á móti auknum jarðskjálftum í eldstöðinni, stærstu jarðskjálftarnir hafa náð stærðinni 2,9 en aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Þeir jarðskjálftar sem ég sé á mínum jarðskjálftamælum bera þess merki að kvika hafi búið þá til (lágtíðni jarðskjálftar). Þessa stundina er ég ekki með góða upplausn á þessa jarðskjálfta.

Það hefur einnig verið jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu í dag (21-September-2015). Það er ekki alveg ljóst hvort að sú jarðskjálftavirkni stafar útaf innflæði kviku í Bárðarbungu eða útflæði kviku. Stærsti jarðskjálftinn í dag hafði stærðina 3,2 en aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð. Þetta var mjög lítil jarðskjálftavirkni og óvíst hvort að þessi virkni tákni eitthvað.

Jarðskjálftavirknin í Tungnafellsjökli og Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin í Tungnafellsjökli mun líklega halda áfram og aukast að mínu mati. Ég er ekki viss hvað gerist í Bárðarbungu eins og stendur.

ágúst 26, 2015

Jarðskjálfti í Kerlingarfjöllum

Í dag (25-Ágúst-2015) varð jarðskjálfti í Kerlingarfjöllum (engin GVP upplýsingasíða). Þetta var bara einn jarðskjálfti, stærð hans var 2,2 og dýpið var 11,1 km. Jarðskjálftar eru mjög sjaldgæfir í Kerlingafjöllum og þarna hafa ekki orðið nein söguleg eldgos.

Jarðskjálftinn í Kerlingafjöllum. Kerlingafjöll eru staðsett suð-vestur af Hofsjökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftar eru mjög sjaldgæfir í Kerlingafjöllum, svo sjaldgæfir að þetta er fyrsti jarðskjálftinn sem ég sé þar síðan ég fór að fylgjast með jarðskjálftum. Þarna urðu ekki neinir jarðskjálftar þegar stóru jarðskjálftarnir áttu sér stað árið 2000/2008 á suðurlandsbrotabeltinu með tilheyrandi spennubreytingum á stóru svæði. Þetta er fyrsti jarðskjálftinn sem ég sé í Kerlingafjöllum síðan ég fór að fylgjast með jarðskjálftum eins og ég geri í dag. Ég hef verið að fylgjast með jarðskjálftum á þann hátt sem ég geri í dag síðustu níu ár. Á þessum síðustu níu árum hefur SIL stöðvum verið fjölgað á svæðinu sem gerir mælanetið næmara fyrir smærri jarðskjálftum á stærra svæði og í kringum Hofsjökul.

ágúst 18, 2015

Djúpir jarðskjálftar í Kötlu

Í gær (17-Ágúst-2015) mældust djúpir jarðskjálftar í Kötlu. Þessi gerð af jarðskjálftavirkni í Kötlu hefur sést áður í sumar og hefur verið í gangi í nokkur ár núna. Ástæðan fyrir þessum djúpu jarðskjálftum í Kötlu er sú að kvika er á ferðinni í kvikuhólfi eldstöðvarinnar á miklu dýpi.

Jarðskjálftar í Kötlu, jarðskjálftahrinan er þar sem hnappur jarðskjálfta á sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Dýpi þeirra jarðskjálfta sem áttu sér stað var í kringum 27 – 18 km. Það þýðir eins og áður segir að þessir jarðskjálftar áttu upptök sín djúpt inn í kvikuhólfi Kötlu. Enginn önnur virkni hefur mælst í Kötlu í dag. Þessi gerð af jarðskjálftavirkni í Kötlu hefur verið að eiga sér stað í sumar og síðustu ár. Það má búast við því að þessir jarðskjálftar haldi áfram næstu daga til vikur.

ágúst 17, 2015

Bárðarbunga fyrir einu ári síðan

Í dag er eitt ár liðið síðan atburðarrás hófst í Bárðarbungu sem leiddi til eldgoss í Holuhrauni. Vikuna áður en þessi mikla jarðskjálftavirkni hófst. Ég hafði ætlað mér að skrifa um þá virkni en sú grein hafði tafist hjá mér og varð síðan aldrei skrifuð vegna þess sem síðar gerðist í Báðarbungu. Ég á því miður ekki myndina af þeirri jarðskjálftavirkni sem hafði verið dagana á undan í Bárðarbungu, ég hafði ætlað mér að vista þá mynd en ekkert varð að því hjá mér (þar sem ég finn ekki myndina).

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu þann 16-Ágúst-2014 klukkan 11:45. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það var orðið ljóst þann 16-Ágúst-2014 að eitthvað stórt var í aðsigi í Bárðarbungu þegar óróinn var skoðaður, þar sem óróinn var úr öllu valdi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það sást á óróanum á nálægum SIL stöðvum að eitthvað mjög stórt væri að fara að gerast í Bárðarbungu.

Eftir því sem tímanum leið, þá fjölgaði grænum stjörnum á jarðskjálftakorti Veðurstofunnar. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þegar komið var að 25-Ágúst þá var fjöldi jarðskjálfta í Bárðarbungu talinn í þúsundum og fjöldi jarðskjálfta sem voru stærri en 3,0 talinn í hundruðum.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu þann 25-Ágúst-2014. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í Bárðarbungu átti sér stað þann 26-Ágúst-2014 og var með stærðina 5,7. Þetta var einnig stærsti jarðskjálfti á Íslandi síðan árið 2008.

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu þann 27-Ágúst-2014. Þetta er rétt eftir að jarðskjálfti með stærðina 5,7 átti sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 eins og hann kom fram hjá mér á jarðskjálftamælinum í Böðvarshólum. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 eins og hann kom fram hjá mér á jarðskjálftamælinum í Heklubyggð. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Þegar eldgosið hófst í Holuhrauni þá dró mjög úr jarðskjálftavirkni í kvikuganginum en jarðskjálftavirkni hélt áfram í sjálfri Bárðarbungu sem var að falla saman vegna eldgossins sem hafði hafist í Holuhrauni. Sú jarðskjálftavirkni sem hélt áfram varð í sjálfri Bárðarbungu og það komu einn til þrír jarðskjálftar með stærðina fimm eða stærri á viku í Bárðarbungu á meðan eldgosið í Holuhrauni stóð yfir. Jarðskjálftavirkni hélt fram til loka Febrúar þegar eldgosinu í Holuhrauni lauk.

Undanfarinn að eldgosinu í Bárðarbungu

Það er mjög erfitt að vita og þekkja undanfara eldgosa í eldstöðvum fyrirfram. Sérstaklega ef um er að ræða eldstöð sem hefur ekki gosið í mjög langan tíma. Ein af þeim fáu vísbendingum sem vísindamenn höfðu um það hvert væri að stefna var þessi hérna, jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Þetta var í raun álitin hefðbundin jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu, þar sem svona jarðskjálftar áttu sér stað með reglulegu millibili. Þessi jarðskjálftavirkni var góð vísbending þess efnis um að Bárðarbunga mundi gjósa fljótlega.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu þann 16-Maí-2014. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er mjög erfitt við bestu aðstæður að vita hvort að eldstöð sé að fara að gjósa eða ekki. Sérstaklega ef gögn vantar eða ef eldstöðin hefur ekki bært lengi á sér. Ferlið sem veldur því að eldstöð gýs er ekki þekkt í dag almennilega, þó svo að mikið sé vitað um hvað er í gangi núna í dag og sú þekking eykst með hverju eldgosi sem skráð er.

Staðan í dag í Bárðarbungu

Þessa stundina er mjög rólegt í Bárðarbungu og hefur verið það síðan eldgosinu í Holuhrauni lauk fyrir um sex mánuðum síðan. Það er hinsvegar ljóst á eldgosasögu Bárðarbungu að þessari eldgosahrinu er langt frá því að vera lokið. Sú eldgosahrina sem er hafin í Bárðarbungu mun vara næstu 10 til 15 árin miðað við þekkta eldgosasögu. Tími milli eldgosa er allt frá 1 ári og upp í 10 ár. Hljóðlát tímabil í Bárðarbungu geta varað hátt í 100 ár, það hljóðláta tímabil sem endaði árið 2014 varði í 104 ár. Það er ekki hægt að segja til um það hvenær eða hvar næsta eldgos mun verða í Bárðarbungu. Það er hætta á því að næsta eldgos í Bárðarbungu verði jafnstórt og það eldgos sem lauk í Holuhrauni fyrir sex mánuðum síðan.

júlí 28, 2015

Sumar jarðskjálftavirkni í Kötlu

Það virðist sem að sumar jarðskjálftavirkni sé að eiga sér stað í Kötlu. Enginn þeirra jarðskjálfta sem hafa átt sér stað hefur náð stærðinni 2,0.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þetta virðist vera hefðbundin sumar jarðskjálftavirkni í Kötlu. Þessi virkni á upptök sín í þeirri bráð sem verður í Mýrdalsjökli yfir sumarið, sem þýðir að jökulinn léttist yfir sumarið og það veldur breytingum í há-hitakerfum sem eru í öskju Kötlu. Það má búast við því að þessi jarðskjálftavirkni muni vara allt fram í Október eða fram að þeim tíma þegar snjóa fer á Íslandi.

júlí 24, 2015

Jarðskjálftavirkni í Torfajökli

Síðan um síðustu helgi hefur verið jarðskjálftavirkni í Torfajökli. Þetta er mjög lítil jarðskjálftavirkni og telst vera eðlileg fyrir Torfajökuls eldstöðina. Þessi jarðskjálftavirkni á væntanlega upptök sín í breytingum sem eru að eiga sér stað í háhitasvæðum á svæðinu.

Torfajökull er fyrir norðan Kötlu og Mýrdalsjökul. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er líklegt að þessi jarðskjálftavirkni muni vara næstu daga til vikur. Það er ekki hægt að segja til með mikilli vissu hversu lengi þessi jarðskjálftavirkni mun vara í Torfajökli. Það er hætta á því að nýjir hverir opnist á þessu svæði og að eldri hverir hætti í kjölfarið. Fólk sem er að ferðast á svæðinu þarf að hafa þetta í huga, þar sem slíkar breytingar geta verið varasamar.

Samþykki fyrir vefköku