Jarðskjálftavirkni í Brennisteinsfjöllum (Bláfjöllum)

Í gær (26. Janúar 2024) og í dag (27. Janúar 2024) varð jarðskjálftavirkni í Brennisteinsfjöllum, á svæðinu við Bláfjöll. Fyrri jarðskjálftinn var með stærðina Mw2,4 klukkan 22:54 þann 26. Janúar 2024 og seinni jarðskjálftinn var með stærðina Mw3,1 þann 27. Janúar 2024 klukkan 05:28 UTC. Það urðu síðan litlir jarðskjálftar síðar í dag en þeirri jarðskjálftavirkni er lokið þegar þessi grein er skrifuð.

Græn stjarna í Brennisteinsfjöllum á svæðinu við Bláfjöll. Það er einnig á þessu korti önnur jarðskjálftavirkni í Brennisteinsfjöllum og á Reykjanesskaga.
Græn stjarna í Brennisteinsfjöllum við Bláfjöll. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin ber þess merki að vera kvikuhreyfingar, þá sérstaklega jarðskjálftarnir með stærðina Mw2,4 og Mw3,1. Meðal þeirra hreyfinga var talsverð lóðrétt hreyfing sem kom fram í jarðskjálftunum og lágtíðnimerki í jarðskjálftanum sem gerist nær eingöngu þegar kvika býr til jarðskjálfta. Á þessum tímapunkti, þá reikna ég ekki með því að eldgos verði á næstunni í Brennisteinsfjöllum. Það er hinsvegar hugsanlegt að kvika sé farin að safnast saman í Brennisteinsfjöllum. Það mun líklega taka nokkur ár áður en eldgos verður á þessu svæði, það gæti jafnvel tekið nokkra áratugi áður en nokkurt alvarlegt gerist.

Jarðskjálftahrina í Brennisteinsfjöllum

Ég afsaka hversu seint þessi grein kemur en ég var að flytja til Íslands frá Danmörku og það var talsvert stór flutningur hjá mér. Ég hef því verið mjög þreyttur eftir þennan flutning.

Sunnudaginn, 24. September 2023 hófst jarðskjálftahrina við Geitarfell í Brennisteinsfjöllum. Stærstu jarðskjálftanir voru með stærðina Mw3,0 til Mw3,2. Á þessu sama svæði kom einnig fram hrina af litlum jarðskjálftum.

Gulir punktar við Geitarfell í Brennisteinsfjöllum, sem er við suðurhluta Breinnsteinsfjalla. Það er einnig mikil önnur jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaganum núna. Grænar stjörnur við Svartsengi og síðan Kleifarvatn.
Jarðskjálftavirknin á Reykjanesskaga, gulir punktar sýna jarðskjálftana við Geitarfell í suðurhluta Brennisteinsfjalla. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það voru engin skammtímamerki um það að þarna færi að gjósa á þessu svæði. Ég veit ekki hvenær það gaus á þessu svæði síðast en ljóst er að það varð fyrir meira en 6000 árum síðan.

Jarðskjálftagröf

Þar sem ég er fluttur aftur til Íslands. Þá er ég byrjaður að mæla jarðskjálfta aftur. Jarðskjálftagröfin ættu að tengjast á internetið á morgun (ef engar tafir verða). Það er hægt að fylgjast með þeim hérna, þegar þau eru kominn aftur á internetið.

Kvikuinnskot í Brennisteinsfjöllum

Nóttina þann 26. Ágúst 2023 varð kvikuinnskot í eldstöðinni Brennisteinsfjöllum. Þetta kvikuinnskot kom fram með fjöldanum af litlum jarðskjálftum þarna en flestir jarðskjálftarnir náðu ekki stærðinni Mw1,0. Það sem segir mér að þarna sé kvikuinnskot á ferðinni er að dýpi jarðskjálftanna er niður á 21,1 km dýpi þar sem það er mest. Það er áhugavert að í þessari jarðskjálftavirkni er mjög mikið af yfirborðsjarðskjálftum. Ég er ekki viss af hverju það er að gerast.

Mikið af gulum punktum í eldstöðinni Brennisteinsfjöllum, auk þess að fullt er punktum í öðrum eldstöðvum á Reykjanesskaga.
Jarðskjálftavirkni í eldstöðinni Brennisteinsfjöllum. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er engin hætta á eldgosi frá Brennisteinsfjöllum eins og er. Jarðskjálftavirknin er ennþá mjög lítil og augljóst að ferlið í Brennisteinsfjöllum sem kemur af stað eldgosi er ekki komið mjög langt á veg til þess að eldgos geti átt sér stað. Það gæti samt breyst án mikils fyrirvara.

Lítil jarðskjálftahrina í suðurhluta Brennisteinsfjalla

Í dag (13. Apríl 2023) hefur verið lítil jarðskjálftahrina í suðurhluta Brennisteinsfjalla. Fyrir nokkrum vikum síðan var einnig jarðskjálftahrina á sama svæði. Sú jarðskjálftahrina var einnig mjög lítil að stærð. Það sem hefur helst breyst núna er að dýpi jarðskjálftahrinunnar er farið úr 7 km og upp í 3 km virðist vera. Þetta er miðað við núverandi jarðskjálftagögn.

Rauðir punktar í suðurhluta Brennisteinsfjalla sýnir staðsetningu jarðskjálftahrinunnar á þessu svæði. Það eru einnig jarðskjálftar í öðrum eldstöðvum á sama svæði sem eru sýndir með punktum sem eru frá appelsínugulir, bláir og rauðir á litinn.
Jarðskjálftavirknin í suðurhluta Brennisteinsfjalla. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftavirkni bendir til þess að kvika sé á ferðinni þarna. Það er mín skoðun að kvika sé að troða sér þarna upp. Það mun taka talsverðan tíma, mjög líklega nokkrar vikur. Þar sem ekki er hægt að segja til um gerð jarðskorpunnar á þessu svæði. Ég sá mjög svipað gerast áður en það fór að gjósa í Bárðarbungu árið 2014. Þá tók það kvikuna um þrjá mánuði að brjóta sér leið upp í gegnum jarðskorpuna og þá komu fram svona smáskjálftar eins og sjást núna í Brennisteinsfjöllum. Það er engin leið að vita hversu langan tíma þetta mun taka, þar sem gerð jarðskorpunnar á þessu svæði er ekki þekkt, nema rétt svo efsta lag jarðskorpunnar. Það er mín skoðun að það þurfi að fylgjast með þessari jarðskjálftavirkni, vegna mögulegrar hættu á eldgosi á þessu svæði. Þetta er beint norður af vatni sem er þarna og ef það fer að gjósa, þá er hugsanlegt að hraunið fari beint út í vatnið og valdi vandræðum.

Það er hægt að skoða jarðskjálftahrinuna í hærri upplausn hérna á Skjálfta-Lísu, vef Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrina í Brennisteinsfjöllum (Bláfjöllum)

Fyrr í þessari viku hófst jarðskjálftahrina í Brennisteinsfjöllum (einnig þekkt sem Bláfjöll). Jarðskjálftahrinan er í suðurhluta Brennisteinfjalla nærri Hlíðarvatni og er á vestur-austur misgengi virðist vera. Það hafa eingöngu orðið litlir jarðskjálftar í þessari jarðskjálftahrinu og stærðir jarðskjálfta hafa verið frá Mw0,0 til Mw2,3 þegar þessi grein er skrifuð. Eftir því sem liðið hefur á vikuna hefur jarðskjálftavirknin færst á eitt hringlaga svæði, miðað við núverandi jarðskjálftavirkni. Það bendir sterklega til þess að kvika sé ástæða þess að þarna sé jarðskjálftavirkni núna.

Rauðir punktar sem sýna jarðskjálfta í suðurhluta Brennisteinsfjalla, auk gulra punkta sem sýna eldri jarðskjálfta. Einnig eru rauðir punktar í Henglinum í ótengrdri jarðskjálftahrinu.
Jarðskjálftavirknin í suðurhluta Brennisteinsfjalla. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.
Jarðskjálftavirknin myndar hring eins og hún sést á skjálfta-lísu Veðurstofu Íslands. Punktanir eru misjafnir að stærð eftir stærð jarðskjálftanna sem þeir sýna.
Jarðskjálftavirknin eins og hún er sýnd á vefsíðu Skjálfta-lísu á vef Veðurstofu Íslands. Skjáskot af vefsíðu Veðurstofu Íslands.
Mynd frá Google Earth, sýnir svæðið og náttúru þessa. Vestan við þar sem jarðskjálftahrinan er núna er eldra hraun og síðan virðast vera eldri gígar sem eru mjög mikið veðraðir á því svæði þar sem jarðskjálftahrinan er, sem er austan við eldra hraunið og norðan við Hlíðarvatn.
Mynd frá Google Earth sem sýnir svæðið og náttúru þess. Höfundarréttur myndar er frá Google Earth (Google/Alphabet).

Þegar þessi grein er skrifuð. Þá er jarðskjálftahrinan of lítil til þess að koma af stað eldgosi. Þar sem jarðskorpan er köld og því getur kvikan ekki farið um einfaldlega innan jarðskorpunnar. Dýpi jarðskjálftahrinunnar er núna í kringum 5 til 7 km þegar þessi grein er skrifuð og hefur lítið breyst yfir vikuna. Það sem ekki sést ennþá á vefsíðunni Skjálfta-lísu. Þá er möguleiki á því að jarðskjálftahrinan hafi farið að færast aðeins austar frá því sem var þegar þessi jarðskjálftavirkni hófst. Það er möguleiki á því að þessi jarðskjálftavirkni stöðvist, eitthvað sem gerist oft þegar nýtt eldgosatímabil er að hefjast í eldstöðvum.

Jarðskjálftahrina í Brennisteinsfjöllum

Í dag (21-Október-2022) varð jarðskjálftahrina í Brennisteinsfjöllum. Stærsti jarðskjálftinn var með stærðina Mw3,0 og varð klukkan 10:23. Jarðskjálftahrinan er hugsanlega búin en það er erfitt að vera viss.

Rauðir og appelsínugulir puntkar í Brennisteinsfjöllum sunnan við Reykjavík. Ásamt gulum og appelsínugulum punktum vestan við Brennisteinsfjöllum í öðrum eldstöðvum á Reykjanesskaga.
Jarðskjálftavirknin í Brennisteinsfjöllum og öðrum eldstöðvum á Reykjanesskaga. Mynd er frá Veðurstofu Íslands.

Það er mjög líklegt að hérna sé eingöngu um að ræða jarðskjálftavirkni vegna jarðskorpuhreyfinga. Það er hinsvegar vert að benda á það að sú eldgosavirkni sem hefur verið í Fagradalsfjalli (nýjasta eldstöð Íslands) mun færast austur á Reykjanesskaga. Hversu hratt það gerist og hvenær það gerist er ekki þekkt. Það er vegna skorts á heimildum og síðan eru ritaðar heimildir frá því fyrir 700 til 900 árum síðan mjög fáar og mjög ótraustar vegna skorts á smáatriðum og nákvæmni í besta falli.

Kröftugur jarðskjálfti í Brennisteinsfjöllum

Í dag (14-Maí-2022) klukkan 16:56 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,8 í Brennisteinsfjöllum. Þessi jarðskjálfti fannst vel í Reykjavík, Hveragerði og víða á suðurlandi og suður-vesturlandi. Dýpi þessa jarðskjálfta virðist vera 7,8 km.

Jarðskjálfavirkni í Brennisteinsfjöllum sunnan við Reykjavík í Þrenslunum. Vestan við það er mikil jarðskjálftavirkni við Grindavík í eldstöðinni Reykjanes og við Reykjanestá eru grænar stjörnur eftir mikla jarðskjálftavirkni í gær (13-Maí-2022)
Jarðskjálftavirkni í Þrenslunum í Brennisteinsfjöllum. Auk annarar jarðskjálftavirkni í eldstöðinni Reykjanes. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er óljóst hvernig jarðskjálfti þetta er (þetta er mín persónulega skoðun) bara hefðbundinn brotajarðskjálfti sem kannski tengist suðurlandsbrotabeltinu (SISZ) eða hvort að þetta er jarðskjálfti vegna spennubreytinga sem koma til vegna þenslu í eldstöðvunum Krýsuvík og Fagradalsfjalli. Það er ennþá möguleiki á mjög stórum jarðskjálfta þarna en það er ekki hægt að segja til um það hvenær slíkur jarðskjálfti yrði.

Grein uppfærð klukkan 04:57 þann 15-05-2022.

Jarðskjálfti í Brennisteinfjöllum

Þann 24-Maí-2021 klukkan 21:36 varð jarðskjálfti í Brennisteinfjöllum sem fannst í Reykjavík. Stærð þessa jarðskjálfta var Mw3,6.

Græn stjarna þar sem jarðskjálftinn í Brennisteinsfjöllum varð á Reykjanesskaga.
Jarðskjálftinn í Brennisteinsfjöllum. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það voru nokkrir minni jarðskjálftar sem áttu sér einnig stað á sama svæði en annars hefur verið lítið um jarðskjálftavirkni á þessu svæði eftir þennan jarðskjálfta. Það er talið að þessi jarðskjálfti hafa orðið vegna spennubreytinga á Reykjanesskaga í kjölfarið á eldgosinu í Fagradalsfjalli.