Jarðskjálftahrina – Síða 73 – Jarðfræði á Íslandi

nóvember 14, 2016

Lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu

Í dag (14-Nóvember-2016) hefur verið lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu. Þetta hefur verið mjög lítil hrina og stærsti jarðskjálftinn sem hefur mælst var með stærðina 3,2. Aðrir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað hafa verið minni að stærð.

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina hefur verið mjög lítil framan af degi og það virðist ekki stefna í að þessi jarðskjálftahrina þróist yfir í að verða stærri jarðskjálftahrinu. Lítið er að gerast á öðrum stöðum á Íslandi þessa stundina og mjög rólegt. Stakir jarðskjálftar eiga sér stað hér og þar eins og búast má við.

október 30, 2016nóvember 1, 2016

Sérstök grein: Jarðskjálftarnir á Ítalíu

Hérna er sérstök grein um jarðskjálftana á Ítalíu. Því miður veit ég ekki nóg um jarðfræði Ítalíu til þess að geta gefið góða greiningu hérna á því hvar þessir jarðskjálftar eru að eiga sér stað, fyrir utan almenna staðsetningu á þeim á Ítalíu. Vefsíður með nákvæmari upplýsingar og myndir er að finna hérna (á ensku) og hérna (á Ítölsku). Þessar greinar eru með myndir af jarðskjálftum sem hafa orðið þarna yfir margra ára tímabil og síðan jarðskjálfta síðustu daga og eftiskjálfta (Ítalska greinin). Þarna er myndir sem ég get ekki notað hérna vegna höfundaréttar, ég get aðeins notað mynd frá USGS (enska greinin) hérna.

Jarðskjálftarnir í mið-Ítalíu

Þann 26-Október-2016 hófst jarðskjálftahrina á Ítalíu. Þessi jarðskjálftahrina hófst með jarðskjálfta sem var með stærðina 5,5 (EMSC upplýsingar). Í kjölfarið kom jarðskjálfti með stærðina 6,1 (EMSC upplýsingar). Jarðskjálftinn með stærðina 5,5 var forskjálfti (Upplýsingar á Wikipedia, á ensku) en það gerir jarðskjálftann með stærðina 6,1 að aðal-jarðskjálftanum í þeirri jarðskjálftahrinu. Jarðskjálftinn með stærðina 6,5 (EMSC Upplýsingar) sem varð í dag (30-Október-2016) er nýr jarðskjálfti á þessu svæði. Þessum jarðskjálfta hefur fylgt gífurlega mikil eftirskjálftavirkni og er fjöldi eftirskjálfta yfir 300 jarðskjálfta/klukkutímann þegar mest er (þetta er lauslegt mat á fjölda jarðskjálfta) á aðal jarðskjálftasvæðinu þar sem aðal-jarðskjálftinn átti sér stað. Það er mín skoðun að líklega verður þarna annar stór jarðskjálfti fljótlega, hugsanlega á næstu dögum en það gæti jafnvel dregist í nokkrar vikur eða mánuði. Það hjálpar ekki aðstæðum að þetta svæði á Ítalíu er fullt af misgengjum sem eru virk í dag (það verða jarðskjálftar á þeim á nokkura áratugafresti til nokkur hundruð áratuga fresti).

Jarðskjálftinn með stærðina 6,1 á Ítalíu þann 26-Október-2016. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

Jarðskjálftainn með stærðina 6,5 á Ítalíu þann 30-Október-2016. Þarna sjást ljóðréttur ás (Z) og síðan N-S og E-W (Austur-Vestur) ásanir. Þessi mæling er frá Danmörku, þar sem ég á heima og er með jarðskjálftamæli. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

Jarðskjálftinn á Ítalíu, þetta er jarðskjálftinn með stærðina 6,5. Þetta er hærri upplausn en á myndinni fyrir ofan. Þarna sést vel hvernig jarðskjálftinn kom fram á Ítalíu. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

Það er mjög óljóst hvernig þróunin verður á Ítalíu næstu daga, vikur og mánuði vegna þess hversu flókið þetta svæði er jarðfræðilega. Það er alveg ljóst að þarna mun verða virkni næstu mánuðina eftir þessa jarðskjálfta. Ég þekki ekki þetta svæði nógu vel jarðfræðilega til þess að geta komið með einhverja ágiskun. Umrætt svæði er niðurreksbelti (subduction zone) (sem er á þurru landi) og það gerir spádóma um hvernig þetta mun þróast mun erfiðarði og flóknari.

Mynd sem sýnir jarðfræði Ítalíu á einfaldan máta. Myndin er frá USGS.

Ég veit ennfremur ekki hversu oft svona jarðskjálftahrinur eiga sér stað á Ítalíu. Ég hef aðeins fáar vísbendingar og þær eru mjög óljósar þegar maður les yfirlit yfir þekkta jarðskjálfta á Ítalíu (Wikipedia). Á ŚIlandi verða svona jarðskjálftahrinur með rúmlega 13 – 90 ára millibili á suðurlandsbrotabeltinu (ég skrifaði um það hérna á ensku). Ég veit ekki hversu oft svona jarðskjálftahrinur verða á Ítalíu en mig grunar þær verði á nokkur hundruð ára fresti. Það sem ræður því hversu oft svona jarðskjálftahrinur verða er hversu mikil hreyfing er á þeim misgengjum sem eru á þessu svæði og ég hef ekki þær upplýsingar.

Ef eitthvað nýtt gerist á Ítalíu. Þá mun ég uppfæra þessa grein.

Nýjar upplýsingar þann 01-Nóvember-2016 klukkan 23:53

Í morgun (þann 01-Nóvember-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 4,9 í Ítalíu (EMSC Upplýsingar). Þetta er ekki stór stærð en á svæði sem er nú þegar mikið skemmt vegna jarðskjálfta, þá getur þessi jarðskjálfti aukið þær skemmdir ef hann varð mjög nærri byggð. Eftirskjálftavirkni er ennþá mjög mikil í Ítalíu.

Grein uppfærð þann 01-Nóvember-2016 klukkan 23:56.

október 17, 2016

Aukin jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu 48 klukkutímana

Í dag (17-Október-2016) og í gær (16-Október-2016) hafa verið jarðskjálftahrinur í Kötlu. Flestir af þeim jarðskjálftum sem urðu voru litlir að stærð, flestir minni en 1,0. Það komu fram þrír jarðskjálftar sem voru stærri en 2,0.

Það kom fram í fréttum í dag að ástæða þessara jarðskjálftavirkni væru breytingar á jöklinum sem væru að valda ísskjálftum vegna mikillar úrkomu síðustu daga. Ég er ekki sammála þessu mati, þar sem ég mældi stærstu jarðskjálftana á jarðskjálftamælinum sem ég er með í Heklubyggð og þeir jarðskjálftar sýndu skýr merki þess að eiga uppruna sinna í jarðskorpunni. Mínir jarðskjálftamælar eru ekki færir um að mæla ísskjálfta í 56 km fjarlægð. Vandamálið með eldstöð eins og Kötlu er þessi stöðuga jarðskjálftavirkni sem veldur því að fólk fer að hugsa með sér að svona hljóti þetta alltaf að vera og boði ekki endilega nein sérstök tíðindi. Eftir því sem tíminn líður þá fara jarðfræðingar að líta á þetta sem eðlilega hegðun eldstöðvarinnar, þó svo að kannski í raunveruleikanum sé þessi jarðskjálftavirkni langtímaboðar um að stutt sé í eldgos. Ég ætla að minna fólk á að ekkert bendir til þess að eldgos sé yfirvofandi á þessari stundu, enda hefur skráð saga sýnt að það verða mjög stórir jarðskjálftar þegar kvika fer að brjóta sér leið uppá yfirborðið. Þær rituðu heimildir sem eru skrifaðar í dag segja frá stöðunni eftir að það ferli er hafið (kvika á leiðinni upp til yfirborðs).

október 15, 2016

Lítil jarðskjálftahrina í Kötlu

Í morgun (15-Október-2016) varð lítil jarðskjálftahrina í Kötlu. Jarðskjálftahrinan varð í austari hluta öskjunnar. Þetta var mjög lítil jarðskjálftahrina og var stærsti jarðskjálftinn aðeins með stærðina 2,7.

Jarðskjálftahrinan í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan var mjög lítil, bæði í fjölda jarðskjálfta og í stærð þeirra jarðskjálfta sem áttu sér stað. Þar sem annar stærsti jarðskjálftinn var eingöngu með stærðina 2,3. Eftir að jarðskjálftahrinunni lauk komu fram örfáir stakir jarðskjálftar. Jarðskjálftahrinunni lauk klukkan 08:58 og eftir það hafa bara örfáir jarðskjálftar komið fram í Kötlu.

október 15, 2016

Jarðskjálftarhrina í Bárðarbungu

Í dag (15-Október-2016) varð jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Stærstu jarðskjálftarnir höfðu stærðina 3,5. Í gær (14-Október-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,3 í Bárðarbungu.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Aðrir jarðskjálftar sem urðu í þessari hrinu voru smærri. Þessi jarðskjálftahrina er áhugaverð fyrir það að hún virðist hafa komið af stað jarðskjálftum í nálægum eldstöðvum. Ég er ekki alveg viss afhverju þetta er að gerast. Það sem hefur hinsvegar verið staðfest er að Bárðarbunga er að þenjast út samkvæmt GPS mælingum og er núna að ýta upp jarðskorpunni sem féll niður í eldgosinu 2014 – 2015, sú hreyfing er að valda jarðskjálftum í Bárðarbungu núna.

október 6, 2016

Staðan í Kötlu klukkan 20:36

Eldstöðin Katla er aftur byrjuð með jarðskjálftahrinu.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu hefur verið að aukast hratt í dag (06-Október-2016). Eins og stendur er jarðskjálftavirknin ekki ennþá kominn á það stig sem hún var á fyrir viku síðan. Aðstæður eru hinsvegar að breytast hratt þessa stundina og því er ljóst að virknin getur breyst hratt og án mikillar viðvörunar. Stærsti jarðskjálfti síðan í morgun var með stærðina 2,4 og varð sá jarðskjálfti klukkan 14:11. Eins og stendur þá hafa aðrir jarðskjálftar verið minni (þegar þetta er skrifað).

Jarðskjálftavirknin í Kötlu klukkan 18:55. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er einnig mjög áhugavert að jarðskjálftavirknin sé á mjög litlu svæði, það bendir til þess að kvikan sé að reyna brjóta sér leið þar upp með því að „bora“ sig þar í gegn. Ég sá svipað ferli í Bárðarbungu nokkru áður en eldgos hófst þar. Það er ekki hægt að segja til um það hversu lengi þetta ferli mun taka og hvort að þetta ferli muni stoppa, ég tel víst, miðað við þá virkni sem hefur verið undanfarið að það er ólíklegasta niðurstaðan til að koma fram. Ég reikna með því að sú jarðskjálftahrina sem er hafin í dag muni aukast þangað til að nýjum toppi er náð eða eldgos hefst. Það er ekkert eldgos hafið í Kötlu ennþá.

Þessi grein verður uppfærð eftir þörfum.

Hætta á niðurtíma vegna fellibyls

Vegna fellibylsins Matthías þá er hætta á niðurtíma á þessum vef en þessi vefsíða er hýst í Orlando, Flórída. Mesta hættan á niðurtíma er á morgun (Föstudag) þegar aðal veðrið gengur yfir Flórída. Ég mun taka afrit af þessum vef til að eiga ef allt skyldi fara á versta veg. Ég vonast til þess að vefurinn haldist uppi í gegnum þetta veður en það er enginn leið til þess að tryggja að svo verði.

október 6, 2016

Jarðskjálftavirkni eykst í Kötlu á ný

Í dag (06-Október-2016) jókst jarðskjálftavirkni á ný í Kötlu. Það varð jarðskjálftavirkni fyrir stærsta jarðskjálftann og einnig eftir að stærsti atburðurinn átti sér stað. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur komið fram var með stærðina 3,2. Smærri jarðskjálftar sjást illa eða alls ekki vegna slæms veðurs á svæðinu.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Vegna mikillar rigningar þá er ekki gott að sjá nákvæma mælingu á leiðnimælingu í Múlakvísl sem kemur frá Mýrdalsjökli. Þar sem rigningarvatnið þynnir út það jökulvatn sem er í ánum. Þessi mikla rigning veldur einnig ísskjálftum í Mýrdalsjökli ef aðstæður bjóða uppá það.

október 5, 2016

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu (Vika 40)

Í dag (5-Október-2016) varð jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Stærstu jarðskjálftarnir í þessari hrinu voru með stærðina 3,8 og 3,0. Aðrir jarðskjálftar sem urðu voru minni að stærð.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Ástæða þessar þenslu er innflæði kviku inná grunnt kvikuhófl í Bárðarbungu (~10 km dýpi) frá kvikuhólfi sem er á meira dýpi (20+ km dýpi). Þetta innflæði er að ýta jarðskorpunni sem seig í eldgosinu 2014 – 2015 upp aftur í fyrri stöðu. Þessi þensla mun halda áfram í marga mánuði til viðbótar og hættir kannski ekki fyrr en við næsta eldgos í Bárðarbungu. Þessi þensla hófst í Bárðarbungu í September-2015.

október 4, 2016október 4, 2016

Myndir af jarðskjálftunum í Kötlu og GPS upplýsingar

Hérna eru myndir af nokkrum jarðskjálftum sem urðu í jarðskjálftahrinunni þann 28 – 30-September-2016 í Kötlu. Staða Kötlu hefur verið breytt úr gulri yfir í græna.

Jarðskjálftar sem mældust í Heklubyggð

Ég mældi aðeins nokkra jarðskjálfta úr jarðskjálftahrinunni í Heklubyggð, þar sem það var frekar mikill vindur þessa daga þá sá ég ekki alla jarðskjálfta vel. Stærstu jarðskjálftarnir sáust best. Flestir af þeim jarðskjálftum sem ég mældi voru blandaðir jarðskjálftar (hybrid earthquakes) eða eldfjalla jarðskjálftar, nokkrir lágtíðni jarðskjálftar urðu en vegna veðurs þá mældi ég þá mjög illa. Það eru engar merkiningar fyrir P og S bylgjur í á þessum myndum, þar sem ég hef ekki haft tíma til þess að fara yfir þessa jarðskjálfta. Nánar um gerðir jarðskjálfta frá eldfjöllum hérna (USGS) og hérna (alaska.edu). Þessar vefsíður eru á ensku.

Fyrsti jarðskjálftinn á þessari mynd virðist vera blandaður jarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn er eldfjalla jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Hérna virðist vera á ferðinni eldfjallajarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Fyrsti jarðskjálftinn virðist eldfjallajarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn virðist vera tveir jarðskjálftar gerast á sama tíma, þriðji jarðskjálftinn virðist vera blandaður jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Stærstu jarðskjálftarnir virðast vera eldfjalla-jarðskjálftar en aðra jarðskjálfta var erfitt að greina vegna vindhávaða.

GPS upplýsingar

Ég fann loksins GPS upplýsingar sem ég hef verið að leita að varðandi Kötlu. Þessar GPS upplýsingar sýna litla breytingu á GPS stöðvum í kringum Kötlu. Það er helst að breytingu sé að sjá á Austmannsbungu (AUST). Þar sem sú breyting kemur ekki fram á öðrum GPS stöðvum í kringum þá er líklegt að þetta sé mjög staðbundin breyting. þetta virðist ekki vera villa í GPS mælingunni, þó svo að þetta sé líklega óyfirfarin mæling. GPS upplýsingar um Kötlu er að finna hérna.

október 2, 2016

Staðan í Kötlu klukkan 17:36

Þetta verður síðasta greinin um Kötlu þangað til að eitthvað fer að gerast á ný.

Staðan núna er sú að það er allt rólegt í Kötlu. Aðeins tveir litlir jarðskjálftar áttu sér stað í Kötlu núna í nótt og var sá stærri með stærðina 2,0 og sá minni með stærðina 0,5. Hugsanlegt er að minni jarðskjálftar mælist ekki vegna slæms veðurs sem er að ganga yfir núna. Leiðni er ennþá mjög há í Múlakvísl en samt lægri en í gær, núverandi gildi er í kringum 180 µS/cm og er hugsanlegt að þessi lækkun stafi af því að rigning hefur verið á svæðinu síðustu klukkutíma.

Jarðskjálftar í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Svona rólegheit í Kötlu geta varað allt upp í viku samkvæmt minni reynslu. Hvað gerist næst er erfitt að spá fyrir um en það er hinsvegar ljóst að eldstöðin Katla er kominn mjög nálægt því að gjósa. Hvenær það gerist er hinsvegar ekki hægt að spá fyrir um. Það eina sem hægt er að gera er að bíða og sjá hvað gerist næst.

Samþykki fyrir vefköku