Category: Kvika

Í dag (17-Október-2016) og í gær (16-Október-2016) hafa verið jarðskjálftahrinur í Kötlu. Flestir af þeim jarðskjálftum sem urðu voru litlir að stærð, flestir minni en 1,0. Það komu fram þrír jarðskjálftar sem voru stærri en 2,0.

Það kom fram í fréttum í dag að ástæða þessara jarðskjálftavirkni væru breytingar á jöklinum sem væru að valda ísskjálftum vegna mikillar úrkomu síðustu daga. Ég er ekki sammála þessu mati, þar sem ég mældi stærstu jarðskjálftana á jarðskjálftamælinum sem ég er með í Heklubyggð og þeir jarðskjálftar sýndu skýr merki þess að eiga uppruna sinna í jarðskorpunni. Mínir jarðskjálftamælar eru ekki færir um að mæla ísskjálfta í 56 km fjarlægð. Vandamálið með eldstöð eins og Kötlu er þessi stöðuga jarðskjálftavirkni sem veldur því að fólk fer að hugsa með sér að svona hljóti þetta alltaf að vera og boði ekki endilega nein sérstök tíðindi. Eftir því sem tíminn líður þá fara jarðfræðingar að líta á þetta sem eðlilega hegðun eldstöðvarinnar, þó svo að kannski í raunveruleikanum sé þessi jarðskjálftavirkni langtímaboðar um að stutt sé í eldgos. Ég ætla að minna fólk á að ekkert bendir til þess að eldgos sé yfirvofandi á þessari stundu, enda hefur skráð saga sýnt að það verða mjög stórir jarðskjálftar þegar kvika fer að brjóta sér leið uppá yfirborðið. Þær rituðu heimildir sem eru skrifaðar í dag segja frá stöðunni eftir að það ferli er hafið (kvika á leiðinni upp til yfirborðs).

Í dag (06-Október-2016) jókst jarðskjálftavirkni á ný í Kötlu. Það varð jarðskjálftavirkni fyrir stærsta jarðskjálftann og einnig eftir að stærsti atburðurinn átti sér stað. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur komið fram var með stærðina 3,2. Smærri jarðskjálftar sjást illa eða alls ekki vegna slæms veðurs á svæðinu.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Vegna mikillar rigningar þá er ekki gott að sjá nákvæma mælingu á leiðnimælingu í Múlakvísl sem kemur frá Mýrdalsjökli. Þar sem rigningarvatnið þynnir út það jökulvatn sem er í ánum. Þessi mikla rigning veldur einnig ísskjálftum í Mýrdalsjökli ef aðstæður bjóða uppá það.

Hérna eru myndir af nokkrum jarðskjálftum sem urðu í jarðskjálftahrinunni þann 28 – 30-September-2016 í Kötlu. Staða Kötlu hefur verið breytt úr gulri yfir í græna.

Jarðskjálftar sem mældust í Heklubyggð

Ég mældi aðeins nokkra jarðskjálfta úr jarðskjálftahrinunni í Heklubyggð, þar sem það var frekar mikill vindur þessa daga þá sá ég ekki alla jarðskjálfta vel. Stærstu jarðskjálftarnir sáust best. Flestir af þeim jarðskjálftum sem ég mældi voru blandaðir jarðskjálftar (hybrid earthquakes) eða eldfjalla jarðskjálftar, nokkrir lágtíðni jarðskjálftar urðu en vegna veðurs þá mældi ég þá mjög illa. Það eru engar merkiningar fyrir P og S bylgjur í á þessum myndum, þar sem ég hef ekki haft tíma til þess að fara yfir þessa jarðskjálfta. Nánar um gerðir jarðskjálfta frá eldfjöllum hérna (USGS) og hérna (alaska.edu). Þessar vefsíður eru á ensku.

Fyrsti jarðskjálftinn á þessari mynd virðist vera blandaður jarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn er eldfjalla jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Hérna virðist vera á ferðinni eldfjallajarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Fyrsti jarðskjálftinn virðist eldfjallajarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn virðist vera tveir jarðskjálftar gerast á sama tíma, þriðji jarðskjálftinn virðist vera blandaður jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Stærstu jarðskjálftarnir virðast vera eldfjalla-jarðskjálftar en aðra jarðskjálfta var erfitt að greina vegna vindhávaða.

GPS upplýsingar

Ég fann loksins GPS upplýsingar sem ég hef verið að leita að varðandi Kötlu. Þessar GPS upplýsingar sýna litla breytingu á GPS stöðvum í kringum Kötlu. Það er helst að breytingu sé að sjá á Austmannsbungu (AUST). Þar sem sú breyting kemur ekki fram á öðrum GPS stöðvum í kringum þá er líklegt að þetta sé mjög staðbundin breyting. þetta virðist ekki vera villa í GPS mælingunni, þó svo að þetta sé líklega óyfirfarin mæling. GPS upplýsingar um Kötlu er að finna hérna.

Þessi grein verður uppfærð eftir þörfum.

Síðan í gær (30-September-2016) hefur verið rólegt í Kötlu. Síðasta sólarhringinn hefur ekki orðið neinn stór jarðskjálfti í Kötlu og aðeins hafa orðið nokkrir litir jarðskjálftar og sá stærsti var með stærðina 2,6. Aðrir jarðskjálftar sem hafa orðið voru minni að stærð.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Leiðni í Múlakvísl er ennþá frekar há og er frekar lítið vatn í ánni eins og stendur. Leiðnin í Múlakvísl þegar þetta er skrifað er 104 µS/cm og fór hæst í 221 µS/cm. Samkvæmt fréttum þá segir sagan að fyrir eldgos sé oft lítið vatn í Múlakvísl. Ég veit ekki hvort að það mun fást staðfest þegar eldgos hefst í Kötlu, það verður bara að koma í ljós.

Ástæða þessar jarðskjálftavirkni í Kötlu er sú að kvika er að reyna að brjóta sér leið uppá yfirborðið. Samkvæmt reynslu af eldri eldgosum þá er alveg ljóst að núverandi virkni er ekki lokið þrátt fyrir að dregið hafi úr virkni síðustu klukkutíma. Ég hef séð svona rólegheit fyrir eldgos, þá fyrst í eldgosinu í Eyjafjallajökli árið 2010 og síðan aftur áður en það fór að gjósa í Bárðarbungu árið 2014. Ástæður þess að ekki koma fram jarðskjálftar núna getur haft margar ástæður á bak við sig. Þær ástæður eru, kvikan rennur núna án þess að lenda í neinni mótstöðu, þrýstingur hefur jafnast tímabundið í kvikukerfi Kötlu, eitthvað annað er að gerast. Það eina sem hægt er að gera núna er að bíða og sjá til hvað gerist næst í Kötlu.

Katla í beinni

Hægt er að fylgjast með Kötlu með eftirtöldum vefmyndavélum.

Vefmyndavél Rúv
Vefmyndavél Live from Iceland

Grein uppfærð klukkan 22:18. Tenglum með vefmyndavélum fyrir Kötlu bætt við.