Mýrdalsjökull – Síða 5 – Jarðfræði á Íslandi

júní 21, 2017júní 21, 2017

Jarðskjálftavirknin í Kötlu – Stöðuuppfærsla 2

Jarðskjálftavirkni hefur haldið áfram í Kötlu í dag. Það er óljóst og ekki hægt að segja til um það hvort að eldgos sé yfirvofandi í Kötlu. Það er mín skoðun að hættan á eldgosi sé mjög mikil þessa stundina og hugsanlega sé stutt í eldgos (spurning um klukkutíma). Það er hinsvegar afstaða yfirvalda að bíða aðeins með slíkar yfirlýsingar eins og staðan er núna.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu í dag. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í dag var með stærðina 3,4 og var með dýpið 0,1 km. Í gær varð jarðskjálfti með stærðina 3,6 og það varð jarðskjálfti undan þeim jarðskjálfta, sá hafði stærðina 1,9 og var með dýpið 14,4 km. Þetta dýpi bendir sterklega til þess að ný kvika sé að troða sér upp í eldstöðina og valda þessum jarðskjálftum. Vegna þess þá reikna ég með frekari jarðskjálftavirkni á næstu klukkutímum. Þessi breyting sýnir sig þannig að þeir jarðskjálftar sem hafa orðið hafa allir mismunandi dýpi frá því sem áður var, mesta dýpi sem hefur mælst var 15,5 km og það minnsta 0,1 km.

Það virðist sem að það séu tímabil mikillar virkni og síðan tímabil lítillar eða ekki neinnar virkni í Kötlu þessa stundina og vara þessi mismunandi tímabil í nokkra klukkutíma eins og staðan er núna. Hinsvegar virðist tímabilið milli jarðskjálftahrina sé að verða styttra. Ég veit ekki afhverju það er að eiga sér stað. Hinsvegar bendir þetta til þess að Katla sem eldstöð er að verða mun óstöðugri eftir því sem tíminn líður og þessi jarðskjálftavirkni heldur áfram. Þessa stundina veit ég ekki ennþá hvort að þessi jarðskjálftavirkni er sú sama og árið 2016, þegar mikil jarðskjálftavirkni hófst en hætti síðan eftir nokkra mánuði. Nokkrar SIL stöðvar eru að sýna aðeins hærri tón á 2 – 4Hz bandinu ég veit ekki afhverju það stafar. Eins og staðan er núna þá er allt rólegt í Kötlu, hinsvegar reikna ég með að ástandið breytist án nokkurs fyrirvara í Kötlu. Hvort að eitthvað meira gerist á eftir að koma í ljós en hættan á slíku er mikil þessa stundina.

Uppfærsla 1

Nýtt dýptarmet hefur verið sett í þessari jarðskjálftahrinu sem hefur verið í Kötlu síðustu daga. Nýtt dýptarmet er 25,0 km og er í staðinn fyrir 15,5 km dýpi sem var áður. Á þessu dýpi er það eingöngu kvika sem veldur jarðskjálftum en ekki hefðbundnar jarðskorpuhreyfingar. Þar sem Ísland er ekki á flekamótum þar sem annar jarðflekinn fer undir annan, þá er takmarkað hvað getur valdið djúpum jarðskjálftum. Á þessum stað og á þessu dýpi er það kvika sem veldur þessum jarðskjálftum og ekkert annað kemur til greina. Á síðustu klukkutímum hafa bara þrír jarðskjálftar komið fram í Kötlu og á þessari stundu er allt rólegt.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu þessa stundina. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er margt sem bendir til þess að hérna sé um að ræða virkni sem er langt frá því að vera lokið. Í Ágúst-2016 komu einnig fram svona rólegaheita tímabil í þeirri jarðskjálftahrinu sem þá varð. Ég veit ekki afhverju svona rólegheita tímabil koma fram í Kötlu í jarðskjálftahrinum.

Ég mun uppfæra þessa grein í dag (21-Júní-2017) eftir því sem aðstæður krefjast ef eitthvað meira gerist.

Grein uppfærð klukkan 21:15. Nýjum upplýsingum bætt við.

júní 20, 2017júní 20, 2017

Snögg aukning í jarðskjálftavirkni í Kötlu – Stöðugrein 1

Í kvöld hefur verið snögg aukning í jarðskjálftavirkni í Kötlu. Stærsti jarðskjálftinn hingað til var með stærðina 3,6 en ég er ekki viss um stærðir annara jarðskjálfta þessa stundina. Ég mun uppfæra þessa grein um leið og stærðir þessara jarðskjálfta eru komnar á hreint. Núverandi ástand virðist vera minna stöðugt en það sem kemur fram hjá Veðurstofunni núna í kvöld á vefsíðu þeirra.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu þessa stundina. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróaplott Veðurstofunnar hafa ekki að fullu uppfærst og því hef ég þær upplýsingar ekki eins og stendur. Óróaplottinn uppfærast eingöngu á 30 mínútu fresti og það þýðir að ég hef ekki fengið inn öll óróagögnin eins og stendur. Ég mun uppfæra þessa grein um leið og ég hef þau gögn ef þarf.

Þegar þessi grein er skrifuð er ekkert eldgos hafið í Kötlu. Það gæti þó breyst án nokkurs fyrirvara.

Ég mun uppfæra þessa grein eða skrifa nýja grein eftir því sem staða mála þróast.

Uppfærsla 1

Það hefur dregið úr jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu klukkutímana. Þessi jarðskjálftahrina sem varð núna er önnur jarðskjálftahrinan á tveim dögum en sú fyrri varð þann 19-Júní-2017. Ekkert óvenjulegt kemur fram á óróaplottum Veðurstofu Íslands þessa stundina.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu klukkan 21:35. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftinn með stærðina 3,6 í Kötlu. Þessi mynd er síuð á 1Hz vegna hávaða frá vindinum. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Seinni jarðskjálftinn sem kom fram í Kötlu. Þetta er mjög langur jarðskjálfti eins og sést á þessu plotti og það sést þegar þetta hættir. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Á þessari stundu er mikið hvassviðri á suðurlandi sem gerir það erfitt að fylgjast með og mæla jarðskjálftavirkni í Kötlu á þessari stundu á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð. Mikill vind og sjávarhávaði kemur fram á mælinum vegna veðurs.

Greinin var uppfærð klukkan 21:55.

september 7, 2016

Endurnýjuð jarðskjálftavirkni í Kötlu

Í dag (7-September-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,5 í Kötlu. Undanfarar þessa jarðskjálfta voru litlir jarðskjálftar en það kom ekki mikill fjöldi fram. Eftirskjálftar hafa einnig verið fáir. Í dag hefur jarðskjálftavirkni verið lítil.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin er á sama svæði og jarðskjálfti með stærðina 4,9 varð fyrir tveim vikum síðan. Það er ekki hægt að segja til um það hvort að eitthvað meira gerist í Kötlu á þessum tímapunkti. Það eina sem hægt er að gera er að bíða og sjá til hvað gerist næst.

ágúst 30, 2016

Jarðskjálftavirknin í Kötlu

Ég ætla að hafa þessa grein frekar stutta um Kötlu, þar sem hætta er á því að efni hennar úreldist frekar hratt.

Það er ekkert eldgos í Kötlu eins og stendur. Það hefur bara jarðskjálftavirkni komið fram hingað til. Nýjustu upplýsingar sína fram á það að jarðhitavatn er komið í Múlakvísl og því hefur fólki verið ráðlagast að stoppa ekki á brúm eða vera nærri ánni vegna eitraða gastegduna. Tveir stærstu jarðskjáfltanir sem urðu síðustu nótt í Kötlu voru með stærðina 4,5 en dýpi þessara jarðskjálfta var mismundi, fyrri jarðskjálftinn var með dýpið 3,8 km en sá seinni með dýpið 0,1 km. Aðrir jarðskjálftar voru í kringum stærðina 3,0 þá bæði stærri og minni.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Grænar stjörnur sýna hvar jarðskjálftar sem voru stærri en 3,0 áttu sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er ekki vitað hvernig eldgos hefst í Kötlu. Þar sem ekki hefur orðið eldgos síðan nútímamælingar hófst á Íslandi og þar að leiðandi eru ekki til neinar sögulegar mælingar. Hugmyndir um að hvernig eldgos hefst í Kötlu eru því að mestu leiti ágiskanir á því hvernig eldgos hefst. Hjá mér persónulega er það hugmyndin að eldgos í Kötlu séu tengd reki flekanna, enda er Katla hluti af austara gosbeltinu á Íslandi (EVZ). Það gosbelti rekur 1cm/ári og er þar um að ræða ameríkuflekann og Evrasíuflekann sem eru að reka í sundur. Einnig sem að austara gosbeltið er að teygja sig suður með, langt útá hafi fyrir sunnan Vestmannaeyjar.

Jarðskjálftinn með stærðina 4,5 eins og hann kom fram á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá CC leyfi síðuna fyrir nánari upplýsingar.

Jarðskjálftinn með stærðina 4,5 eins og hann kom fram á jarðskjálftamælinum mínum í Böðvarshólum. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá CC leyfi síðuna fyrir nánari upplýsingar.

Það er mjög erfitt að átta sig á því hvað gerist næst í Kötlu. Það sem er að gerast núna hinsvegar boðar ekki neitt gott að mínu áliti. Það er hinsvegar aldrei spurning um það hvort að Katla gjósi, heldur alltaf hvenær það gerist. Eins og ég nefni að ofan, þá er skortur á gögnum að gera vísindamönnum erfitt fyrir að átta sig á því hvernig eldgos hefjast í Kötlu. Það eina sem hægt er að gera núna er að bíða og sjá til hvað gerist.

september 6, 2015

Yfirlit yfir litlar jarðskjálftahrinur á Íslandi

Síðustu daga hafa verið litlar jarðskjálftahrinur á nokkrum stöðum á Íslandi. Enginn af þessum jarðskjálftahrinum hefur verið stór og enginn jarðskjálfti hefur farið yfir stærðina 3,0.

Jarðskjálftahrinunar á Tjörnesbrotabeltinu, Reykjanesinu, Bárðarbungu og Torfajökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Flestir þeirra jarðskjálfta sem hafa átt sér stað síðustu daga hafa orðið í Bárðarbungu. Jarðskjálftavirkni hefur verið stöðug í eldstöðinni síðan eldgosinu lauk í Febrúar-2015. Lítil jarðskjálftahrina átti sér stað á Tjörnesbrotabeltinu, enginn jarðskjálftana sem varð þar náði stærðinni 2,0. Mesta dýpi jarðskjálfta var 22,8 km. Hugsanlegt er að kvika hafi verið þarna að verki, á þessu svæði er sigdalur. Það eru ekki neinar skráðar heimildir um eldgos á þessu svæði. Það þýðir þó ekki að þarna hafi ekki orðið eldgos. Jarðskjálftahrina varð einnig á Reykjanesi og einn jarðskjálfti þar náði stærðinni 2,8. Sú jarðskjálftahrina varð í eldstöðvarkerfi Krýsuvíkur. Þó lítur út fyrir að þessi jarðskjálftahrina sé tengd virkni í jarðskorpunni heldur en hreyfingum kviku á svæðinu.

Jarðskjálftahrina hefur einnig verið á svæði milli Torfajökuls og Kötlu. Það er ekki ljóst afhverju þessi jarðskjálftahrina er að eiga sér stað eða hvorri eldstöðinni hún tilheyrir, ég er ekki með jarðfræðikortin mín þannig að ég get ekki gáð að því. Það er möguleiki á því að þessi jarðskjálfthrina sé á jaðri annars hvors þessara eldstöðvakerfa.

Annars hefur verið rólegt á Íslandi síðustu vikur og það eru góðar líkur á því að þessi rólegheit muni vara næstu vikur til mánuði.

maí 21, 2015

Ný jarðskjálftahrina af djúpum jarðskjálftum í Kötlu

Í morgun (20-Maí-2015) urðu djúpir jarðskjálftar í Kötlu. Jarðskjálftavirknin sem þarna átti sér stað bendir til þess að kvika hafi verið á ferðinni á mjög miklu dýpi.

Jarðskjálftahrinan í Kötlu er á stað mjög nærri þeim stað þar sem eldgosið 1918 átti sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Dýpsti jarðskjálftinn í þessari hrinu var með dýpið 28,9 km. Minnsta dýpi sem mældist var 17,3 km. Á þessu dýpi er það eingöngu kvika sem býr til jarðskjálfta. Á Íslandi er ekki mikið um jarðskjálfta vegna spennubreytinga í á þessu dýpi sem eiga ekki upptök sín kvikuhreyfingum. Slíkir jarðskjálftar gerast en eru mjög sjaldgæfir. Það er nauðsynlegt að fylgjast með þessari virkni í Kötlu þar sem hugsanlegt er að þessir jarðskjálftar boði breytingar á eldstöðinni. Það er engin leið að staðfesta að svo sé í raun. Á þessari stundu er ekkert sem bendir til þess að eldgos muni hefjast í Kötlu á næstu dögum. Þessari jarðskjálftahrinu virðist vera lokið.

maí 2, 2015

Nýtt kvikuinnskot í Kötlu

Í gær (01-Maí-2015) átti sér stað lítið kvikuinnskot í eldstöðinni Kötlu. Þetta kvikuinnskot hafði dýpið 26,9 km til 18,5 km. Stærstu jarðskjálftarnir sem fylgdu þessi kvikuinnskoti höfðu stærðina 2,0.

Jarðskjálftahrinan í Kötlu. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þetta kvikuinnskot þýðir ekki að eldgos sé yfirvofandi í Kötlu. Hinsvegar miðað við fyrri hegðun eldfjallsins þá er ljóst að þetta er þróun í Kötlu sem þarf að fylgjast með. Það er möguleiki á því að þessi virkni hætti en það er engin leið til þess að vita það fyrir víst. Það eina sem hægt er að gera er að bíða og sjá hvað gerist.

Athugun með Grímsvötn

Ég hef tekið eftir því að jarðskjálftavirkni hefur verið að aukast undanfarið í Grímsvötnum. Það bendir til þess að eldstöðin sé að verða tilbúin fyrir næsta eldgos. Síðustu eldgos í Grímsvötnum voru árin 2011, 2004, 1998 …osfrv. Það er ekki hægt að vita hvenær eða hversu stórt næsta eldgos verður í Grímsvötnum.

febrúar 22, 2015

Lítil jarðskjálftahrina í Kötlu

Síðustu nótt (21-Febrúar-2015) varð lítil jarðskjálftahrina í Kötlu. Þessi jarðskjálfti var grunnur og var með stærðina 3,3. Þessi jarðskjálfti átti sér stað þar sem varð lítið eldgos árið 1999.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu 48 klukkustundirnar. Græna stjarnan er staðsetning jarðskjálftans með stærðina 3,3. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Önnur jarðskjálftahrina átti sér einnig stað í Kötlu í austur hluta öskjunnar. Sú jarðskjálftahrina átti sér stað ekki langt frá þeim stað þar sem lítið eldgos varð í Júlí-2011. Flestir af þeim jarðskjálftum sem átti sér stað þarna voru á miklu dýpi. Jarðskjálftinn sem varð á mestu dýpi hafði dýpið 19,9 km. Á þessu dýpi verða jarðskjálftar vegna breytinga á þrýstingi kviku eða vegna þess að lítið kvikuinnskot hefur átt sér stað í kvikuhólfi Kötlu. Enginn órói mældist í kjölfarið á þessari jarðskjálftavirkni. Á þessari stundu er ekkert sem bendir til þess eitthvað sé að fara að gerast í Kötlu.

október 14, 2014

Minniháttar jarðskjálftahrina í Kötlu um helgina

Um helgina var minniháttar jarðskjálftahrina í Kötlu. Þessi jarðskjálftahrina gekk yfir á nokkrum klukkutímum og síðan þá hefur verið rólegt í Kötlu.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu um síðustu helgi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu hafði stærðina 3,2 og varð talsvert fyrir utan aðal-jarðskjálftahrinuna. Ég er ekki viss um afhverju það gerðist.

september 8, 2014

Minniháttar aukning á leiðni í Múlakvísl

Undanfarna daga hefur verið minniháttar aukning á leiðni í Múlakvísl sem kemur úr Mýrdalsjökli, ástæðan fyrir þessu eru katlar sem koma til vegna háhitasvæða sem eru í Kötlu.

Minniháttar jarðskjálftavirkni í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er engin hætta á eldgosi eins og staðan er núna. Þar sem jarðskjálftavirkni í Kötlu er langt fyrir neðan venjulega bakgrunnsvirkni sem er venjulega í Kötlu. Ég reikna með að ástandið í Múlakvísl verði komið í eðlilegt horf eftir nokkra daga.

Samþykki fyrir vefköku