Author: Jón Frímann

Birt þann

Djúpir jarðskjálftar suð-austur af Kötlu

Í gær (5-Apríl-2021) urðu nokkrir djúpir jarðskjálftar suð-austur af Kötlu. Samkvæmt Veðurstofu Íslands (Kristín á twitter) þá urðu síðast jarðskjálftar þarna fyrir átta árum síðan.

Mýrdalsjökull sem þekur eldstöðina Kötlu og síðan er smá hópur af jarðskjálftum langt suð-austur af Kötlu við ströndina
Jarðskjálftavirknin suð-austur af Kötlu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni þarna hefur aldrei komið af stað eldgosi á sögulegum tíma. Þessir jarðskjálftar voru að mestu leiti á 19 km dýpi og stærð þessara jarðskjálfta var frá Mw0,7 til Mw1,0.

Birt þann

Jarðskjálftavirkni í Öræfajökli

Á Sunnudaginn (4-Apríl-2021) varð jarðskjálftahrina lítilla jarðskjálfta í eldstöðinni Öræfajökli. Flestir af þeim jarðskjálftum sem komu fram voru mjög litlir og mesta dýpið sem mældist var 11,3 km.

Jarðskjálftavirknin í Öræfajökli með nokkrum bláum punktum sem eru staflaðir ofan á hvern annan
Jarðskjálftavirknin í Öræfajökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er óljóst hvað þetta þýðir núna. Jarðskjálftavirkni í Öræfajökli hefur hingað til verið hægfara að byrja og verður án mikillar viðvörunar eins og er. Það er hugsanlegt að þetta séu fyrstu merki um að Öræfajökull sé að fara í virkara tímabil núna en það er aðeins tíminn sem mun leiða það í ljós hvað mun gerast.

Birt þann

Staðan í eldgosinu í Fagradalsfjalli (einnig Geldingadalir) þann 6-Apríl-2021

Þetta er stutt grein um stöðuna í eldgosinu í Fagradalsfjalli sem er hluti af eldstöðinni Krýsuvik-Trölladyngja.

Það hefur verið örlítil aukning í smáskjálftum eftir kvikuganginum eftir að það fór að gjósa á nýjum stað í Fagradalsfjalli. Meirihluti af þessum litlu jarðskjálftum eiga sér stað nærri Keili.

Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga. Það er lína af jarðskjálftum eftir kvikuganginum og er hópur af jarðskjálftum nærri fjallinu Keili en annars eftir öllu kvikuinnskotinu sem nær til gosstöðvana í Fagradalsfjalli
Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga og þarna sést vel smáskjálftavirknin við Keili. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.
  • Það hefur verið tilkynnt að hraunflæðið er núna meira með nýju gígunum með hraunflæðinu úr eldri gígnum (Geldingadalir). Samtals er hraunflæðið talið vera um 10m3/sekúndu.
  • Gígar hafa byggst upp á nýja staðnum þar sem fór að gjósa í dag. Það mun hugsanlega breyta hraunflæðinu í framtíðinni og það hraunflæði gæti náð til Geldingadals þegar sú breyting verður.
  • Það er mikil hætta á að nýjar gossprungur opnist bæði norður og suður af Geldingadalir (Fyrsta eldgosið) og síðan norður af eldgosinu í Fagradalsfjalli (nýja eldgosið).
  • Hraunið flæðir núna niður í Meradalir. Þessi dalur er miklu stærri en Geldingadalir og mun ekki fyllast af hrauni svo einfaldlega. Það virðist vera meira vatn í þessum dal og það gæti valdið sprengingum þegar hraunið fer neðar í dalinn.

Þessa stundina eru ekki neinar aðrar fréttir af stöðu mála eftir því sem ég kemst næst. Ef ekkert stórt gerist í eldgosinu í Fagradalsfjalli. Þá verður næsta uppfærsla Föstudaginn 9-Apríl-2021.

Birt þann

Ný eldgossasprunga opnast norð-austur af núverandi eldgosi í Geldingadalir

Þetta er stutt grein.

Ný gosssprunga fór að opnast klukkan 11:37 þann 5-Apríl-2021 norð-austur af núverandi eldgosi í Geldingadalir en þá varð jarðskjálfti með stærðina Mw1,5 í nágrenni við Fagradalsfjall (mjög líklega). Nýja gossprungan er að stækka þegar þessi grein er skrifuð og er mjög líklega orðin 1,2 km að lengd miðað við það sem ég er að sjá á vefmyndavél Rúv núna.

Ný gossprunga opnast norð-austan við Geldingadalir og er eldvirknin mjög lítil á myndinni á vefmyndavél Rúv
Nýja gossprungan eins og hún kom fram á vefmyndavél Rúv klukkan 12:33. Höfundarréttur myndar tilheyrir Rúv. Skjáskot af vefstreymi Rúv.

Ég mun setja inn frekari upplýsingar þegar ég veit meira um stöðu mála.

Uppfærsla klukkan 16:39

Stærri sprungan er um 300 metra löng samkvæmt mælingum en hluti af sprungunni virðist vera undir sínu eigin hraunflóði miðað við það sem ég er að sjá á myndböndum og á vefstreymi af þessu eldgosi. Seinni sprungan er um 10 til 30 metra löng. Það virðist síðan vera einn stakur gígur fyrir utan sprungurnar. Hraunið flæðir núna niður í Meradali sem er beint fyrir neðan nýju gossprungunnar. Hraunið gæti fljótlega náð í það sem virðist vera lítið vatn þarna eða hugsanlega þurrt vatn sem er þarna. Eldgosið í upprunalegu gígunum heldur áfram en með miklu minni krafti en áður. Þetta gæti verið aðeins tímabundin breyting en það er erfitt að segja til um það með vissu hvað mun gerast.

Hérna er nýtt myndband frá Morgunblaðinu

Nýtt dróna­mynd­skeið af sprung­unni (mbl.is)

Næsta uppfærsla verður hjá mér eftir nokkra klukkutíma eftir því hvernig þetta ástand þróast.

Myndir eru frá Almannavörnum

Gossprungunar gjósa nýju hrauni úr tveim sprungum og rennur hraunið beint niður hlíðina
Mynd af nýju gossprungum. Myndin er frá Almannavörnum og er notkun á þeim frjáls.
Hrauná sem rennur niður bratta hlíð
Hrauná sem rennur niður bratta hlíð og niður í Meradali. Mynd frá Almannavörnum og er notkun þessar myndar frjáls.

Grein uppfærð klukkan 16:47.

Birt þann

Jarðskjálftavirkni suð-vestur af Keilir

Í nótt þann 4-Apríl-2021 klukkan 02:04 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,0 með dýpið 5,7 km í 1,5 km fjarlægð suð-vestur af Keili. Þessi jarðskjálfti fannst á höfuðborgarsvæðinu og víðar. Staðsetning jarðskjálftans bendir til þess að hann hafi orðið í kvikuganginum eða mjög nærri kvikuganginum. Þetta er hluti af eldstöðinni Krýsuvík-Trölladyngja.

Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga við Keili og síðan við Fagradalsfjall. Nokkrir punktar við Keili sem sýnir nýjustu jarðskjálftavirkni auk jarðskjálftavirkninnar við Geldingadalir þar sem eldgosið er núna
Jarðskjálftavirkni á Reykjanesskaga við Keili og Geldingadalir. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þar sem kvikugangurinn er þá virðast vera að myndast þar hópar af jarðskjálftum. Ég er að sjá tvær staðsetningar sem eru mjög áberandi, sú fyrsta er við eldgosið í Geldingadalir og sú seinni er ekki mjög langt frá fjallinu Keilir. Það hefur verið mín reynsla af eldgosum á síðustu árum að nauðsynlegt er að fylgjast með svona jarðskjálftavirkni þar sem svona jarðskjálftavirkni getur hugsanlega verið fyrirboði á nýja eldgosavirkni. Það er ekki hægt að vita með neinni vissu hvort að eldgos verði þarna. Það hefur ekki orðið nein sérstök breyting á GPS gögnum síðan eldgosið hófst í Geldingadalir. Hægt er að skoða GPS gögnin hérna.

Birt þann

Staðan í eldgosinu í Geldingadalir þann 2-Apríl-2021

Þetta er stutt uppfærsla um stöðuna í eldgosinu í Geldingadalir (fyrrum, þar sem dalurinn er núna fullur af hrauni eða við það að fyllast af hrauni). Eldgosið á sér stað í eldstöðinni Krýsuvík-Trölladyngja. Eldgosið hefur verið stöðugt alla vikuna. Aðfaranótt Sunnudagsins 28-Mars-2021 þá hruni önnur hliðin af gígunum í hraunið sem er þar fyrir neðan. Báðir gíganir eru núna rúmlega að sömu stærð.

  • Það hraun sem er að koma upp í eldgosinu er frumstætt Þóleiít samkvæmt efnaskýrslu frá Jarðfræðideild Háskóla Íslands sem hægt er að lesa hérna (pdf á ensku).
  • Báðir gíganir eru óstöðugir og hrun í þeim eru mjög algeng. Þessi grjóthrun valda því að útlit gíganga breytist mjög hratt og án nokkurs fyrirvara.
  • Íslendingar halda áfram að láta eins of fífl fyrir framan vefmyndavélar sem sýnda eldgosið (að ég held allar vefmyndavélar). Vefmyndavél Rúv er stór þarna (með sólarrafhlöðum og öllu tilheyrandi) sem auðvelt er að forðast.
  • Hraunsuða er algeng í hrauninu frá eldgosinu og brýst oft upp í gegnum nýja jarðskorpuna sem þarna hefur myndast án fyrirvara og endurmyndar hraunið á mjög skömmum tíma.
  • Hraunslettuvirkni er mjög breytileg en magn hrauns sem kemur upp í eldsgosinu virðist vera mjög stöðugt miðað við það sem sést á vefmyndavélum og samkvæmt því sem sérfræðingar hafa verið að sjá í eldgosinu og samkvæmt síðustu fréttum sem ég fann af eldgosinu.
  • Það er óljóst hvenær hraunið fer að flæða úr Geldingadalir (fyrrum). Það mun hugsanlega gerst um helgina eða í næstu viku.
  • Við skrif þessar greinar þá er að taka eftir því að margt í aðstæðum í gígnum bendir til þess að hugsanlega sé stórt hrun yfirvofandi í þeim. Þá sérstaklega þeim gíg sem er hægra megin á skjánum. Hvenær slíkt hrun verður og hvort að það verður get ég ekki sagt til um. Það sem ég er hinsvegar að sjá bendir til þess að gíganir sem þarna eru séu ekkert mjög stöðugir þegar þessi grein er skrifuð.
  • Þegar ég skrifaði ensku greinina (þessar greinar eru yfirleitt samhljóða) þá varð stórt hrun úr gígnum sem er vinstra megin á skjánum (ég veit ekki hvað er suður og norður þarna). Við það hrun þá virtist gosrásin hafa aðeins lokast og það jók hraunslettuvirkni í gígnum vinstra megin mjög mikið í skamman tíma  meðan gosrásin var að hreinsa sig af því grjóti sem hafði hrunið ofan í hana.

Þessa stundina er ekkert sem bendir til þess að eldgosinu sé að fara að ljúka. Það er möguleiki á því að þetta eldgos muni vara í mjög langan tíma. Næsta uppfærsla um þetta eldgos verður þann 9-Apríl-2021 ef ekkert stórt gerist á þeim tíma.

Uppfærsla á grein þann 3-Apríl-2021 klukkan 14:22

Eldgosið í Geldingadal. Tveir gígar gjósa og úr öðrum þeirra kemur gusa af hrauni en í honum er eldgosið orðið meira lokað inni. Á gígnum sem er hægra megin á skjánum er smá hraunfoss
Eldgosið í Geldingadal þann 3-Apríl-2021 klukkan 13:56. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Rúv og myndin er fengin af YouTube streymi Rúv.

Það er núna í gígnum sem er norðar (til hægri á skjánum?) smá hraunfoss. Þetta er ekkert rosalega stór hraunfoss en hann er samt nokkra metra hár. Það er mikill munur á hraunslettu virkni í gígnum og gíganir sem eru búnir að hlaðast upp eru báðir mjög óstöðugir. Það verða mörg hrun á hverjum degi og breytingar á hverjum degi.

Styrkir

Það er hægt að styrkja mína vinnu hérna með því að nota PayPal takkann hérna á vefsíðunni. Takk fyrir stuðninginn. 🙂

Auglýsingar

Ég sótti aftur um aðild að Amazon Associates og fékk þar inn næstu 180 daga þar sem á þeim tíma þarf ég að fá sölu til að geta haldið aðganginum opnum (þessi regla gildir um alla svona aðganga hjá Amazon núna). Ef þú kaupir vörur af Amazon þá er hægt að nota auglýsinga borðana hérna á síðunni til þess að versla og um leið styrkja mig um smá upphæð í leiðinni.

Grein uppfærð klukkan 14:22 þann 3-Apríl-2021

Birt þann

Jarðskjálftahrina austan við Grímsey í gær (1-Apríl-2021)

Í gær (1-Apríl-2021) varð jarðskjálftahrina austan við Grímsey. Stærstu jarðskjálftarnir í þessari jarðskjálftahrinu voru með stærðina Mw3,8 og Mw3,6. Aðrir jarðskjálftar sem komu fram voru minni að stærð. Það hafa komið fram 142 jarðskjálftar þegar þessi grein er skrifuð.

Jarðskjálftavirkni austan við Grímsey. Tvær þettar grænar stjörnur sýna staðsetningu jarðskjálftana með stærðina yfir 3 austan við Grímsey. Um 1 km löng lína af rauðum punktum sýnir minni jarðskjálfta sem hafa orðið á þessu svæði síðasta sólarhring
Jarðskjálftavirknin austan við Grímsey. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni er mjög algeng á þessu svæði á Tjörnesbrotabeltinu og rétt um fyrir einu ári síðan varð mjög stór jarðskjálftahrina langt vestan við Grímsey í Júní 2020. Það er erfitt að segja til um það hvort að þarna verði frekari jarðskjálftavirkni á næstu dögum.

Birt þann

Staðan á eldgosinu í Geldingadalir þann 27-Mars-2021

Þetta er stutt grein um eldgosið í Geldingadalir þann 27-Mars-2021. Þetta eldgos núna flokkast sem eldgos í eldstöðinni Krýsuvík.

  • Eldgosið virðist vera hægt og rólega að aukast. Litlu gíganir (til vinstri miðað við vefmyndavélina á Rúv) hafa núna runnið saman í einn stóran gíg. Það er möguleiki á að þeir tveir gígar sem gýs núna upp úr renni saman í einn stóran gíg.
  • Kvikan í þessu eldgosi kemur af 17 til 20 km dýpi og á upptök sín líklega mun dýpra en það og það getur valdið eldgosi í mjög langan tíma.
  • Geldingadalir eru núna næstum því orðnir fullir af hrauni. Myndbönd hafa komið fram á samfélagsmiðlum sem sýna hversu rosalega hættulegt hraunið er þarna núna. Það á alls ekki að ganga á nýju hrauninu. Það mun taka áratugi og jafnvel aldir fyrir hraunið þarna að kólna niður í öruggt hitastig.
  • Þar sem hraunið er sem þykkast, þá er hraunið talið vera um 20 til 30 metra þykkt.
  • Það eru sveiflur í eldgosinu. Stundum er eldgosið aðeins meira og stundum aðeins minna miðað við það sem sést á vefmyndavél Rúv.
  • Það virðist sem að þarna sé fjall að byggjast upp. Hvernig það fer síðan er erfitt að segjast til um.

Almennt þá er lítið að frétta af þessu eldgosi og litlar breytingar hafa átt sér stað undanfarið síðan eldgosið hófst fyrir viku síðan (19-Mars-2021). Næsta uppfærsla um eldgosið verður þann 2-Apríl-2021 vonandi ef ekkert stórt gerist í eldgosinu.

Birt þann

Minniháttar jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu (austur af Grímsey)

Í dag (25-Mars-2021) varð lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu austur af Grímsey. Jarðskjálftahrinur eru mjög algengar á þessu svæði Stærsti jarðskjálftinn í þessari jarðskjálftahrinu var með stærðina Mw3,0. Það er ekki víst að þessari jarðskjálftahrinu sé lokið.

Jarðskjálftavirkni austan við Grímsey. Græn stjarna sýnir jarðskjálftann með stærðina 3. Rauðir punktar sýna minni jarðskjálfta sem hafa orðið þarna
Jarðskjálftavirkni austan við Grímsey í dag. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni á Tjörnesbrotabeltinu byrjar oft hægfara áður en jarðskjálftavirknin eykst. Ég veit ekki hvort að það verður raunin núna þar sem þarna hefur verið mikil jarðskjálftavirkni síðustu mánuði.

Birt þann

Núna er reiknað með löngu eldgosi í Fagradalsfjalli í Geldingadalir (fljótlega fyrrverandi dalur) miðað við efnasamsetningu hraunsins

Þetta er ekki grein um stöðuna á eldgosinu. Það hefur lítið breyst í eldgosinu þegar þessi grein er skrifuð.

Háskóli Íslands hefur gefið út skýrslu sem hægt er að lesa hérna (á ensku) sem sýnir að kvikan sem er núna að koma upp af 17 km til 20 dýpi. Jarðskorpan á Reykjanesskaga er um 17 km þykk. Hægt er að sjá 3D kort af eldgosinu hérna. Ég held að þetta kort verði uppfært reglulega af ÍSOR. Kvikan sem kemur núna upp í eldgosinu er hluti af Þóleiít (Wikipedia) kviku. Þegar kvikan kemur upp á yfirborðið er hún um 1180C gráðu heit.

Það sem er einnig að gerast er að þarna virðist vera að myndast dyngju (Wikipedia) eldstöð. Það er spurning hvort að þarna myndist ný kvikuhólf í jarðskorpunni þar sem kvikugangurinn er núna til staðar. Það er áframhaldandi hætta á því að nýjir gígar opnist án viðvörunnar. Miðað við þá jarðskjálftavirkni sem hefur átt sér stað þá er ljóst að kvikugangurinn er ennþá virkur frekar en að hann hafi breyst í jarðskorpu með kælingu.

Eldgosið er einnig hátt í eftirtöldum gastegundum CO (Kolmónoxíð), CO2 (Koltvísýringur), SO2 (Brennisteinstvíoxíð) og fleiri gastegundum sem eru mjög hættulegar.

Það er núna reikna með að Geldingadalir muni fyllast af hrauni á næstu 8 til 18 dögum miðað við flæði í eldgosinu eins og það er núna. Þegar það gerist þá mun hraunið flæða yfir í næsta dal sem ég hef ekki nafnið á. Ef að eldgosið varir nógu lengi þá mun hraunið á endanum flæða niður í Nátthagadal.