Category: Kvika

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Miðvikudaginn 12-Nóvember-2014

Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram án mikilla breytinga og ekki mikil breyting á eldgosinu síðan á Mánudaginn 10-Nóvember-2014. Vont veður hefur komið í veg fyrir að hægt sé að fylgjast almennilega með eldgosinu í Holuhrauni síðustu daga, hinsvegar er ekkert sem bendir til þess að eldgosinu í Holuhrauni sé að ljúka. Hrauntjörn hefur myndast þarna og er hún rúmlega 400 metra löng og í kringum 100 metra breið. Þetta er fyrsta hrauntjörnin á Íslandi í mjög langan tíma, ég veit ekki hversu langt síðan það er síðasta hrauntjörn kom fram á Íslandi, en það er mjög langt síðan.

141112_2255
Jarðskjálftar í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu heldur áfram með svipuðum hætti og hefur verið síðasta tvo og hálfan mánuð. Þessi jarðskjálftavirkni þýðir að askja Bárðarbungu heldur áfram að síga með svipuðum hætti og áður. Ég veit ekki hversu mikið svæðið hefur stækkað sem er núna að síga, en ég tel víst að vegna veðurs hafi ekki tekist að mæla það almennilega. Eins og stendur er ekkert sem bendir til breytinga í GPS gögnum á þeirri atburðarrás sem er núna í gangi. Samkvæmt fréttum þá eru víst nýjar sprungur farnar að myndast sunnan við núverandi eldgos í Holuhrauni. Þetta þýðir að rekið sem þarna er hafið er ennþá í gangi að fullum krafti. Þetta þýðir einnig að eldgos getur hafist sunnan við núverandi eldgos án nokkurs fyrirvara. Sérstaklega þar sem kvikan liggur mjög grunnt, eða á 1 til 2 km dýpi, það er einnig möguleiki að kvikan sé á ennþá grynnra dýpi en þetta næst gígnum sem er núna að gjósa (án þess að hafa komið upp í eldgosi).

Tungafellsjökull

Jarðskjálftavirkni virðist vera að aukast í Tungafellsjökli. Væntanlega er hérna um að ræða spennubreytingar í jarðskorpunni sem eru að valda þessum jarðskjálftum. Ég er ekki að sjá neinn sem bendir til þess að eldgos sé að fara að hefjast í Tungafellsjökli á þessari stundu. Jarðskjálftavirkni mun líklega aukast á næstu dögum og vikum í Tungafellsjökli.

Birt þann

Hvað er að gerast í Bárðarbungu

Þetta er ekki uppfærsla á stöðunni í Bárðarbungu. Fyrir síðustu stöðu mála vinsamlegast athugið greinina frá því á Miðvikudaginn 12-Nóvember-2014.

Virkni í Bárðarbungu fyrir 16-Ágúst-2014

Virkni í Bárðarbungu fyrir 16-Ágúst-2014 var virkni sem byggðist á reglulegum jarðskjálftahrinum og kvikuinnskotum. Þetta var álitin hefðbundin hegðun í Bárðarbungu. Það verður að athuga hvort að þetta hafi hugsanlega verið langtímamerki þess að eldgos væri að fara að hefjast í Bárðarbungu. Jarðskjálftahrinur voru einnig mjög algengar í Dyngjuhálsi og þar urðu oft jarðskjálftar stærri en 3,0.

Nítján vikum fyrir 16-Ágúst-2014

Fyrir rétt rúmlega nítján vikum fyrir 16-Ágúst-2014 virðist sem að ákveðnum þrýstipunkti hafi verið náð innan Bárðarbungu. Fyrir nítján vikum síðan virðist sem að þrýstingur hafi farið að aukast innan í Bárðarbungu, þessi breyting breytti þeirri jarðskjálftavirkni sem var í Bárðarbungu, þessi breytta jarðskjálftavirkni varði þangað til 16-Ágústu-2014 þegar kvikan loksins braust úr kvikuhólfinu og hóf að leita upp á yfirborðið. Breytingin á jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu sést vel milli viku 15 og viku 16 og vikunum þar á eftir.

Þær breytingar sem eru að eiga sér stað í Bárðarbungu núna

Núna er Bárðarbungu að síga og eins og staðan er í dag þá mun hrun öskjunnar ekki eiga sér stað. Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga eins og hún hefur verið að gera í nærri því þrjá mánuði núna. Mér sýnist að kvikan sem núna er að gjósa í Holuhrauni sé að einhverju leiti frá kvikuinnskotum í Bárðarbungu eða frá sillum (kallað sill á ensku) innan í Bárðarbungu. Á meðan sjálft kvikuinnskotið sem er að gjósa í Holuhrauni á upphaf sitt á 5 – 8 km dýpi í sjálfu kvikuhólfi Bárðarbungu. Það virðist sem að kvikan sé að lækka inn í eldstöðunni vegna þess að kvikuinnskotið er að minnka þrýstingin efst í Bárðarbungu (þetta eru aðalega getgátur hjá mér og eru hugsanlega rangar). Það er hinsvegar einnig kvika sem er að stíga upp Bárðarbungu af miklu dýpi í jarðskorpunni, ásamt þeirri kviku sem kvikuinnskotið (sem nær til Holuhrauns og veldur eldgosi þar) er að draga úr eldstöðinni á þessari stundu. Þessi atburðarrás er að leiða til jarðskjálfta í Bárðarbungu og þetta þýðir að líklega mun eldgosið í Holuhrauni halda áfram marga mánuði í viðbót. Hættan á jarðskjálftum sem eru stærri en 5,7 er einnig til staðar í Bárðarbungu núna, vegna þessar lækkunar sem er að eiga sér stað.

Rekið sem hófst nærri Bárðarbungu

Það virðist sem að Bárðarbunga hafi komið af stað reki í austra eldgosabeltinu á Íslandi. Það þýðir að eldgos geta haldið áfram á þessu svæði í meira en áratug. Það þýðir einnig að fleiri eldgos á sprungum munu eiga sér stað á þessu svæði á meðan rekið á sér stað. Eldgos munu eiga sér bæði undir Vatnajökli og á jökulausum svæðum (eins og eldgosið í Holuhrauni).

Hvað gerist næst?

Það er engin leið til þess að vera viss um hvað gerist næst í Bárðarbungu þar sem þetta er fyrsta eldgosið sem hægt hefur verið að fylgjast með mælitækjum. Eftir því sem eldgosið verður lengra því skýrari og betri mynd mun fást af því hvað er að gerast. Á þessari stundu eru Almannavarnir að undirbúa sig fyrir hugsanlegt eldgos undir jökli með tilheyrandi skemmdum á mannvirkjum og samgöngum. Þar sem rek mun hefjast einn daginn sunnan við Bárðarbungu, hvenær slíkt gæti gerst er ekki hægt að spá til um, þar sem staðan er flókari sunnan við Bárðarbungu heldur en norðan við hana. Það munar mestu um eldstöðina sem kallast Hamarinn (eða Loki-Fögrufjöll). Það er ljóst að Bárðarbungu mun koma af stað eldgosi í þeirri eldstöð einn daginn án viðvörunar. Hvenær slíkt gæti gerst er ekki hægt að segja til um og það er alltaf tilfellið með eldstöðvar og hugsanleg eldgos í þeim.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Mánudaginn 10-Nóvember-2014

Það hefur lítið breyst í Holuhrauni síðan á Föstudaginn 07-Nóvember-2014. Stærð hraunsins í Holuhrauni er núna í kringum 70 ferkílómetrar og það stækkar á hverjum degi. Ég veit ekki heildarmagn hraunsins í dag, en síðustu útreikningar sem ég sá sýndu að hraunið er núna rúmlega 1,0 km³, en þeir útreikningar eru orðnir rúmlega mánaðargamlir. Það er því öruggt að magn hrauns í Holuhrauni er orðið talsvert meira en síðustu tölur sýndu.

141110_2055
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn sem varð um helgina var með stærðina 5,2. Það voru hinsvegar fjöldinn allur af jarðskjálftum sem voru stærri en 3,0 um helgina eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Jarðskorpan í Bárðarbungu er núna orðin mjög sprungin, það þýðir að jarðhiti á mjög greiða leið upp á yfirborðið. Þetta mun þýða aukningu í jarðhita í Bárðarbungu og aukna virkni í eldri hverum sem eru undir jökli. Það er ekki að sjá neina stóra breytingu í virkninni í Bárðarbungu síðustu dagana frekar en undanfarna tvo mánuði.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 07-Nóvember-2014

Slæmt veður veldur því að ekki er hægt að fylgjast almennilega með eldgosinu í Bárðarbungu. Upplýsingar um stöðu mála eru því takmarkaðar á þessari stundu.

Jarðskjálftavirkni heldur áfram í Bárðarbungu eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Stærsti jarðskjálftinn í morgun klukkan 07:11 var með stærðina 5,4 en aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Vegna slæms veðurs hefur ekki verið hægt að fylgjast með gangi eldgossins í Holuhrauni og færri jarðskjálftar hafa mælst að auki vegna þess.

141107_2025
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur að þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

GPS mælingar sýna það að sigið í Bárðarbungu er með sama hætti og síðustu tvo mánuði. Það sem hefur hinsvegar breyst er að stærra svæði í Bárðarbungu er núna að síga, það bendir til þess að eldgosið í Holuhrauni sé farið að tæma önnur kvikuinnskot og mögulega syllur inn í Bárðarbungu. Frekari upplýsingar um þetta er að finna í skýrslu Almannavarna og Veðurstofu Íslands hérna.

Engar breytingar hafa átt sér á eldgosinu í Holuhrauni eftir því sem ég kemst næst. Vegna veðurs þá hefur ekkert sést til eldgossins í vefmyndavélum Mílu í allan dag. Vegna veðurs þá eru heldur ekki neinir vísindamenn að störfum í Holuhrauni. Fyrir utan þá þetta, þá er ekki neinar aðrar fréttir af eldgosinu í Bárðarbungu eftir því sem kemst næst.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Miðvikudaginn 05-Nóvember-2014

Hérna er stutt yfirlit yfir stöðuna í Bárðarbungu Miðvikudaginn 05-Nóvember-2014.

Það hafa ekki orðið neinar stórkostlegar breytingar í eldgosinu í Bárðarbungu síðan á Mánudaginn 03-Nóvember-2014. Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram með svipuðum hætti og það hefur verið að gera síðustu tvo mánuði. Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil í Bárðarbungu eins og hefur verið og virðist lítið draga úr jarðskjálftavirkninni, flestir jarðskjálftarnir sem verða eru með stærðina 3,0 – 4,9. Það er munur á milli fjölda jarðskjálfta sem verða milli daga.

141105_2105
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er ennþá stórhættulegt að fara upp að eldgosinu vegna eiturgass sem þar er að finna eins og tveir lögreglumenn komust að í gær samkvæmt fréttum. Þeir lentu í vasa af gasi sem olli litlu súrefni á svæði í kringum þá, samkvæmt fréttum þá voru þeir við brún hraunsins þegar þetta gerðist. Það nærri því leið yfir þá samkvæmt fréttum Rúv vegna skorts á súrefni. Þessir lögreglumenn voru víst að nota gasgrímur eins og á að gera nærri eldgosinu.

Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga á svipuðum hraða og áður, núna er mesta sig Bárðarbungu rúmlega 44 metrar þar sem það er mest. Katlar í Vatnajökli sem liggur ofan á Bárðarbungu halda áfram að dýpka og hafa dýpkað um 5 – 8 metra á síðustu 11 dögum samkvæmt síðustu mælingum. Samkvæmt útreikningum vísindamanna þá er bráðnuninn rúmlega tveir rúmmetrar á sekúndu (m³/sek). Þetta jafngildir orku upp á nokkur hundruð megavött samkvæmt útreikningum jarðfræðinga hjá Háskóla Íslands. Vegna þess að núna er vetrarfærð á svæðinu er mjög erfitt að komast þangað og tekur ferð aðra leiðina að minnsta kosti sjö klukkutíma á bíl við bestu aðstæður.

Að öðru leiti þá held ég að ekkert frekar sé að frétta af stöðu mála í Bárðarbungu þessa stundina.

Fréttir

Lögreglumenn urðu fyrir súrefnisskorti (Rúv.is)
Færð gerir vísindamönnum erfitt fyrir (Rúv.is)

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Mánudaginn 3-Nóvember-2014

Eldgosið í Holuhrauni hélt áfram um helgina eins og það hefur gert síðustu tvo mánuði, engin breyting átti sér stað á eldgosinu. Vegna slæms veðurs um helgina gekk illa að fylgjast með framgangi eldgossins og virkninni í Bárðarbungu. Eldgosið heldur áfram af fullum krafti eftir því sem ég sá á vefmyndavélum Mílu fyrr í dag. Ég tók einnig eftir því í dag að eldgosið var að senda upp hraunstróka sem náðu 20 – 30 metra upp í loftið, aðal gígurinn hefur byggt upp hlíð sem er rúmlega 90 metra há þannig að ekki sést til eldgossins þar, ég veit ekki hversu stöðug þessi hlíð er og hversu mikið hrynur úr henni, en slík hrun geta átt sér stað án nokkurs fyrirvara.

141103_2210
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur af þessari mynd tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálfti helgarinnar var með stærðina 5,4 en aðrir jarðskjálftar voru minni eftir því sem mig minnir. Það er hinsvegar ennþá mjög mikil jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu og mjög margir jarðskjálftar sem eru stærri en 3,0 eiga sér stað daglega í Bárðarbungu. Fjöldi jarðskjálfta sem er með stærðina 5,0 eða stærri er kominn upp í 61, jarðskjálftar með stærðina 4 – 5 er 228 talsins og það hafa orðið 434 jarðskjálftar með stærðina 3 – 4 síðan í Ágúst. Þetta er samkvæmt frétt Rúv. Magn hraunsins sem komið hefur upp er núna orðið 1,0 km³ og það þekur núna 70 ferkílómetra samkvæmt síðustu mælingu sem ég vissi af. Eldgosið í Holuhrauni er engu að síður fjórtán sinnum minna en Skaftáreldar sem áttu sér stað 1783 – 1784. Eftir því sem ég kemst næst þá eru þetta allar þær fréttir af stöðu mála í Bárðarbungu.

Fréttir af eldgosinu

Stærsta gos síðan í Skaftáreldum (Rúv.is)

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 31-Október-2014

Staðan í Bárðarbungu Föstudaginn 31-Október-2014.

Það hefur ekki mikið breyst í Bárðarbungu síðan á Miðvikudaginn (29-Október-2014). Jarðskjálftavirkni er með svipuðum hætti og hefur verið síðustu tvo mánuði. Engar stórar breytingar hafa átt sér stað í GPS gögnum undanfarið. Samkvæmt síðustu fréttum þá hefur eldgosið í Holuhrauni ekki breyst neitt síðan á Miðvikudaginn, nýja hraunið er núna í kringum 65 ferkílómetrar að stærð samkvæmt síðustu mælingu vísindamanna.

141031_2105
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærstu jarðskjálftarnir síðustu 24 klukkutímana hafa verið með stærðina 5,3 og 5,2. Aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Það er enga breytingu að sjá í virkni Bárðarbungu og askjan heldur áfram að síga um 40 sm á dag. Samkvæmt fréttum þá er magn af brennisteinsdíoxíði sem kemur upp í eldgosinu 20,000 til 40,000 tonn á dag í eldgosinu í Holuhrauni. Slæmt veður hefur komið í veg fyrir að hægt sé að fylgjast almennilega með eldgosinu í Holuhrauni. Ég hef ekki heyrt neinar frekari fréttir af virkninni í Bárðarbungu núna.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu Miðvikudaginn 29-Október-2014

Miðvikudaginn 29-Október-2014 var eldgosið í Holuhrauni búið að vera í tvo mánuði og það virðist sem að fari ekki að enda á næstunni. Virknin er mjög svipuð og á Mánudaginn 27-Október-2014. Eldgosið er minna en í upphafi en það er fullkomlega eðlilegt. Nýja hraunið í Holuhrauni er núna orðið 64,6 ferkílómetrar að stærð og er þetta orðið stærsta hraun á Íslandi síðan í gaus í lakagígum 1783 – 1784.

141029_2225
Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirkni er ennþá mikil í Bárðarbungu eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Jarðskjálftar með stærðina fimm eða stærri verða á 20 til 35 tíma fresti eins og staðan er núna. Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga um rúmlega 40 sm á dag og mest af þessu sigi gerist án þess að jarðskjálftavirkni eigi sér stað. Það hefur ekki neitt stórt eldgos átt sér stað í sjálfri Bárðarbungu ennþá, einu eldgosin sem hafa orðið þar hingað til hafa verið lítil og í mesta lagi varað í tvo til þrjá klukkutíma undir jökli. Ég hef ekki neinar frekari fréttir af stöðu mála í Bárðarbungu að sinni.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu þann 27-Október-2014

Yfir helgina var hefðbundin virkni í Bárðarbungu eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Stærstu jarðskjálftarnir sem áttu sér stað um helgina voru með stærðina 5,2 og 5,3. Mikil mengun var í Höfn í Hornafirði vegna eldgossins í Holuhrauni og fór mengunin upp í 21.000 μg/m3 þegar toppanir af brennisteinsdíoxíði voru að eiga sér stað. Mengun vegna eldgossins er ennþá mikil á svæðum á sunnan við Vatnajökul.

141027_2325
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn þann 27-Október-2014 var með stærðina 5,3 og átti sér stað í suð-austur hluta Bárðarbungu öskjunnar. Síðan hefur verið rólegt varðandi jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Samkvæmt Veðurstofunni þá er þetta eðlilegt og hefur sést áður. Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga og er núna búinn að lækka um 40 metra frá upphafi óróans í Ágúst. Nýjir sigkatlar hafa verið að myndast samkvæmt fréttum og eldri sigkatlar (sem ég vissi ekki um fyrr en í dag) hafa verið að dýpka og bendir það til þess að jarðhiti sé að aukast í Bárðarbungu. Nýju og gömlu sigkaltanir sjást mjög vel hérna á mynd frá Háskóla Íslands og er hægt að skoða hérna. Gögn frá GPS mælingum sýna örlitla þenslu í kvikuinnskotinu, það bendir til þess að eldgosið nái ekki að gjósa út allri þeirri kviku sem er að flæða inn í kvikuinnskotið þessa stundina.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu þann 24-Október-2014

Staðan í Bárðarbungu þann 24-Október-2014.

Staðan í Bárðarbungu hefur lítið breyst frá 23-Október-2014. Fjöldi jarðskjálfta sem er stærri en 3,0 er kominn upp í 67 jarðskjálfta. Heildarfjöldi jarðskjálfta er orðinn 283 þegar þetta er skrifað. Síðan í gær (23-Október-2014) hefur jarðskjálftavirkni verið að aukast, en þó með sveiflum þar sem jarðskjálftavirknin eykst í nokkra klukkutíma og dettur svo niður þess á milli.

141024_2210
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu þann 24-Október-2014. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Mestur fjöldi jarðskjálfta á sér stað í norð-austur hluta Bárðarbungu, við öskju jaðarinn. Það er nærri því enginn jarðskjálftavirkni í miðju öskjunnar, þar sem mesta sigið á sér stað núna. Askja Bárðarbungu heldur heldur áfram að síga rúmlega 30 til 40 sentimetra á dag. Minniháttar jarðskjálftavirkni hefur verið í kvikuinnskotinu í Holuhrauni í dag. Eldgosið í Holuhrauni er hinsvegar svipað og í gær eftir því sem ég kemst næst og ekki neinar breytingar á því samkvæmt fréttum. Nýjustu mælingar á nýja Holuhrauninu segja að það sé orðið 63 ferkílómetrar að stærð og stækkar eitthvað daglega, þó er ljóst að mikið hefur dregið úr eldgosinu og því stækkar hraunið ekki eins mikið og það gerði áður. Líklegt er þó að hraunið sé að þykkna á svæðum, þó svo að á einstaka svæðum þá komið talsvert nýtt hraun fram við jarðar hraunbreiðunar. Ég held að það sé ekkert annað að frétta af eldgosinu í Bárðarbungu eftir því sem kemst næst.

Annað: Frá og með næstu viku mun ég eingöngu skrifa greinar um stöðu mála í Bárðarbungu á Mánudögum, Miðvikudögum og Föstudögum. Þetta er vegna þess að breytingin á milli daga er ekki svo mikil þessa stundina. Ef eitthvað gerist þá mun ég skrifa um það nýja grein eins fljótt og hægt er.