Jarðskjálftarhrina í Bárðarbungu

Í dag (15-Október-2016) varð jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Stærstu jarðskjálftarnir höfðu stærðina 3,5. Í gær (14-Október-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,3 í Bárðarbungu.

161015_1245
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Aðrir jarðskjálftar sem urðu í þessari hrinu voru smærri. Þessi jarðskjálftahrina er áhugaverð fyrir það að hún virðist hafa komið af stað jarðskjálftum í nálægum eldstöðvum. Ég er ekki alveg viss afhverju þetta er að gerast. Það sem hefur hinsvegar verið staðfest er að Bárðarbunga er að þenjast út samkvæmt GPS mælingum og er núna að ýta upp jarðskorpunni sem féll niður í eldgosinu 2014 – 2015, sú hreyfing er að valda jarðskjálftum í Bárðarbungu núna.

Staðan í Kötlu klukkan 20:36

Eldstöðin Katla er aftur byrjuð með jarðskjálftahrinu.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu hefur verið að aukast hratt í dag (06-Október-2016). Eins og stendur er jarðskjálftavirknin ekki ennþá kominn á það stig sem hún var á fyrir viku síðan. Aðstæður eru hinsvegar að breytast hratt þessa stundina og því er ljóst að virknin getur breyst hratt og án mikillar viðvörunar. Stærsti jarðskjálfti síðan í morgun var með stærðina 2,4 og varð sá jarðskjálfti klukkan 14:11. Eins og stendur þá hafa aðrir jarðskjálftar verið minni (þegar þetta er skrifað).

161006_1855
Jarðskjálftavirknin í Kötlu klukkan 18:55. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er einnig mjög áhugavert að jarðskjálftavirknin sé á mjög litlu svæði, það bendir til þess að kvikan sé að reyna brjóta sér leið þar upp með því að „bora“ sig þar í gegn. Ég sá svipað ferli í Bárðarbungu nokkru áður en eldgos hófst þar. Það er ekki hægt að segja til um það hversu lengi þetta ferli mun taka og hvort að þetta ferli muni stoppa, ég tel víst, miðað við þá virkni sem hefur verið undanfarið að það er ólíklegasta niðurstaðan til að koma fram. Ég reikna með því að sú jarðskjálftahrina sem er hafin í dag muni aukast þangað til að nýjum toppi er náð eða eldgos hefst. Það er ekkert eldgos hafið í Kötlu ennþá.

Þessi grein verður uppfærð eftir þörfum.

Hætta á niðurtíma vegna fellibyls

Vegna fellibylsins Matthías þá er hætta á niðurtíma á þessum vef en þessi vefsíða er hýst í Orlando, Flórída. Mesta hættan á niðurtíma er á morgun (Föstudag) þegar aðal veðrið gengur yfir Flórída. Ég mun taka afrit af þessum vef til að eiga ef allt skyldi fara á versta veg. Ég vonast til þess að vefurinn haldist uppi í gegnum þetta veður en það er enginn leið til þess að tryggja að svo verði.

Jarðskjálftavirkni eykst í Kötlu á ný

Í dag (06-Október-2016) jókst jarðskjálftavirkni á ný í Kötlu. Það varð jarðskjálftavirkni fyrir stærsta jarðskjálftann og einnig eftir að stærsti atburðurinn átti sér stað. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur komið fram var með stærðina 3,2. Smærri jarðskjálftar sjást illa eða alls ekki vegna slæms veðurs á svæðinu.

161006_0930
Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Vegna mikillar rigningar þá er ekki gott að sjá nákvæma mælingu á leiðnimælingu í Múlakvísl sem kemur frá Mýrdalsjökli. Þar sem rigningarvatnið þynnir út það jökulvatn sem er í ánum. Þessi mikla rigning veldur einnig ísskjálftum í Mýrdalsjökli ef aðstæður bjóða uppá það.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu (Vika 40)

Í dag (5-Október-2016) varð jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Stærstu jarðskjálftarnir í þessari hrinu voru með stærðina 3,8 og 3,0. Aðrir jarðskjálftar sem urðu voru minni að stærð.

161005_1615
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Ástæða þessar þenslu er innflæði kviku inná grunnt kvikuhófl í Bárðarbungu (~10 km dýpi) frá kvikuhólfi sem er á meira dýpi (20+ km dýpi). Þetta innflæði er að ýta jarðskorpunni sem seig í eldgosinu 2014 – 2015 upp aftur í fyrri stöðu. Þessi þensla mun halda áfram í marga mánuði til viðbótar og hættir kannski ekki fyrr en við næsta eldgos í Bárðarbungu. Þessi þensla hófst í Bárðarbungu í September-2015.

Myndir af jarðskjálftunum í Kötlu og GPS upplýsingar

Hérna eru myndir af nokkrum jarðskjálftum sem urðu í jarðskjálftahrinunni þann 28 – 30-September-2016 í Kötlu. Staða Kötlu hefur verið breytt úr gulri yfir í græna.

Jarðskjálftar sem mældust í Heklubyggð

Ég mældi aðeins nokkra jarðskjálfta úr jarðskjálftahrinunni í Heklubyggð, þar sem það var frekar mikill vindur þessa daga þá sá ég ekki alla jarðskjálfta vel. Stærstu jarðskjálftarnir sáust best. Flestir af þeim jarðskjálftum sem ég mældi voru blandaðir jarðskjálftar (hybrid earthquakes) eða eldfjalla jarðskjálftar, nokkrir lágtíðni jarðskjálftar urðu en vegna veðurs þá mældi ég þá mjög illa. Það eru engar merkiningar fyrir P og S bylgjur í á þessum myndum, þar sem ég hef ekki haft tíma til þess að fara yfir þessa jarðskjálfta. Nánar um gerðir jarðskjálfta frá eldfjöllum hérna (USGS) og hérna (alaska.edu). Þessar vefsíður eru á ensku.

160930-044000-hkbz-psn
Fyrsti jarðskjálftinn á þessari mynd virðist vera blandaður jarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn er eldfjalla jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

160930-120200-hkbz-psn
Hérna virðist vera á ferðinni eldfjallajarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

160930-120700-hkbz-psn
Fyrsti jarðskjálftinn virðist eldfjallajarðskjálfti, seinni jarðskjálftinn virðist vera tveir jarðskjálftar gerast á sama tíma, þriðji jarðskjálftinn virðist vera blandaður jarðskjálfti. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Stærstu jarðskjálftarnir virðast vera eldfjalla-jarðskjálftar en aðra jarðskjálfta var erfitt að greina vegna vindhávaða.

GPS upplýsingar

Ég fann loksins GPS upplýsingar sem ég hef verið að leita að varðandi Kötlu. Þessar GPS upplýsingar sýna litla breytingu á GPS stöðvum í kringum Kötlu. Það er helst að breytingu sé að sjá á Austmannsbungu (AUST). Þar sem sú breyting kemur ekki fram á öðrum GPS stöðvum í kringum þá er líklegt að þetta sé mjög staðbundin breyting. þetta virðist ekki vera villa í GPS mælingunni, þó svo að þetta sé líklega óyfirfarin mæling. GPS upplýsingar um Kötlu er að finna hérna.

Staðan í Kötlu klukkan 17:36

Þetta verður síðasta greinin um Kötlu þangað til að eitthvað fer að gerast á ný.

Staðan núna er sú að það er allt rólegt í Kötlu. Aðeins tveir litlir jarðskjálftar áttu sér stað í Kötlu núna í nótt og var sá stærri með stærðina 2,0 og sá minni með stærðina 0,5. Hugsanlegt er að minni jarðskjálftar mælist ekki vegna slæms veðurs sem er að ganga yfir núna. Leiðni er ennþá mjög há í Múlakvísl en samt lægri en í gær, núverandi gildi er í kringum 180 µS/cm og er hugsanlegt að þessi lækkun stafi af því að rigning hefur verið á svæðinu síðustu klukkutíma.

161002_1645
Jarðskjálftar í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Svona rólegheit í Kötlu geta varað allt upp í viku samkvæmt minni reynslu. Hvað gerist næst er erfitt að spá fyrir um en það er hinsvegar ljóst að eldstöðin Katla er kominn mjög nálægt því að gjósa. Hvenær það gerist er hinsvegar ekki hægt að spá fyrir um. Það eina sem hægt er að gera er að bíða og sjá hvað gerist næst.

Staðan í Kötlu klukkan 21:15

Þessi grein verður uppfærð eftir þörfum.

Síðan í gær (30-September-2016) hefur verið rólegt í Kötlu. Síðasta sólarhringinn hefur ekki orðið neinn stór jarðskjálfti í Kötlu og aðeins hafa orðið nokkrir litir jarðskjálftar og sá stærsti var með stærðina 2,6. Aðrir jarðskjálftar sem hafa orðið voru minni að stærð.

161001_1940
Jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Leiðni í Múlakvísl er ennþá frekar há og er frekar lítið vatn í ánni eins og stendur. Leiðnin í Múlakvísl þegar þetta er skrifað er 104 µS/cm og fór hæst í 221 µS/cm. Samkvæmt fréttum þá segir sagan að fyrir eldgos sé oft lítið vatn í Múlakvísl. Ég veit ekki hvort að það mun fást staðfest þegar eldgos hefst í Kötlu, það verður bara að koma í ljós.

Ástæða þessar jarðskjálftavirkni í Kötlu er sú að kvika er að reyna að brjóta sér leið uppá yfirborðið. Samkvæmt reynslu af eldri eldgosum þá er alveg ljóst að núverandi virkni er ekki lokið þrátt fyrir að dregið hafi úr virkni síðustu klukkutíma. Ég hef séð svona rólegheit fyrir eldgos, þá fyrst í eldgosinu í Eyjafjallajökli árið 2010 og síðan aftur áður en það fór að gjósa í Bárðarbungu árið 2014. Ástæður þess að ekki koma fram jarðskjálftar núna getur haft margar ástæður á bak við sig. Þær ástæður eru, kvikan rennur núna án þess að lenda í neinni mótstöðu, þrýstingur hefur jafnast tímabundið í kvikukerfi Kötlu, eitthvað annað er að gerast. Það eina sem hægt er að gera núna er að bíða og sjá til hvað gerist næst í Kötlu.

Katla í beinni

Hægt er að fylgjast með Kötlu með eftirtöldum vefmyndavélum.

Vefmyndavél Rúv
Vefmyndavél Live from Iceland

Grein uppfærð klukkan 22:18. Tenglum með vefmyndavélum fyrir Kötlu bætt við.

Staðan í Kötlu klukkan 11:15

Þessi grein verður uppfærð í dag (30-September-2016) eftir þörfum.

Síðustu 48 klukkutímana hafa orðið 261 jarðskjálfti í Kötlu þegar þetta er skrifað. Stærstu jarðskjálftarnir síðustu 24 klukkutímana voru með stærðina 3,1 og síðan 3,2. Stærsti skjálftinn var með stærðina 3,6. Þar sem ekkert eldgos er hafið þá kemur ekki fram neinn órói eða gosórói á jarðskjálftamælum Veðurstofunnar.

160930_1025
Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Sú jarðskjálftavirkni sem er núna í gangi í Kötlu hefur verið í gangi undanfarin mánuð, hinsvegar hefur þessi virkni verið mun minni allan þennan tíma en síðustu 48 klukkutímana, ég uppgötvaði þetta ekki fyrr en ég athugaði þessa jarðskjálftavirkni stuttlega. Þessi atburðarrás hófst með jarðskjálftahrinunni þar sem komu fram jarðskjálftar með stærðina 4,5 og 4,6. Það er núna mín skoðun að það séu meiri líkur en minni á að þetta muni enda með eldgosi fljótlega. Jarðskjálftavirknin í Kötlu kemur í hviðum og ég veit ekki almennilega afhverju það gerist, ég sá svipað munstur í Bárðarbungu þegar kvikan þar var að brjóta sér leið úr jarðskorpunni og sú hegðun varði þangað til að það fór að gjósa. Núverandi staða samkvæmt eldfjallaeftirliti Veðurstofunnar er grænn, hægt er að skoða kortið hérna.

Þessi grein verður uppfærð eftir nokkra klukkutíma eða þegar eitthvað gerist í Kötlu.

Uppfærsla klukkan 12:45

Litarkóði fyrir Kötlu hefur verið uppfærður í gulan. Kort er að finna hérna.

Uppfærsla klukkan 15:44

Þegar þetta er skrifað hefur aðeins dregið úr virkni í Kötlu. Svona smá rólegheit hafa gerst nokkrum sinnum á síðustu 48 klukkustundum og hafa aldrei varðað mjög lengi. Stórir jarðskjálftar urðu klukkan 12:07 með stærðina 3,6. Síðan varð jarðskjálfti klukkan 12:09 með stærðina 3,6. Jarðskjálftar klukkan 12:10 og 12:13 voru með stærðina 3,2. Einhverjir af þessum stærstu jarðskjálftum fundust á nærliggjandi sveitarbæjum og þar sem fólk er. Ég held að þessi virkni hafi hingað til ekki fundist í Vík í Mýrdal. Enginn órói er farinn að koma fram og það þýðir að eldgos er ekki hafið ennþá.

160930_1510
Grænu stjörnurnar sýna þá jarðskjálfta sem eru stærri en 3,0 og hafa orðið síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin er búin að raða sér upp á svæði sem hefur stefnuna norð-austur og suð-vestur. Það er hugsanlegt að kvika muni brjóta sér leið þar upp og valda eldgosi. Hinn möguleikinn er að þessi jarðskjálftavirkni hætti og ekkert frekara gerist en ég held að íslendingar séu ekki svo heppnir núna.

Uppfærsla klukkan 19:03

Almannavarnir hafa lýst yfir óvissustigi í nágrenni Kötlu og í sjálfri Kötlu.

Uppfærsla klukkan 23:27

Veginum að Sólheimajökli hefur verið lokað af lögreglunni vegna hættu á skyndiflóðum ef eldgos verður í Kötlu og reikna má með að vegurinn verði lokaður þangað til að draga fer úr virkni í Kötlu. Þessa stundina er mjög lítil jarðskjálftavirkni að eiga sér stað en engu að síður eiga sér stað jarðskjálftar.

160930_2135
Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Grænar stjörnur eru jarðskjálftar sem eru stærri en 3,0. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin er minni þessa stundina er samt á svipuðum stað og jarðskjálftavirknin hefur verið síðan 29-Ágúst-2016 þegar jarðskjálftar með stærðina 4,5 og 4,6 áttu sér stað. Hætta er á því að jarðskjálftavirknin aukist aftur án nokkurs fyrirvara.

Grein uppfærð klukkan 12:45. Uppfærslu bætt við.
Grein uppfærð klukkan 15:51. Uppfærslu bætt við.
Grein uppfærð klukkan 19:04. Uppfærslu bætt við.

Mikil jarðskjálftavirkni í Kötlu, aukin rafleiðni í jökulám

Þetta er stutt grein þar sem ég er ennþá að afla mér upplýsinga um stöðu mála.

Í nótt um klukkan 03:00 hófst jarðskjálftahrina í Kötlu. Þetta hefur verið mjög kröftug jarðskjálftahrina talið í fjölda jarðskjálfta sem hafa mælst. Þegar þetta er skrifað hafa komið fram 92 jarðskjálftar. Þessi tala er stöðugt að breytast eftir því sem fleiri jarðskjálftar mælast.

160929_1540
Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Samkvæmt yfirlýsingu frá Veðurstofu Íslands þá er rafleiðni í jökulám í kringum Kötlu hærri en venjulega á þessum árstíma eða í kringum 190uS. Það hefur enginn gosórói komið fram ennþá í Kötlu, þegar slíkur órói kemur fram þá mun það verða mjög augljóst á mælaneti Veðurstofunnar þar sem gosóróinn mun verða miklu hærri en bakgrunnshávaðinn (umferð, vindur, sjávargangur).

Ég mun uppfæra þessa grein eftir þörfum og eftir því sem frekari upplýsingar koma fram.

Uppfærsla klukkan 19:05

Jarðskjálftavirknin hefur haldið áfram í dag eins og búast mátti við, yfir daginn þá hafa orðið smá hlé á virkninni áður en jarðskjálftavirknin heldur áfram. Núna þegar þessi uppfærsla er skrifuð hefur jarðskjálftavirknin dottið niður eins og gerst hefur í dag. Stærsti jarðskjálftinn varð klukkan 16:28 og var með stærðina 3,0 en aðrir jarðskjálftar hafa verið minni.

160929_1845
Jarðskjálftavirknin í Kötlu klukkan 18:45. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Kort með staðsetningum

Meirihluti af þeirri jarðskjálftavirkni sem er að eiga sér stað á sér stað norðan við sigsketil 16 (sjá kort). Það minnkar líkunar á því að þessi jarðskjáfltavirkni sé tengt háhitakerfum í kötlu öskjunni og breytingum á þeim. Þar sem hverir bræða botn Mýrdalsjökuls og valda sigi og jökulhlaupum einstaka sinnum yfir sumarið. Það virðist hinsvegar sem að jarðskjálftavirknin sé núna kominn í sigkatla númer 10, 11 og jafnvel 16, ég er ekki alveg viss á þessu eins og stendur vegna skorts á smáatriðum.

katla2011
Jarðskjálftavirknin í Kötlu árið 2011. Sigkatlar eru merktir inná þetta kort með númerum. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands. Tengill í upprunalegu myndina er að finna hérna.

Greinin var uppfærð klukkan 19:05. Uppfærslu bætt við.
Greinin er uppfærð klukkan 19:56. Korti frá árinu 2011 bætt við.

Smáskjálftavirkni á Íslandi þann 28-September-2016

Hérna er stutt grein um þá smáskjálftavirkni sem hefur átt sér stað á Íslandi þann 28-September-2016. Sumar af þessum jarðskjálftahrinum hófstu fyrir einhverjum dögum síðan og hafa verið í gangi fram til 28-September-2016.

Kolbeinsey

Þetta er stærsta jarðskjálftahrinan í þessu yfirliti. Þann 28-September-2016 varð kröftug jarðskjálftahrina í Kolbeinsey og þar urðu nokkrir jarðskjálftar sem voru með stærðina nokkuð yfir þrjá en vegna fjarlægðar frá jarðskjálftamælaneti Veðurstofunnar þá er erfitt að meta raunstærð og dýpi rétt. Síðasta eldgos sem átti sér stað í Kolbeinsey varð árið 1755 og hefur ekkert eldgos verið skráð síðan. Það geta hinsvegar hafa orðið eldgos þarna án þess að nokkur yrði þeirra var enda er svæðið langt frá landi og mjög afskekkt.

Austur af Grímsey (Tjörnesbrotabeltið)

Austan við Grímsey hefur verið lítil jarðskjálftahrina í gangi síðustu daga. Á svæði þar sem er hugsanlega eldstöð. Sú jarðskjálftahrina sem hefur verið í gangi síðustu daga virðist eiga uppruna sinni í flekahreyfingum á þessu svæði en ekki eldstöðvarvirkni, þar sem hreyfing Tjörnesbrotabeltisins á þessu svæði er 20mm á ári, rekhreyfingin á þessu sama svæði er aðeins 5mm á ári. Sjá mynd sem útskýrir þetta allt saman hérna (vedur.is).

160929_0025
Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu og í Kolbeinsey. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Suðurland (Suðurlandsbrotabeltið, SISZ)

Undanfarna vikur hefur lítil jarðskjálftahrina átt sér stað austan við Þjórsárbrú. Þetta hefur verið mjög lítil jarðskjálftahrina og stærstu jarðskjálftarnir aðeins náð stærðinni 2,1. Þetta er mjög lítil jarðskjálftahrina og bendir ekki til þess að stór jarðskjálfti sé á leiðinni. Þetta gætu verið eftirskjálftar af stóru jarðskjálftunum árið 2000 og 2008.

160929_0045
Jarðskjálftahrinan á Suðurlandi austan við Selfoss. Jarðskjálftahrinan er þar sem rauði bletturinn er. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Reykjanesskagi

Jarðskjálftahrina hófst á Reykjanesskaga þann 28-September-2016 nærri Fagradalsfjalli. Þetta var ekki stór jarðskjálftahrina og varð stærsti jarðskjálftinn með stærðina 2,1. Í þessari hrinu urðu 60 jarðskjálftar, þó svo þessi jarðskjálftahrina hafi ekki verið stór í stærð jarðskjálfta þá varð talsverður fjöldi af jarðskjálftum á þessu svæði.

160928_1425
Jarðskjálftavirknin á Reykjanesskaga. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Örlítið hefur verið um staka jarðskjálfta undanfarið án þess að nokkur frekari virkni eigi sér stað í kjölfarið. Það er ekki alveg ljóst afhverju svona jarðskjálftar verða. Þrátt fyrir að alltaf sé eitthvað um staka jarðskjálfta í hverri viku.