Kröftug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu

Snemma morguns þann 19-Nóvember-2016 varð kröftug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálftahrina er sú sterkasta í Bárðarbungu núna í lengri tíma og var stærsti jarðskjálftinn með stærðina 4,0 en sá næst stærsti með stærðina 3,5 en allir aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð.

161119_1635
Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftavirkni bendir til þess að þrýstingur vegna kviku sé að aukast hratt innan í Bárðarbungu þessa dagana. Ég hef ekki neinar upplýsingar um það hversu mikið Bárðarbunga hefur þanist út síðan í September-2015 þegar þessi jarðskjálftavirkni hófst, en það hlýtur að vera talsvert þar sem færslan í hverjum jarðskjálfta er einhver (ég veit ekki hvað færslan er mikil í hvert skipti, ég fann ekki þau gögn), Síðasta árið hefur verið mjög mikil jarðskjálftavirkni í öskju Bárðarbungu og því ljóst að eldstöðin hefur þanist talsvert út undanfarið ár. Það er ekki ljóst hvort að þessi þensla mun leiða til eldgoss fljótlega eða eftir mjög langan tíma. Það eina sem er vitað fyrir vissu er að kvika er að flæða inn í eldstöðina í grunnstæð kvikuhólf af miklu dýpi.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu

Í gær (18-Nóvember-2016) varð lítil jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Hérna er um að ræða jarðskjálftavirkni sem hófst í September-2015 og er því búin að vara í eitt ár auk nokkura vikna. Hægst hefur á þessari virkni undanfarnar vikur ekki veit ég afhverju það er raunin. Ástæðan fyrir þessari jarðskjálftavirkni er sú að kvika er að flæða inn í eldstöðina af miklu dýpi og inn í grunnstæð kvikuhólf.

161118_2355
Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í þessar jarðskjálftavirkni var með stærðina 3,0 en aðrir jarðskjálftar sem urðu voru smærri að stærð. Þessi jarðskjálftavirkni virðist vera að mestu leiti lokið í augnablikinu en ekki er hægt að segja til um það hvort að þessi jarðskjálftavirkni mun taka sig upp aftur, þar sem virkni sem er tengd innflæði kviku er þannig að ekki er hægt að spá fyrir um það hvað gerist næst.

Jarðskjálftahrina í Kötlu

Þann 18-Nóvember-2016 varð lítil jarðskjálftahrina í Kötlu. Í þetta skiptið var um að ræða litla jarðskjálftahrinu í Kötlu sem virðist hafa staðið stutt yfir. Stærstu jarðskjálfanir voru með stærðina í kringum 2,5 en aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð.

161118_2035
Jarðskjálftahrinan í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Á þessu svæði varð lítið eldgos árið 1999 en líklega varð þarna stórt eldgos árið 1245 þó svo að sögulegar heimildir séu takamarkað um það eldgos. Það þýðir að þarna hefur ekki orðið stórt eldgos í lengri tíma, þó svo að lítið eldgos hafi orðið á svæðinu árið 1999.

Lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu

Í dag (14-Nóvember-2016) hefur verið lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu. Þetta hefur verið mjög lítil hrina og stærsti jarðskjálftinn sem hefur mælst var með stærðina 3,2. Aðrir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað hafa verið minni að stærð.

161114_1335
Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina hefur verið mjög lítil framan af degi og það virðist ekki stefna í að þessi jarðskjálftahrina þróist yfir í að verða stærri jarðskjálftahrinu. Lítið er að gerast á öðrum stöðum á Íslandi þessa stundina og mjög rólegt. Stakir jarðskjálftar eiga sér stað hér og þar eins og búast má við.

Jarðskjálfti með stærðina 3,5 átti sér stað í Bárðarbungu

Í gær (11-Nóvember-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,5 í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálfti eins og þeir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað undanfarna mánuði verða vegna þess að eldstöðin er að þenjast út vegna innflæðis nýrrar kviku. Það ferli hófst í September-2015 og er ennþá í gangi og mun verða í gangi til lengri tíma. Síðasta jarðskjálftavirkni sem varð til vegna þenslu í Bárðarbungu hófst árið 1973 og varði til ársins 1996 (vísindagrein um það ferli má lesa hérna á ensku). Eftir árið 1996 var lítil virkni í Bárðarbungu fram að árunum í kringum árið 2010 og þangað til að það fór að gjósa árið 2014.

161105_1335
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þenslan í Bárðarbungu mun leiða til eldgoss einn daginn en það er ekki hægt að spá fyrir um það hvenær slíkt mun gerast.

Lítilsháttar jarðskjálftavirkni í Esjufjöllum

Síðustu klukkustundir í dag (05-Nóvember-2016) hafa átt sér stað nokkrir jarðskjálftar í Esjufjöllum [Wikipedia upplýsingar hérna]. Eldstöðin Esjufjöll fær venjulega ekki mikla athygli vegna þess að mjög lítið gerist þar almennt og varð síðasta jarðskjálftavirkni af þessari stærðargráðu árið 2013, stakir jarðskjálftar eiga sér stað endrum og sinnum í eldstöðinni. Jarðskjálftavirkni hófst svo vitað sé í Esjufjöllum árið 2002 (kort Veðurstofunnar er að finna hérna og hérna).

161105_2135
Jarðskjálftavirknin í Esjufjöllum, sem eru staðsett fyrir sunnan Grímsvötn og norð-austan við Öræfajökul. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessa stundina hafa ekki margir jarðskjálftar átt sér stað í Esjufjöllum. Það er hugsanlegt að það breytist á næstu klukkutímum en ég reikna ekkert sérstaklega með því. Mesti fjöldi jarðskjálfta sem hefur mælst hefur í einu (árið 2002 að minnsta kosti) var í kringum 40 – 80 jarðskjálftar (ég er ekki með betri tölu en þetta). Ástæða þess að jarðskjálftavirkni er að eiga sér stað í Esjufjöllum er sú að kvika er að streyma upp í eldstöðina af miklu dýpi innan úr eldstöðinni. Á þessaris stundu er ekkert sem bendir til þess að eldgos sé yfirvofandi í Esjufjöllum og hef það ólíklega gerist að það verði eldgos, þá reikna ég ekki með því að slíkt eldgos yrði stórt. Það er mín skoðun að hættan á eldgosi í Esjufjöllum sé minni en 2%.

Það er hugsanlegt að eldgos hafi átt sér stað í Esjufjöllum árið 1927 og verið í fjóra daga í kringum 5-September, en það eldgos hefur ekki verið staðfest að þessu sinni. Þetta eldgos hefur ekki verið staðfest og því eru hérna á ferðinni eignöngu um grunsemdir að ræða um að eldgos hafi átt sér stað. Upplýsingar um þetta eru ekki góðar vegna þess hversu afskekkt Esjufjöll eru eins og sjá má á þessu korti frá Veðurstofu Íslands. Esjufjöll eru staðsett suður af Grímsvötnum og norð-austan við Öræfajökul.

Rólegt í jarðskjálftavirkni á Íslandi þessa dagana

Þessa dagana er lítið að gerast í jarðskjálftavirkni á Íslandi. Engin stórvægileg jarðskjálfti á sér núna á stað á Íslandi. Það hafa orðið á þessum tíma nokkrir jarðskjálftar sem hafa náð stærðinni 3,0 og yfir. Þetta er byggt á sjálfvirkum teljara og er ekki sama tala og yfirfarnar niðurstöður hjá Veðurstofunni gefa upp. Þar verða að jafnaði 300 til 400 jarðskjálftar á viku þessa dagana eða um 1200 jarðskjálftar á mánuði.

161103_1815
Jarðskjálftavirknin á Íslandi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er ekki hægt að vita hversu lengi þetta rólega tímabil mun vara á Íslandi. Nú þegar er það búið að vara í þrjár vikur og komið að fjórðu vikunni. Það eina sem er hægt að gera er að bíða og sjá hvernig málin þróast og slaka á á meðan það er svona rólegt á Íslandi.

Sérstök grein: Jarðskjálftarnir á Ítalíu

Hérna er sérstök grein um jarðskjálftana á Ítalíu. Því miður veit ég ekki nóg um jarðfræði Ítalíu til þess að geta gefið góða greiningu hérna á því hvar þessir jarðskjálftar eru að eiga sér stað, fyrir utan almenna staðsetningu á þeim á Ítalíu. Vefsíður með nákvæmari upplýsingar og myndir er að finna hérna (á ensku) og hérna (á Ítölsku). Þessar greinar eru með myndir af jarðskjálftum sem hafa orðið þarna yfir margra ára tímabil og síðan jarðskjálfta síðustu daga og eftiskjálfta (Ítalska greinin). Þarna er myndir sem ég get ekki notað hérna vegna höfundaréttar, ég get aðeins notað mynd frá USGS (enska greinin) hérna.

Jarðskjálftarnir í mið-Ítalíu

Þann 26-Október-2016 hófst jarðskjálftahrina á Ítalíu. Þessi jarðskjálftahrina hófst með jarðskjálfta sem var með stærðina 5,5 (EMSC upplýsingar). Í kjölfarið kom jarðskjálfti með stærðina 6,1 (EMSC upplýsingar). Jarðskjálftinn með stærðina 5,5 var forskjálfti (Upplýsingar á Wikipedia, á ensku) en það gerir jarðskjálftann með stærðina 6,1 að aðal-jarðskjálftanum í þeirri jarðskjálftahrinu. Jarðskjálftinn með stærðina 6,5 (EMSC Upplýsingar) sem varð í dag (30-Október-2016) er nýr jarðskjálfti á þessu svæði. Þessum jarðskjálfta hefur fylgt gífurlega mikil eftirskjálftavirkni og er fjöldi eftirskjálfta yfir 300 jarðskjálfta/klukkutímann þegar mest er (þetta er lauslegt mat á fjölda jarðskjálfta) á aðal jarðskjálftasvæðinu þar sem aðal-jarðskjálftinn átti sér stað. Það er mín skoðun að líklega verður þarna annar stór jarðskjálfti fljótlega, hugsanlega á næstu dögum en það gæti jafnvel dregist í nokkrar vikur eða mánuði. Það hjálpar ekki aðstæðum að þetta svæði á Ítalíu er fullt af misgengjum sem eru virk í dag (það verða jarðskjálftar á þeim á nokkura áratugafresti til nokkur hundruð áratuga fresti).

161026-191800-bovz-psn
Jarðskjálftinn með stærðina 6,1 á Ítalíu þann 26-Október-2016. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

161030-064000-bovzne-psn
Jarðskjálftainn með stærðina 6,5 á Ítalíu þann 30-Október-2016. Þarna sjást ljóðréttur ás (Z) og síðan N-S og E-W (Austur-Vestur) ásanir. Þessi mæling er frá Danmörku, þar sem ég á heima og er með jarðskjálftamæli. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

161030-064000-bovz-psn
Jarðskjálftinn á Ítalíu, þetta er jarðskjálftinn með stærðina 6,5. Þetta er hærri upplausn en á myndinni fyrir ofan. Þarna sést vel hvernig jarðskjálftinn kom fram á Ítalíu. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC Leyfi síðunni.

Það er mjög óljóst hvernig þróunin verður á Ítalíu næstu daga, vikur og mánuði vegna þess hversu flókið þetta svæði er jarðfræðilega. Það er alveg ljóst að þarna mun verða virkni næstu mánuðina eftir þessa jarðskjálfta. Ég þekki ekki þetta svæði nógu vel jarðfræðilega til þess að geta komið með einhverja ágiskun. Umrætt svæði er niðurreksbelti (subduction zone) (sem er á þurru landi) og það gerir spádóma um hvernig þetta mun þróast mun erfiðarði og flóknari.

image-20160824-30259-fv2q41
Mynd sem sýnir jarðfræði Ítalíu á einfaldan máta. Myndin er frá USGS.

Ég veit ennfremur ekki hversu oft svona jarðskjálftahrinur eiga sér stað á Ítalíu. Ég hef aðeins fáar vísbendingar og þær eru mjög óljósar þegar maður les yfirlit yfir þekkta jarðskjálfta á Ítalíu (Wikipedia). Á ŚIlandi verða svona jarðskjálftahrinur með rúmlega 13 – 90 ára millibili á suðurlandsbrotabeltinu (ég skrifaði um það hérna á ensku). Ég veit ekki hversu oft svona jarðskjálftahrinur verða á Ítalíu en mig grunar þær verði á nokkur hundruð ára fresti. Það sem ræður því hversu oft svona jarðskjálftahrinur verða er hversu mikil hreyfing er á þeim misgengjum sem eru á þessu svæði og ég hef ekki þær upplýsingar.

Ef eitthvað nýtt gerist á Ítalíu. Þá mun ég uppfæra þessa grein.

Nýjar upplýsingar þann 01-Nóvember-2016 klukkan 23:53

Í morgun (þann 01-Nóvember-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 4,9 í Ítalíu (EMSC Upplýsingar). Þetta er ekki stór stærð en á svæði sem er nú þegar mikið skemmt vegna jarðskjálfta, þá getur þessi jarðskjálfti aukið þær skemmdir ef hann varð mjög nærri byggð. Eftirskjálftavirkni er ennþá mjög mikil í Ítalíu.

Grein uppfærð þann 01-Nóvember-2016 klukkan 23:56.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu (Vika 43)

Þann 27-Október-2016 klukkan 02:08 og 02:09 urðu tveir jarðskjálftar í Bárðarbungu. Stærðir þessara jarðskjálfta voru 3,5 og 3,3. Yfir daginn urðu nokkrir minni jarðskjálftar á svipuðum slóðum (nærri norð-austur hluta öskjunnar).

161027_1610
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Ástæða þessara jarðskjálfta er sú að kvika er núna að flæða inn í Bárðarbungu djúpt innan úr möttlinum. Það ferli hófst í September-2015 og mun halda áfram þangað til að eldgos verður í Bárðarbungu (eða í nágrenni við Bárðarbungu).

Jarðskjálftinn á Ítalíu

Þar sem ég er búsettur í Danmörku þá mældi ég jarðskjálftann á Ítalíu mjög vel. Ég mældi bæði 5,5 jarðskjálftann og 6,1 jarðskjálftann. Ástæða þess að ég get mælt jarðskjáfltana er sú að ég er eingöngu staðsettur ~1500 km frá Ítalíu.

161026-191800-bovz-psn
Jarðskjálftinn með stærðina 6,1 á Ítalíu. Þessi mynd er undir Creative Commons Leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Lítil jarðskjálftavirkni á Íslandi þessa stundina

Þessa stundina, þegar þessi grein er skrifuð er mjög rólegt í jarðskjálftavirkni á Íslandi. Helst að það hafi verið smáskjálftavirkni fyrir norðan og sunnan Ísland en enginn af þeim jarðskjálftahrinum olli jarðskjálftum sem fóru yfir stærðina 3,0. Ég veit ekki hversu lengi þetta rólega tímabil mun vara en það lengsta sem ég man eftir varði í rúmlega fjóra mánuði. Þá var mjög lítil jarðskjálftavirkni á Íslandi þann tíma.

161026_2200
Lítil jarðskjálftavirkni á Íslandi þessa stundina. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Á meðan það er rólegt í jarðskjálftum á Íslandi, þá ætla ég að skrifa nokkrar smásögur og birta á smásögu vefsíðu sem ég er með. Þessar sögur eru á ensku og hægt er að lesa þær hérna.