Upplýsingar um eldgos og jarðskjálfta á Íslandi
Í dag (27. Febrúar 2023) og í gær (26. Febrúar 2023) varð jarðskjálftavirkni í eldstöðinni Kötlu. Þetta er venjuleg jarðskjálftavirkni og ekkert sem bendir til þess að eldgos sé að fara að hefjast. Stærsti jarðskjálftinn í þessari virkni var með stærðina Mw3,2.
Það er engin breyting á óróa í kringum eldstöðina Kötlu. Það þýðir að þessi jarðskjálftavirkni er ekki tengd neinum kvikuhreyfingum eða breytingum, það þýðir að eldgos er ekki að fara eiga sér stað.
Í fréttum Rúv er fólk á Austurlandi beðið um undirbúa sig fyrir mögulegt öskugos í Öskju. Þetta er almennt ráð til fólks á Austurlandi vegna mögulegs eldgoss í Öskju, sem getur byrjað án nokkurs fyrirvara. Það er möguleiki á því að það eldgos búi til öskuský en það er einnig möguleiki á því það verði eldgos þar sem eingöngu verður hraungos. Mjög svipað og gerðist þegar það gaus í Bárðarbungu árið 2014 til 2015.
Það er möguleiki á því að eldgos í Öskju fari suður, í áttina að hinu nýja Holuhrauni eftir eldgosið í Bárðarbungu 2014 til 2015. Það hefur verið jarðskjálftavirkni á því svæði síðustu vikur. Það bendir til þess að á því svæði sé mögulega veikleiki í jarðskorpunni sem lokaðist ekki eftir síðasta eldgos þarna. Hvað gerist mun ekki koma í ljós fyrr en eldgos hefst og þangað til eru þetta bara vangaveltur um stöðu mála í Öskju.
Frétt Rúv
Íbúar á Austurlandi ættu að kynna sér leiðbeiningar um öskugos (Rúv.is)
Í dag (21. Febrúar 2023) hófst jarðskjálftahrina nærri Geirfugladrangi á Reykjaneshrygg. Þetta er mögulega í öðru eldstöðvarkerfi en Reykjanesi vegna fjarlægðar frá landi og það er ólíklegt að eldstöðin Reykjanes nái svona langt suður. Það er ekkert nafn tengt við þessa eldstöð en Geirfugladrangur. Stærsti jarðskjálftinn í þessari jarðskjálftahrinu var með stærðina Mw3,1. Þessa jarðskjálftahrina er ennþá í gangi og því gætu komið stærri jarðskjálftar á þessu svæði.
Jarðskjálftahrinan bendir sterklega til þess að þarna sé kvikuinnskot að eiga sér stað. Þetta svæði á Reykjaneshrygg gaus síðast milli 16 aldar og fram til 18 aldar en síðan þá hefur ekki komið neitt eldgos.
Í dag (21. Febrúar 2023) klukkan 08:41 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,9 í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálfti verður vegna þess að það er núna þensla í Bárðarbungu eftir að eldgosinu lauk í Holuhrauni árið 2015. Jarðskjálftar með þessa stærð munu eiga sér stað í Bárðarbungu einu sinn til tvisvar á ári þangað til að eldstöðin er tilbúin í næsta eldgos og það mun mjög líklega ekki gerast fyrr en eftir marga áratugi. Það munu koma fram minni jarðskjálftar milli þessara stóru jarðskjálfta. Samkvæmt fréttum, þá fannst þessi jarðskjálfti á Akureyri.
Síðast var bilið milli eldgosa í Bárðarbungu rétt um 112 ár. Þá var rólegt í Bárðarbungu milli áranna 1902 til ársins 2014. Minnsti tími milli eldgosa í Bárðarbungu virðist vera í kringum 40 ár, en flest eldgos verða í kringum 90 ára til 112 ára mörkin. Þetta er miðað við gögn frá Global Volcanism Program um Bárðarbungu. Það er talsverð óvissa í þessum gögnum, þannig að minnsta tímabil milli eldgosa gæti verið minna en það sem kemur fram.
Ég hef einnig tekið upp að nota staðlaða skilgreiningu á stærðinni á jarðskjálftum eins og hún er útskýrð hérna. Þetta mun einfalda aðeins skrifin hjá mér hérna þegar það kemur að jarðskjálftum. Ég mun íslenska þessi heiti með tímanum.
Í dag (17. Febrúar 2023) klukkan 09:26 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,5 um 4 km norður af Herðubreið. Þessi jarðskjálfti virðist hafa komið af stað jarðskjálftahrinu á þessu svæði. Það er óljóst hvort að þessi jarðskjálftavirkni tengist þeirri þenslu sem er að eiga sér stað núna í Öskju.
Það hefur verið aukning í jarðskjálftum á þessu svæði við Herðubreið. Hvað veldur þessari aukningu á jarðskjálftum er óljóst.
Í dag (14. Febrúar 2023) klukkan 01:24 hófst jarðskjálftahrina sem er 70 til 90 km norður af Kolbeinsey. Það er möguleiki að þessi jarðskjálftahrina sé í sjálfri Kolbeinsey. Stærstu jarðskjálftarnir sem hafa orðið þegar þessi grein er skrifuð voru með stærðina Mw3,5 samkvæmt Veðurstofunni. Samkvæmt EMSC þá hafa orðið tveir jarðskjálftar með stærðina mb4,5.
Fjarlægðin frá landi gerir það erfitt fyrir jarðskjálftamælanet Veðurstofunnar að mæla þessa jarðskjálfta. Þannig að það gæti verið mun meira að gerast heldur en kemur fram á jarðskjálftakortinu. Það er alltaf möguleiki á stórum jarðskjálfta á þessu svæði.
Uppfærsla
Grein uppfærð klukkan 17:11 þann 14. Febrúar 2023
Veðurstofan er búin að yfirfara þessa jarðskjálfta og það eru um átta jarðskjálftar sem komu fram og voru með stærðina yfir Mw3,0. Stærsti jarðskjálftinn var með stærðina mb4,6 samkvæmt vefsíðu EMSC og er hægt að skoða upplýsingar um þann jarðskjálfta hérna.
Það virðist sem að þessari jarðskjálftahrinu sé lokið. Þó er fjarlægðin frá jarðskjálftamælaneti Veðurstofunnar slík að það kemur í veg fyrir að minni jarðskjálftar sem þarna verða mælist.
Samkvæmt frétt á Rúv í kvöld (12. Febrúar 2023) þá er búist við að það muni gjósa í Fagradalsfjalli núna í ár (2023) eða á næsta ári (2024). Það er ekki hægt að segja til um það hvenær þessi eldgos verða. Það verða sterkar jarðskjálftahrinur áður en eldgosin hefjast í Fagradalsfjalli eins og gerðist áður en það fór að gjósa í Mars 2021 og síðan í Ágúst 2022. Áður en það fór að gjósa í Fagradalsfjalli í Mars 2021, þá hafði ekki gosið í Fagradalsfjalli í 6000 til 8000 ár. Það þýðir að það er frekar óljóst hvernig eldstöðin hagar sér og það mun taka smá tíma að sjá hvernig eldgosin verða í Fagradalsfjalli. Það er hinsvegar mjög líklegt að eldgosin í Fagradalsfjalli verði mjög svipuð og eldgosin í Kröflu árið 1975 til 1984, þó með þeim breytingum að eldgosin í Fagradalsfjalli munu vara lengur en gerðist í Kröflu, þetta er miðað við eldri gögn frá öðrum eldstöðum á Reykjanesskaga. Það má búast við að það muni gjósa í Fagradalsfjalli næstu 10 til 20 árin með hléum eins og gerst hefur nú þegar. Þessa stundina er Fagradalsfjall á rólegu tímaskeiði.
Þetta útilokar ekki eldgos í eldstöðinni Reykjanes (vestan við Fagradalsfjall) og síðan í eldstöðinni Krýsuvík-Trölladyngja (austan við Fagradalsfjall). Síðustu eldgos í þessum eldstöðvum voru fyrir 700 til 900 árum síðan og þegar þessi grein er skrifuð, þá eru ekki nein augljós merki þess að þessar eldstöðvar eru að fara að gjósa. Það hefur verið mikið um kvikuinnskot í eldstöðinni Reykjanes síðan árið 2019 en það hefur ekki komið af stað eldgosi ennþá. Eldstöðin Krýsuvík-Trölladyngja hefur ekki haft nein kvikuinnskot ennþá. Eldstöðvar austan við Krýsuvík-Trölladyngja, eldstöðvanar Brennisteinsfjöll og Hengilinn hafa ekki sýnt neina virkni ennþá. Það gæti breyst án viðvörunnar ef að kvika fer að leita upp í þær eldstöðvar.
Í gær (10. Febrúar 2023) klukkan 16:23 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,1 rétt um 41 km suður af eldstöðinni Kolbeinsey. Þessi jarðskjálfti varð í Tjörnesbrotabeltinu.
Þessi jarðskjálfti var langt frá landi og langt frá byggð og fannst því ekki.
Þessi jarðskjálftahrina er ennþá í gangi og því geta upplýsingar breyst snögglega og án viðvörunnar. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur mælst sjálfvirkt var með stærðina Mw3,7 þegar þessi grein er skrifuð. Á þessari stundu hafa um 30 til 40 jarðskjálftar átt sér stað en sú tala gæti breyst snögglega. Þessi jarðskjálftahrina ber þess merki að þarna sé kvikuinnskot á ferðinni en það er engin góð leið til þess að staðfesta það ennþá, þar sem merkin eru ennþá ekki augljós.
Þessi jarðskjálftahrina er í eldstöðinni Reykjanes, sú eldstöð er bæði á þurru landi og nær út í sjó og því geta þarna orðið ösku og hraungos á sama tíma ef það fer að gjósa. Hingað til hefur eldstöðin Reykjanes aðeins verið með jarðskjálftahrinur og kvikuinnskot. Hvenær það breytist er ekki hægt að segja til um.
Í dag (7. Febrúar 2023) hófst lítil jarðskjálftahrina í eldstöðinni Bárðarbungu. Þessi jarðskjálftahrina hófst klukkan 11:21 með jarðskjálfta sem var með stærðina Mw3,2 og varði til klukkan 12:02. Aðrir jarðskjálftar sem komu fram í þessari jarðskjálftahrinu voru minni að stærð.
Þessi jarðskjálftavirkni sýnir að Bárðarbunga heldur áfram að þenjast út mjög hratt. Miðað við það sem gerðist áður en eldgosið árin 2014 til 2015 áttu sér stað, þá mun öll jarðskjálftavirkni stöðvast í lengri tíma þegar Bárðarbunga verður tilbúin í næsta eldgos. Á meðan jarðskjálftavirkni á sér stað í eldstöðinni Bárðarbungu, þá þýðir það að eldstöðin er ennþá að undirbúa sig fyrir næsta eldgos.