Jökulhlaup – Síða 5 – Jarðfræði á Íslandi

mars 14, 2014mars 14, 2014

Aukin leiðni í Skeiðará vegna vatns frá Gímsfjalli

Frá 20-Janúar-2014 hefur aukin leiðni verið að mælast í Skeiðará. Ástæður þess að aukin leiðni er að mælast í Skeiðará er vegna jarðhitavatns frá Grímsfjalli. Vatnsmagn hefur einnig verið að aukast í Skeiðará á sama tíma og leiðni hefur verið að aukast.

Aukin leiðni í Skeiðará vegna vatns frá Grímsfjalli frá 20-Janúar-2014. Myndin er fengin af Facebook vefsíðu Veðurstofu Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Leiðni mælist núna 416 µS/cm samkvæmt Veðurstofu Íslands og þykir það mjög hátt gildi fyrir Skeiðará. Þetta vatn fer í gegnum nokkur vötn á leiðinni til Gígukvíslur og áður en það kemur að mælinum. Því er líklegt að leiðni sé ennþá meiri við upptök Skeiðará við Vatnajökul. Engin sérstök jarðskjálftavirkni eða órói hefur komið fram í kjölfarið á þessari auknu leiðni í Skeiðará. Það er hugsanlegt að ís-skjálftar eigi sér núna stað í Vatnajökli vegna þessa aukna rennslis. Ef það er raunin þá er hægt að fylgjast með því hérna. Það er mjög lítið vatn í Grímsvötnum síðan það gaus þar árið 2011 (umfjöllun um það eldgos er að finna hérna á ensku). Eins og stendur er ekki búist við frekari virkni í Grímsfjöllum.

Styrkir: Ég hvet fólk endilega til þess að styrkja þessa vefsíðu og mína vinnu. Hægt er að styrkja mig með því að nota Paypal takkan eða leggja beint inn á mig samkvæmt upplýsingum sem er að finna hérna. Takk fyrir stuðninginn.

janúar 21, 2014

Beðið eftir eystri Skaftárkatlinum

Jökulhlaupið í Skaftá er alveg að verða búið eða er búið þegar þetta er skrifað (21-Janúar-2014). Þetta jökulflóð var frekar lítið samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofu Íslands sem fylgist með gangi þessara flóða. Það er hinsvegar meira eftir. Þar sem það eru tveir katlar í Vatnajökli og eystri Skaftárketilinn er ennþá fullur af vatni.

Eystri og vestari Skaftárkatlanir í Vatnajökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þegar eystri Skaftárketilinn tæmist þá er reiknað með að það flóð verði mun stærra en flóðið úr vestari Skaftárkatlinum. Síðasta flóð sem átti sér stað úr eystri Skaftárkatlinum var árið 2010 samkvæmt yfirliti frá Háskóla Íslands. Hægt er að skoða hvernig flóðin úr Skaftárkötlum virka hérna á vefsíðu Háskóla Íslands – Jarðvísindastofnun.

janúar 19, 2014

Skaftárhlaup er hafið

Í dag (19-Janúar-2014) var það tilkynnt að Skaftárhlaup væri hafið. Talið er að hlaupið núna komi úr vestari katlinum og verði mjög lítið. Rennsli í Skaftá þessa stundina er í kringum 370 m3/s samkvæmt tilkynningu frá Veðurstofu Íslands. Enginn órói hefur mælst á jarðskjálftamælum Veðurstofunnar ennþá, þannig að engar breytingar hafa átt sér stað ennþá í eldstöðinni þar sem háhitasvæði Skaftárkatla er í Vatnajökli. Talið er að vestari skaftárketilinn sé að tæmast, það mun þó ekki verða staðfest fyrr en hægt verður að fljúga yfir svæðið og staðfesta þannig hvaða ketill er að tæma sig.

Skaftárkatlar í Vatnajökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands. Myndin er fengin af Facebook síðu Veðurstofu Íslands.

Rennslis og flóðamælar Veðurstofu Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands. Myndin er fengin af Facebook síðu Veðurstofu Íslands.

Óvissustigi hefur verið líst yfir á svæðinu af Almannavörnum og það er mælst til þess að fólk ferðist ekki um þetta svæði á meðal skaftárhlaupið gengur yfir. Vegna hættu á eitrun á svæðinu vegna brennisteinsvetnis í andrúmsloftinu. Einnig sem að fólki hefur verið ráðlagt að ferðast ekki nærri skaftárkötlum vegna sprungumyndunar sem á sér stað þegar ketilinn tæmist af vatni. Hægt er að fylgjast með breytingum á skaftárhlaupinu hérna á vefsíðu Veðurstofu Íslands.

janúar 15, 2014janúar 15, 2014

Aukin leiðini í Múlakvísl

Þann 8-Janúar-2014 skrifaði ég um aukna rafleiðni í Múlakvísl. Þessi aukna rafleiðni hefur haldið áfram þessa vikuna samkvæmt Veðurstofu Íslands. Þetta er núna önnur vikan þar sem rafleiðnin er svona óeðlilega há miðað við árstíma. Rafleiðnin í Múlakvísl um þessar mundir er í kringum ~327 til ~360 µS/cm. Venjulegt gildi fyrir Múlakvísl á þessum árstíma er í kringum ~180 µS/cm. Rennsli hefur einnig aukist í Múlakvísl í kjölfarið á þessum breytingum á leiðinni. Frá 31-Desember-2013 hefur rafleiðni í Múlakvísl verið meiri en 220 µS/cm og er það mjög óvenjulegt.

Rafleiðni í Múlakvísl samkvæmt grafi frá Veðurstofu Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Breytingar á Múlakvísl þessa daga sem rafleiðni hefur verið hærri í Múlakvísl. Myndin er fengin héðan af vef Veðurstofu Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Engir jarðskjálftar (fyrir utan hefðbundna virkni) eða órói hefur mælst í kjölfarið á þessum breytingum í Múlakvísl. Talið er að ketill í Mýrdalsjökli sé að leka vatni útí Múlakvísl og það útskýri þessa auknu leiðni sem er núna að koma fram. Engar vísbendingar eru um það að einhverjar breytingar séu að eiga sér stað í eldstöðinni Kötlu eins og er.

Fréttir af þessu

Rafleiðni há en enginn órói mælist (mbl.is)

Styrkir: Það er hægt að styrkja þessa vefsíðu og þar með tryggja að ég haldi áfram að skrifa um íslenska jarðfræði, eldgos og jarðskjálfta. Upplýsingar um það hvernig er hægt að styrkja mig er að finna hérna. Ég mun fljótlega setja upp Paypal takka svo að fólk geti styrkt mig sjálfkrafa einu sinni í mánuði. Einnig sem ég mun setja upp leið fyrir fólk til þess að styrkja mig á hefðbundin hátt með Paypal.

Færsla uppfærð klukkan 20:57 UTC þann 15-Janúar-2014.
Færsla uppfærð klukkan 20:59 UTC þann 15-Janúar-2014.

janúar 8, 2014

Aukin rafleiðni í Múlakvísl

Styrkir: Ef þú kannt við það sem ég er að skrifa hérna. Þá er hægt að styrkja mig til þess að halda þessari vefsíðu gangandi. Sérstaklega þar sem þessi vefsíða er núna orðin algerlega auglýsingalaus eins og ég útskýri hérna.

Í dag kom það fram í fjölmiðlum að aukin rafleiðni hefur verið að mælast í Múlakvísl undan Mýrdalsjökli. Þar sem Mýrdalsjökull situr ofan á eldstöðinni Kötlu. Líklegast er ketill að tæma sig í Mýrdalsjökli og hefur það ferli nú þegar tekið nokkra daga, en þessi breyting í Múlakvísl hófst þann 31-Desember-2013 og hefur varað fram til dagsins í dag.

Engin aukning hefur orðið í virkni (óróa eða jarðskjálftum) í Kötlu í kjölfarið á þessari auknu leiðni. Þannig að það bendir frekar til þess að þetta sé bara ketill að tæma sig undir jökli. Þá vegna háhitasvæðis sem bræðir jökulinn hægt og rólega. Eins og stendur er engin hætta talin á tjóni vegna þessar aukningar á leiðni í Múlakvísl og það er heldur ekki talin hætta á auknu vatnsmagni í Múlakvísl eins og er. Ef jökulflóð mun eiga sér stað, þá er talið að það muni verða mjög lítið og ekki valda neinu tjóni.

Fréttir af þessu

Aukin rafleiðni en ekki útlit fyrir hlaup (Rúv.is)
Fylgjast vel með Múlakvísl (mbl.is)
Vaxandi rafleiðni í Múlakvísl (Vísir.is)

október 11, 2013október 11, 2013

Upptök jökulflóðsins frá Hofsjökli í ágúst fundin

Í Ágúst-2013 átti sér stað jökulflóð frá Hofsjökli. Hingað til hafa upptök þessa jökulflóðs ekki fundist. Upptök þessa jökulflóðs fundist hinsvegar á gervihnattamynd frá NASA/USGS í September-2013 og núna fyrir nokkrum dögum síðan voru upptök þessa jökulflóðs staðfest af vísindamönnum Háskóla Íslands og Veðurstofu Íslands. Upptök þessa jökulflóðs voru nýr sigketill í Hofsjökli, þessi sigketill er rúmlega 700 metra langur og 30 – 50 metra djúpur.

Hofsjökull og ketillinn í jöklinum, staðsetning sigketilsins er ~64°49,5‘N; 18°52‘V. Mynd er frá NASA/USGS/Veðurstofu Íslands/Jarðfræðistofnun Háskóla Íslands.

Yfirborð jökulsins er mikið sprungið á þessu svæði samkvæmt upplýsingum frá Veðurstofu Íslands. Það er ekki vitað um ástæður þess að þarna myndaðist háhitasvæði í Hofsjökli. Ekki hafa komið fram nein merki þess að þarna hafi eldgos átt sér stað. Hvorki fyrir eða eftir jökulhlaupið úr Hofsjökli. Stærð sigketilsins er 10⁶ m³ samkvæmt Veðurstofu Íslands eða um ein milljón rúmmetra. Óljóst er hvort að fleiri jökulflóð muni koma úr þessum sigketli í framtíðinni.

Tilkynning Veðurstofunnar

Hlaup úr Hofsjökli í ágúst 2013 (vedur.is)

Fréttir af þessu

Fundu sigketil á Hofsjökli (mbl.is)
Hlaup kom úr sigkatli í Hofsjökli (Rúv.is)

september 3, 2013

Áhugaverður órói á jarðskjálftamælum í kringum Vatnajökul

Síðustu klukkutíma hefur verið áhugaverð óróavirkni á tveim sil stöðvum (sem stendur) í kringum Vatnajökul. Upptök þessar óróavirkni er óþekkt eins og stendur og það er ekki víst að það komi í ljós afhverju þessi virkni stafar. Þetta gæti verið vegna þess að jökuflóð frá Skaftárkötlum er hafið eða að hefjast eða þetta gæti verið eitthvað annað sem ég veit ekki hvað er ennþá. Upptök þessara óróapúlsa eru óþekkt eins og stendur og í versta tilfelli mun ekki koma í ljós hvaðan þessi órói kemur innan Vatnajökuls. Hinsvegar vonast ég til þess að á næstu klukkutímum komi í ljós hvað er að valda þessum óróapúlsum í Vatnajökli.

Óróapúlsinn á Skrokköldu sil stöðinni. Óróapúlsinn er á endanum á óróaplottinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróapúlsinn á Jökulsel sil stöðinni. Óróapúlsinn er á endanum á óróaplottinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Eins og ég segi að ofan, þá eru upptök þessa óróapúlsa ekki þekkt þessa stundina. Þetta gæti verið vegna slæms veðurs á svæðinu, umferðar (ólíklegt vegna slæms veðurs á svæðinu) eða útaf einhverju sem er óþekkt á þessari stundu. Eins og stendur þá virðist sem að þessi órói komi ekki frá kvikuhreyfingu, þar sem lítil orka er í þessum óróapúlsum á tíðninni 0.5 til 1 Hz, þó er kvika þekkt til þess að vera með háan óróa þessari tíðini, það er þó frekar sjaldgæft þó svo að ekki sé hægt að útiloka slíkt eins og er.

Það besta sem hægt er að gera eins og er að vakta þessa virkni og sjá hvað gerist og sjá hvort að það séu einhverjar breytingar að eiga sér stað á öðrum nálægum sil stöðvum. Eins og stendur þá reikna ég ekki með breytingu á þessu, þó svo að ekki sé hægt að útiloka það eins og er. Hættan á jökulflóði frá Skaftárkötlum er ennþá til staðar á svæðinu. Ég veit ekki hvort að þessir óróapúlsar tengjast Skaftárkötlum eða ekki á þessari stundu.

ágúst 23, 2013

Minniháttar jökulflóð í Hofsjökli

Í gær (21-Ágúst-2013) hófst minniháttar jökulflóð í Hofsjökli. Þetta jökulflóð er mjög lítið og hefur ekki aukið vatnsrennsli í Jökulsá Vestri mikið samkvæmt fréttum. Mikil brennisteinsvetnis mengun fylgir þessu jökulflóði og hafa því Almannavarnir varað fólk (á Facebook) við að fara nálægt upptökum jökulárinnar á meðan þetta jökulflóð stendur yfir. Upptök þessa jökulflóðs í Hofsjökli er óþekkt eins og stendur, en líklega er háhitasvæði að tæma sig í Hofsjökli. Þó svo að þetta háhitasvæði sé kannski ekki endilega þekkt í dag.

Engin jarðskjálftavirkni hefur fylgt þessu jökulflóði og engar breytingar hafa orðið á Hofsjökli samkvæmt mælingum Veðurstofu Íslands, og ólíklegt er að muni breytast. Lítið er vitað um Hofsjökul sem eldstöð, nema að líkega hefur ekki gosið þarna í meira en 12.000 ár og engin eldgos hafa átt sér stað síðan Íslands byggðist fyrir rúmlega 1000 árum síðan.

Frétt af þessu jökulhlaupi

Kanna hvað er á seyði í Vestari Jökulsá (Rúv.is)
Lítið jökulhlaup í Hofsjökli (Rúv.is)
Hlaup í Vestari Jökulsá (mbl.is)

ágúst 21, 2013

Hugsanlegt jökulflóð frá Hofsjökli

Það er ýmislegt sem bendir til þess að jökulhlaup hafi átt sér stað frá Hofsjökli í dag. Þetta jökulhlaup var lítið og jók ekki rennsli í Jökulá Vestri í Skagarfirði samkvæmt fréttum. Tilkynnt var um breytingar í Jökulá Vestri til Veðurstofunnar fyrr í dag. Möguleiki er á því að þessar breytingar í Jökulá Vestri eigi uppruna sinn í skriðuföllum, breytingum í jöklinum sjálfum eða jökulhlaupi undan Hofsjökli. Það er ekki vitað ennþá hvort er raunin á þessari stundu, engin jarðskjálftavirkni hefur átt sér stað í Hofsjökli í kjölfarið á þessu jökulhlaupi.

Lykt af brennistein hefur fylgt þessu jökulhlaupi og bendir það til þess að vatnið hafi komast í samband við háhitasvæði sem eru undir Hofsjökli, eða er jafnvel frá háhitasvæði í Hofsjökli. Engin jarðskjálftavirkni hefur fylgt þessu jökulhlaupi í Jökulá Vestri og allt er rólegt á jarðskjálftamælum.

Ef eitthvað meira gerist þá mun ég uppfæra þessa bloggfærslu eða skrifa nýja.

Fréttir af þessu jökulhlaupi úr Hofsjökli

Jökulsá Vestari óvenjuleg á litin (Rúv.is)
Brennisteinslykt við Goðdali (mbl.is)

ágúst 17, 2013

Gufusprengingar í Kverkfjöllum

Þann 16-Ágúst-2013 urðu nokkrar gufuspreningar í Kverkfjöllum. Þessar gufusprengingar eru afleiðingar af jökulflóði sem átti sér stað í Kverkfjöllum þann 15 og 16-Ágúst-2013. Snögg þrýstibreyting varð í hverunum sem þarna eru til staðar, sem olli því að vatn fór að sjóða undir þrýstingi og olli það þessum snöggu gufusprengingum í Kverkfjöllum.

Gufusprening í Kverkfjöllum. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Almannavörnum. Mynd fengin af Facebook.

Ég veit ekki til þess að breytingar hafi átt sér stað í háhitakerfum Kverkfjalla. Þar sem Kverkfjöll eru afskekkt og erfitt að komast þangað, jafnvel á sumrin þá er ekki víst að slíkar breytingar séu þekktar í dag. Almannavarnir hafa sagt að ferðamenn eigi að fara varlega í kringum Kverkfjöll vegna þessara breytinga sem þarna hafa átt sér stað. Það er alltaf varasamt að fara mjög nærri hverum og háhitasvæðum vegna skyndilegra breytinga sem þar geta átt sér stað.

Nánar um gufusprengingar og snögghitað vatn (á ensku)

Hydrothermal explosion (Wikipedia)
Superheating (Wikipedia)

Ég ætla síðan að minna fólk á Facebook síðu þessar bloggsíðu. Hægt er að komast inn á Facebook síðu þessar bloggsíðu hérna.

Samþykki fyrir vefköku