Jarðskjálftahrina – Síða 79 – Jarðfræði á Íslandi

ágúst 17, 2015

Bárðarbunga fyrir einu ári síðan

Í dag er eitt ár liðið síðan atburðarrás hófst í Bárðarbungu sem leiddi til eldgoss í Holuhrauni. Vikuna áður en þessi mikla jarðskjálftavirkni hófst. Ég hafði ætlað mér að skrifa um þá virkni en sú grein hafði tafist hjá mér og varð síðan aldrei skrifuð vegna þess sem síðar gerðist í Báðarbungu. Ég á því miður ekki myndina af þeirri jarðskjálftavirkni sem hafði verið dagana á undan í Bárðarbungu, ég hafði ætlað mér að vista þá mynd en ekkert varð að því hjá mér (þar sem ég finn ekki myndina).

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu þann 16-Ágúst-2014 klukkan 11:45. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það var orðið ljóst þann 16-Ágúst-2014 að eitthvað stórt var í aðsigi í Bárðarbungu þegar óróinn var skoðaður, þar sem óróinn var úr öllu valdi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það sást á óróanum á nálægum SIL stöðvum að eitthvað mjög stórt væri að fara að gerast í Bárðarbungu.

Eftir því sem tímanum leið, þá fjölgaði grænum stjörnum á jarðskjálftakorti Veðurstofunnar. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þegar komið var að 25-Ágúst þá var fjöldi jarðskjálfta í Bárðarbungu talinn í þúsundum og fjöldi jarðskjálfta sem voru stærri en 3,0 talinn í hundruðum.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu þann 25-Ágúst-2014. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í Bárðarbungu átti sér stað þann 26-Ágúst-2014 og var með stærðina 5,7. Þetta var einnig stærsti jarðskjálfti á Íslandi síðan árið 2008.

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu þann 27-Ágúst-2014. Þetta er rétt eftir að jarðskjálfti með stærðina 5,7 átti sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 eins og hann kom fram hjá mér á jarðskjálftamælinum í Böðvarshólum. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 eins og hann kom fram hjá mér á jarðskjálftamælinum í Heklubyggð. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Þegar eldgosið hófst í Holuhrauni þá dró mjög úr jarðskjálftavirkni í kvikuganginum en jarðskjálftavirkni hélt áfram í sjálfri Bárðarbungu sem var að falla saman vegna eldgossins sem hafði hafist í Holuhrauni. Sú jarðskjálftavirkni sem hélt áfram varð í sjálfri Bárðarbungu og það komu einn til þrír jarðskjálftar með stærðina fimm eða stærri á viku í Bárðarbungu á meðan eldgosið í Holuhrauni stóð yfir. Jarðskjálftavirkni hélt fram til loka Febrúar þegar eldgosinu í Holuhrauni lauk.

Undanfarinn að eldgosinu í Bárðarbungu

Það er mjög erfitt að vita og þekkja undanfara eldgosa í eldstöðvum fyrirfram. Sérstaklega ef um er að ræða eldstöð sem hefur ekki gosið í mjög langan tíma. Ein af þeim fáu vísbendingum sem vísindamenn höfðu um það hvert væri að stefna var þessi hérna, jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Þetta var í raun álitin hefðbundin jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu, þar sem svona jarðskjálftar áttu sér stað með reglulegu millibili. Þessi jarðskjálftavirkni var góð vísbending þess efnis um að Bárðarbunga mundi gjósa fljótlega.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu þann 16-Maí-2014. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er mjög erfitt við bestu aðstæður að vita hvort að eldstöð sé að fara að gjósa eða ekki. Sérstaklega ef gögn vantar eða ef eldstöðin hefur ekki bært lengi á sér. Ferlið sem veldur því að eldstöð gýs er ekki þekkt í dag almennilega, þó svo að mikið sé vitað um hvað er í gangi núna í dag og sú þekking eykst með hverju eldgosi sem skráð er.

Staðan í dag í Bárðarbungu

Þessa stundina er mjög rólegt í Bárðarbungu og hefur verið það síðan eldgosinu í Holuhrauni lauk fyrir um sex mánuðum síðan. Það er hinsvegar ljóst á eldgosasögu Bárðarbungu að þessari eldgosahrinu er langt frá því að vera lokið. Sú eldgosahrina sem er hafin í Bárðarbungu mun vara næstu 10 til 15 árin miðað við þekkta eldgosasögu. Tími milli eldgosa er allt frá 1 ári og upp í 10 ár. Hljóðlát tímabil í Bárðarbungu geta varað hátt í 100 ár, það hljóðláta tímabil sem endaði árið 2014 varði í 104 ár. Það er ekki hægt að segja til um það hvenær eða hvar næsta eldgos mun verða í Bárðarbungu. Það er hætta á því að næsta eldgos í Bárðarbungu verði jafnstórt og það eldgos sem lauk í Holuhrauni fyrir sex mánuðum síðan.

ágúst 2, 2015

Jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg

Í gær (01-Ágúst-2015) varð jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg. Þessi jarðskjálftahrina varð langt útaf ströndinni og næstu byggð. Vegna þessa þá sást jarðskjálftahrinan eingöngu á jarðskjálftamælum. Jarðskjálftahrinunni virðist vera lokið núna. Jarðskjálftahrinan gæti þó ennþá verið í gangi en vegna fjarlægðingar þá sjást eingöngu stærstu jarðskjálftarnir á mælum Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu var með stærðina 3,3 og voru aðrir jarðskjálftar í þessari hrinu minni. Það er góður möguleiki á því að þarna sé eldstöð en vegna dýpi sjávar á þessu svæði þá mundi eldgos, ef þarna yrði eitt, ekki sjást á yfirborði sjávar. Dýpi sjávar á þessu svæði er í kringum 1 – 3 km.

Jarðskjálftamælir í Böðvarshólum: Ég hef ræst aftur jarðskjálftamælinn í Böðvarshólum þar sem ég mun ekki flytja aftur til Danmerkur.
Jarðskjálftamælir á Sauðárkróki: Ég mun hugsanlega fara í skóla á Sauðárkróki í Ágúst. Ef að ég kemst inn þá mun ég setja upp tímabundinn jarðskjálftamæli þar á meðan ég verð í skólanum.

Hægt er að fylgjast með jarðskjálftamælunum mínum hérna.

Annað: Ég mun ekki flytja aftur til Danmerkur vegna nýlegra lagabreytinga sem hafa átt sér stað innan Danmerkur og Evrópusambandsins. Þessar lagabreytingar gera fólki sem er á örorkubótum mjög erfitt fyrir að flytja á milli landa. Ég mun því taka upp varanlega búsetu á Íslandi að nýju.

júlí 28, 2015júlí 28, 2015

Jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu

Þann 27-Júlí-2015 hófst jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu. Á þessari stundu er þetta lítil jarðskjálftahrina og enginn jarðskjálfti hefur náð stærðinni 3,0.

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærstu jarðskjálftarnir í þessari hrinu hingað til hafa náð stærðinni 2,7. Dýpi jarðskjálfta í þessari jarðskjálftahrinu er dæmigert fyrir jarðskjálfta á brotabelti. Ég reikna með að þessi jarðskjálftahrina muni halda áfram næstu daga á þessu svæði. Það er einnig möguleiki á því að ný jarðskjálftahrina hefjist í kjölfarið á þessari hrinu, þar sem það er möguleiki á því að þessi jarðskjálftahrina komi af stað nýrri jarðskjálftahrinu á nærliggjandi misgengjum. Tjörnesbrotabeltið er það brotabelti á Íslandi sem hreyfist hraðast (sjá þessa hérna mynd).

Jarðskjálftamælir í Böðvarshólum: Þar sem áætlanir hjá mér um flutning til Danmerkur á næsta ári ganga ekki upp að svo stöddu. Þá mun ég ræsa jarðskjálftamælinn í Böðvarshólum aftur mjög fljótlega. Ég vonast til þess að jarðskjálftamælirinn verði kominn aftur í gang næstu helgi.

júlí 11, 2015

Jarðskjálftahrina í Tungnafellsjökli

Þann 9-Júlí-2015 hófst jarðskjálftahrina í Tungnafellsjökli. Í kringum 50 jarðskjálftar hafa mælst og enginn þeirra hefur verið stærri en 2,0. Jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi.

Jarðskjálftahrinan í Tungnafellsjökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er mín skoðun að Tungnafellsjökull sé farinn að undirbúa eldgos. Alveg óháð því hvað gerist í Bárðarbungu á næstunni (eldgosahrinunni er ekki lokið í Bárðarbungu, þó svo að hlé sé núna í gangi). Síðan er ljóst á tímanum síðan þessi virkni hófst að þetta hefur verið að gerast í eldstöðinni í talsverðan tíma. Jarðskjálftavirkni fór að aukast í Tungnafellsjökli árið 2012 og hefur verið að aukast síðan hægt og rólega. Eldgosið og öll virknin í Bárðarbungu virðist hafa gefið Tungnafellsjökli aukin kraft og orku, þó eru tengsl þessara tveggja eldfjalla ekki þekkt og óvíst hvernig þau hugsanlega tengjast.

Jarðskjálftavirknin bendir til þess að þetta mun þróast með svipuðum hætti og vikunar áður en það fór að gjósa í Eyjafjallajökli árið 2010. Þróunin verður svipuð en ekki alveg eins, það er hinsvegar ljóst að þegar nær dregur þá mun jarðskjálftavirknin aukast umtalsvert. Hvenær það mun gerast veit ég ekki. Það eru einnig góðar líkur á því að ekkert muni gerast í Tungnafellsjökli.

júlí 9, 2015

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg þann 7-Júlí-2015

Þann 7-Júlí-2015 varð lítil jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg. Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu var með stærðina 3,3. Aðrir jarðskjálftar sem áttu sér stað voru smærri. Á þessari stundu virðist sem að þessari jarðskjálftahrinu sé lokið.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg þann 7-Júlí-2015. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina bendir til þess að frekari jarðskjálfta sé að vænta á þessu svæði fljótlega. Það er ekki hægt að spá fyrir um það hvenær slík jarðskjálftahrina færi af stað.

júlí 8, 2015

Jarðskjálftahrina á Vestra brotabeltinu

Sjaldgæf jarðskjálftahrina hefur undanfarna daga verið að eiga sér stað á Vestra brotabeltinu, þetta brotabelti er mjög sjaldan virkt og jarðskjálftahrinu þar eiga það til að vara allt upp í tvö mánuði. Stærðir jarðskjálfta þarna geta farið upp í 5,0 að stærð. Jarðskjálftar í þessari hrinu virðast hafa náð niður á 20 km dýpi, það er þó ekki alveg örugg tala hjá mér (þar sem ég gleymdi að skrá niður dýpi jarðskjálftana síðan á Sunnudag). Þetta brotabelti er staðsett á milli vestra eldgosabeltisins (Langjökull og nágrenni) og Snæfellsnes. Þegar jarðskjálftahrinur eiga sér stað þá geta þeir náð stærðinni 5,0.

Jarðskjálftahrinan í Vestra jarðskjálftabrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er mjög erfitt að segja til um það hversu lengi þessi jarðskjálftahrina mun vara, vegna skorts á gögnum um þetta svæði. Ég reikna hinsvegar með að þessi jarðskjálftahrina muni vara í nokkra daga í viðbót hið minnsta. Lengsta jarðskjálftahrina sem ég veit um á vestra brotabeltinu varði í tvo mánuði og þar urðu jarðskjálftar sem náðu stærðinni 4,0.

júlí 2, 2015júlí 2, 2015

Staðan á Reykjaneshrygg, áframhaldi jarðskjálftavirkni, hætta á eldgosi

Jarðskjálftavirkni heldur áfram á Reykjaneshrygg í dag (01-Júlí-2015) og var stærsti jarðskjálftinn með stærðina 5,0 (upplýsingar frá EMSC er að finna hérna). Jarðskjálftinn sem var næst stærstur var með stærðina 4,8, aðrir jarðskjálftar hafa verið minni. Samtals hafa orðið 35 jarðskjálftar með stærðina 3,0 eða stærri þegar þetta er skrifað. Samtals hafa orðið 504 jarðskjálftar síðan jarðskjálftahrinan hófst á Reykjaneshrygg.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg, grænar stjörnur tákna jarðskjálfta sem eru stærri en 3,0. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan hefur verið mjög þétt. Þó er farið að draga úr henni núna. Jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin kemur núna fram í hviðum sem vara í nokkra klukkutíma en liggja svo niðri í 2 – 4 klukkutíma áður en jarðskjálftavirknin eykst á ný. Það er ekki ljóst afhverju jarðskjálftavirknin hagar sér með þessum hætti. Eins og stendur þá er að draga úr jarðskjálftavirkninni en líklegt er að jarðskjálftavirknin aukist aftur á mikillar viðvörunar.

Gult viðvörunarstig vegna hugsanlegs eldgoss

Búið er að hækka viðvörunarstigið fyrir Geirfugladrang og Geirfuglasker upp í gult vegna hættu á eldgosi á þessu svæði. Þessi breyting varð á þeim tíma sem ég var í vinnunni og því gat ég ekki skrifað strax um það. Gul viðvörun þýðir að hætta er á eldgosi á við Eldey, síðasta eldgos á þessu svæði varð árið 1879 samkvæmt upplýsingum sem ég hef safnað og er hægt að lesa hérna (á ensku).

Gul viðvörun við Eldey. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Ég veit ekki hverjar líkunar eru á eldgosi á þessu svæði ennþá. Ég vonast til þess að það komi betur í ljós á næstu 24 til 48 klukkutímum.

júlí 1, 2015

Kröftug jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg

Í kvöld (30-Júní-2015) um klukkan 21:00 hófst kröftug jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg. Stærsti jarðskjálftinn hingað til hafði stærðina 4,2 en sá jarðskjálfti hefur ekki verið yfirfarinn eins og stendur og því mun stærð hans breytast við yfirferð.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg. Það er ekki búið að yfirfara þessa jarðskjálftavirkni hjá Veðurstofunni. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan er mjög öflug eins og sést á þessum upplýsingum frá Veðurstofu Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er hægt að fylgjast með jarðskjálftahrinunni á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð hérna.

júní 13, 2015

Lítil jarðskjálftahrina á SISZ (Suðurlandsbrotabeltinu)

Aðfaranótt 12-Júní-2015 átti sér stað lítil jarðskjálftahrina á suðurlandsbrotabeltinu (SISZ). Þessi litla jarðskjálftahrina varð á norðurbrún suðurlandsbrotabeltisins og þetta telst vera mjög lítil jarðskjálftahrina. Stærsti jarðskjálftinn í þessari jarðskjálftahrinu hafði stærðina 2,9.

Jarðskjálftahrinan á Suðurlandsbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina kom vel fram á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð.

Stærsta útslagið á þessari mynd er frá jarðskjálftanum með stærðina 2,9. Þessi mynd er undir Creative Commons Licence, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Ástæða þess að útslagið er svona mikið vegna jarðskjálftans sem er með stærðina 2,9 er einföld. Þessi jarðskjálfti átti sér stað mjög nálægt jarðskjálftamælinum. Þegar jarðskjálftar verða mjög nálægt jarðskjálftamælinum, þá sjást þeir mjög vel, jafnvel þó svo að þeir séu mjög litlir.

júní 12, 2015

Jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg (11-Júní-2015)

Aðfaranótt 11-Júní-2015 varð jarðskjálftahrina á Reykjaneshrygg. Þetta varð meðalstór jarðskjálftahrina það hafa mælst 151 jarðskjálfti núna.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg, grænar stjörnur sýna jarðskjálfta sem eru stærri en 3,0. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu hafði stærðina 3,9, annar stærsti jarðskjálftinn í þessari hrinu hafði stærðina 3,6. Aðrir jarðskjálftar í þessari hrinu voru minni að stærð. Þessari jarðskjálftahrinu virðist vera lokið í bili, þó er mögulegt að jarðskjálftahrinan taki upp aftur eftir nokkra daga eða vikur af fullum krafti. Þar sem jarðskjálftahrinur á Reykjaneshryggnum hefjast rólega og vara síðan í nokkra daga til vikur.

Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshryggnum kom vel fram á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð á suðurlandinu. Þessi mynd er undir CC leyfi, sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Jarðskjálftar sem eru stærri en 2,5 koma vel fram á jarðskjálftamælinum í Heklubyggð. Minni jarðskjálftar sjást ekki vel eða alls ekki.

Samþykki fyrir vefköku