Jarðskjálftahrina – Síða 70 – Jarðfræði á Íslandi

október 2, 2016

Staðan í Kötlu klukkan 17:36

Þetta verður síðasta greinin um Kötlu þangað til að eitthvað fer að gerast á ný.

Staðan núna er sú að það er allt rólegt í Kötlu. Aðeins tveir litlir jarðskjálftar áttu sér stað í Kötlu núna í nótt og var sá stærri með stærðina 2,0 og sá minni með stærðina 0,5. Hugsanlegt er að minni jarðskjálftar mælist ekki vegna slæms veðurs sem er að ganga yfir núna. Leiðni er ennþá mjög há í Múlakvísl en samt lægri en í gær, núverandi gildi er í kringum 180 µS/cm og er hugsanlegt að þessi lækkun stafi af því að rigning hefur verið á svæðinu síðustu klukkutíma.

Jarðskjálftar í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Svona rólegheit í Kötlu geta varað allt upp í viku samkvæmt minni reynslu. Hvað gerist næst er erfitt að spá fyrir um en það er hinsvegar ljóst að eldstöðin Katla er kominn mjög nálægt því að gjósa. Hvenær það gerist er hinsvegar ekki hægt að spá fyrir um. Það eina sem hægt er að gera er að bíða og sjá hvað gerist næst.

október 1, 2016október 1, 2016

Staðan í Kötlu klukkan 21:15

Þessi grein verður uppfærð eftir þörfum.

Síðan í gær (30-September-2016) hefur verið rólegt í Kötlu. Síðasta sólarhringinn hefur ekki orðið neinn stór jarðskjálfti í Kötlu og aðeins hafa orðið nokkrir litir jarðskjálftar og sá stærsti var með stærðina 2,6. Aðrir jarðskjálftar sem hafa orðið voru minni að stærð.

Jarðskjálftavirkni í Kötlu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Leiðni í Múlakvísl er ennþá frekar há og er frekar lítið vatn í ánni eins og stendur. Leiðnin í Múlakvísl þegar þetta er skrifað er 104 µS/cm og fór hæst í 221 µS/cm. Samkvæmt fréttum þá segir sagan að fyrir eldgos sé oft lítið vatn í Múlakvísl. Ég veit ekki hvort að það mun fást staðfest þegar eldgos hefst í Kötlu, það verður bara að koma í ljós.

Ástæða þessar jarðskjálftavirkni í Kötlu er sú að kvika er að reyna að brjóta sér leið uppá yfirborðið. Samkvæmt reynslu af eldri eldgosum þá er alveg ljóst að núverandi virkni er ekki lokið þrátt fyrir að dregið hafi úr virkni síðustu klukkutíma. Ég hef séð svona rólegheit fyrir eldgos, þá fyrst í eldgosinu í Eyjafjallajökli árið 2010 og síðan aftur áður en það fór að gjósa í Bárðarbungu árið 2014. Ástæður þess að ekki koma fram jarðskjálftar núna getur haft margar ástæður á bak við sig. Þær ástæður eru, kvikan rennur núna án þess að lenda í neinni mótstöðu, þrýstingur hefur jafnast tímabundið í kvikukerfi Kötlu, eitthvað annað er að gerast. Það eina sem hægt er að gera núna er að bíða og sjá til hvað gerist næst í Kötlu.

Katla í beinni

Hægt er að fylgjast með Kötlu með eftirtöldum vefmyndavélum.

Vefmyndavél Rúv
Vefmyndavél Live from Iceland

Grein uppfærð klukkan 22:18. Tenglum með vefmyndavélum fyrir Kötlu bætt við.

september 30, 2016september 30, 2016

Staðan í Kötlu klukkan 11:15

Þessi grein verður uppfærð í dag (30-September-2016) eftir þörfum.

Síðustu 48 klukkutímana hafa orðið 261 jarðskjálfti í Kötlu þegar þetta er skrifað. Stærstu jarðskjálftarnir síðustu 24 klukkutímana voru með stærðina 3,1 og síðan 3,2. Stærsti skjálftinn var með stærðina 3,6. Þar sem ekkert eldgos er hafið þá kemur ekki fram neinn órói eða gosórói á jarðskjálftamælum Veðurstofunnar.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Sú jarðskjálftavirkni sem er núna í gangi í Kötlu hefur verið í gangi undanfarin mánuð, hinsvegar hefur þessi virkni verið mun minni allan þennan tíma en síðustu 48 klukkutímana, ég uppgötvaði þetta ekki fyrr en ég athugaði þessa jarðskjálftavirkni stuttlega. Þessi atburðarrás hófst með jarðskjálftahrinunni þar sem komu fram jarðskjálftar með stærðina 4,5 og 4,6. Það er núna mín skoðun að það séu meiri líkur en minni á að þetta muni enda með eldgosi fljótlega. Jarðskjálftavirknin í Kötlu kemur í hviðum og ég veit ekki almennilega afhverju það gerist, ég sá svipað munstur í Bárðarbungu þegar kvikan þar var að brjóta sér leið úr jarðskorpunni og sú hegðun varði þangað til að það fór að gjósa. Núverandi staða samkvæmt eldfjallaeftirliti Veðurstofunnar er grænn, hægt er að skoða kortið hérna.

Þessi grein verður uppfærð eftir nokkra klukkutíma eða þegar eitthvað gerist í Kötlu.

Uppfærsla klukkan 12:45

Litarkóði fyrir Kötlu hefur verið uppfærður í gulan. Kort er að finna hérna.

Uppfærsla klukkan 15:44

Þegar þetta er skrifað hefur aðeins dregið úr virkni í Kötlu. Svona smá rólegheit hafa gerst nokkrum sinnum á síðustu 48 klukkustundum og hafa aldrei varðað mjög lengi. Stórir jarðskjálftar urðu klukkan 12:07 með stærðina 3,6. Síðan varð jarðskjálfti klukkan 12:09 með stærðina 3,6. Jarðskjálftar klukkan 12:10 og 12:13 voru með stærðina 3,2. Einhverjir af þessum stærstu jarðskjálftum fundust á nærliggjandi sveitarbæjum og þar sem fólk er. Ég held að þessi virkni hafi hingað til ekki fundist í Vík í Mýrdal. Enginn órói er farinn að koma fram og það þýðir að eldgos er ekki hafið ennþá.

Grænu stjörnurnar sýna þá jarðskjálfta sem eru stærri en 3,0 og hafa orðið síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin er búin að raða sér upp á svæði sem hefur stefnuna norð-austur og suð-vestur. Það er hugsanlegt að kvika muni brjóta sér leið þar upp og valda eldgosi. Hinn möguleikinn er að þessi jarðskjálftavirkni hætti og ekkert frekara gerist en ég held að íslendingar séu ekki svo heppnir núna.

Uppfærsla klukkan 19:03

Almannavarnir hafa lýst yfir óvissustigi í nágrenni Kötlu og í sjálfri Kötlu.

Uppfærsla klukkan 23:27

Veginum að Sólheimajökli hefur verið lokað af lögreglunni vegna hættu á skyndiflóðum ef eldgos verður í Kötlu og reikna má með að vegurinn verði lokaður þangað til að draga fer úr virkni í Kötlu. Þessa stundina er mjög lítil jarðskjálftavirkni að eiga sér stað en engu að síður eiga sér stað jarðskjálftar.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Grænar stjörnur eru jarðskjálftar sem eru stærri en 3,0. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin er minni þessa stundina er samt á svipuðum stað og jarðskjálftavirknin hefur verið síðan 29-Ágúst-2016 þegar jarðskjálftar með stærðina 4,5 og 4,6 áttu sér stað. Hætta er á því að jarðskjálftavirknin aukist aftur án nokkurs fyrirvara.

Grein uppfærð klukkan 12:45. Uppfærslu bætt við.
Grein uppfærð klukkan 15:51. Uppfærslu bætt við.
Grein uppfærð klukkan 19:04. Uppfærslu bætt við.

september 29, 2016september 29, 2016

Mikil jarðskjálftavirkni í Kötlu, aukin rafleiðni í jökulám

Þetta er stutt grein þar sem ég er ennþá að afla mér upplýsinga um stöðu mála.

Í nótt um klukkan 03:00 hófst jarðskjálftahrina í Kötlu. Þetta hefur verið mjög kröftug jarðskjálftahrina talið í fjölda jarðskjálfta sem hafa mælst. Þegar þetta er skrifað hafa komið fram 92 jarðskjálftar. Þessi tala er stöðugt að breytast eftir því sem fleiri jarðskjálftar mælast.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Samkvæmt yfirlýsingu frá Veðurstofu Íslands þá er rafleiðni í jökulám í kringum Kötlu hærri en venjulega á þessum árstíma eða í kringum 190uS. Það hefur enginn gosórói komið fram ennþá í Kötlu, þegar slíkur órói kemur fram þá mun það verða mjög augljóst á mælaneti Veðurstofunnar þar sem gosóróinn mun verða miklu hærri en bakgrunnshávaðinn (umferð, vindur, sjávargangur).

Ég mun uppfæra þessa grein eftir þörfum og eftir því sem frekari upplýsingar koma fram.

Uppfærsla klukkan 19:05

Jarðskjálftavirknin hefur haldið áfram í dag eins og búast mátti við, yfir daginn þá hafa orðið smá hlé á virkninni áður en jarðskjálftavirknin heldur áfram. Núna þegar þessi uppfærsla er skrifuð hefur jarðskjálftavirknin dottið niður eins og gerst hefur í dag. Stærsti jarðskjálftinn varð klukkan 16:28 og var með stærðina 3,0 en aðrir jarðskjálftar hafa verið minni.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu klukkan 18:45. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Kort með staðsetningum

Meirihluti af þeirri jarðskjálftavirkni sem er að eiga sér stað á sér stað norðan við sigsketil 16 (sjá kort). Það minnkar líkunar á því að þessi jarðskjáfltavirkni sé tengt háhitakerfum í kötlu öskjunni og breytingum á þeim. Þar sem hverir bræða botn Mýrdalsjökuls og valda sigi og jökulhlaupum einstaka sinnum yfir sumarið. Það virðist hinsvegar sem að jarðskjálftavirknin sé núna kominn í sigkatla númer 10, 11 og jafnvel 16, ég er ekki alveg viss á þessu eins og stendur vegna skorts á smáatriðum.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu árið 2011. Sigkatlar eru merktir inná þetta kort með númerum. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands. Tengill í upprunalegu myndina er að finna hérna.

Greinin var uppfærð klukkan 19:05. Uppfærslu bætt við.
Greinin er uppfærð klukkan 19:56. Korti frá árinu 2011 bætt við.

september 29, 2016september 29, 2016

Smáskjálftavirkni á Íslandi þann 28-September-2016

Hérna er stutt grein um þá smáskjálftavirkni sem hefur átt sér stað á Íslandi þann 28-September-2016. Sumar af þessum jarðskjálftahrinum hófstu fyrir einhverjum dögum síðan og hafa verið í gangi fram til 28-September-2016.

Kolbeinsey

Þetta er stærsta jarðskjálftahrinan í þessu yfirliti. Þann 28-September-2016 varð kröftug jarðskjálftahrina í Kolbeinsey og þar urðu nokkrir jarðskjálftar sem voru með stærðina nokkuð yfir þrjá en vegna fjarlægðar frá jarðskjálftamælaneti Veðurstofunnar þá er erfitt að meta raunstærð og dýpi rétt. Síðasta eldgos sem átti sér stað í Kolbeinsey varð árið 1755 og hefur ekkert eldgos verið skráð síðan. Það geta hinsvegar hafa orðið eldgos þarna án þess að nokkur yrði þeirra var enda er svæðið langt frá landi og mjög afskekkt.

Austur af Grímsey (Tjörnesbrotabeltið)

Austan við Grímsey hefur verið lítil jarðskjálftahrina í gangi síðustu daga. Á svæði þar sem er hugsanlega eldstöð. Sú jarðskjálftahrina sem hefur verið í gangi síðustu daga virðist eiga uppruna sinni í flekahreyfingum á þessu svæði en ekki eldstöðvarvirkni, þar sem hreyfing Tjörnesbrotabeltisins á þessu svæði er 20mm á ári, rekhreyfingin á þessu sama svæði er aðeins 5mm á ári. Sjá mynd sem útskýrir þetta allt saman hérna (vedur.is).

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu og í Kolbeinsey. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Suðurland (Suðurlandsbrotabeltið, SISZ)

Undanfarna vikur hefur lítil jarðskjálftahrina átt sér stað austan við Þjórsárbrú. Þetta hefur verið mjög lítil jarðskjálftahrina og stærstu jarðskjálftarnir aðeins náð stærðinni 2,1. Þetta er mjög lítil jarðskjálftahrina og bendir ekki til þess að stór jarðskjálfti sé á leiðinni. Þetta gætu verið eftirskjálftar af stóru jarðskjálftunum árið 2000 og 2008.

Jarðskjálftahrinan á Suðurlandi austan við Selfoss. Jarðskjálftahrinan er þar sem rauði bletturinn er. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Reykjanesskagi

Jarðskjálftahrina hófst á Reykjanesskaga þann 28-September-2016 nærri Fagradalsfjalli. Þetta var ekki stór jarðskjálftahrina og varð stærsti jarðskjálftinn með stærðina 2,1. Í þessari hrinu urðu 60 jarðskjálftar, þó svo þessi jarðskjálftahrina hafi ekki verið stór í stærð jarðskjálfta þá varð talsverður fjöldi af jarðskjálftum á þessu svæði.

Jarðskjálftavirknin á Reykjanesskaga. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Örlítið hefur verið um staka jarðskjálfta undanfarið án þess að nokkur frekari virkni eigi sér stað í kjölfarið. Það er ekki alveg ljóst afhverju svona jarðskjálftar verða. Þrátt fyrir að alltaf sé eitthvað um staka jarðskjálfta í hverri viku.

september 27, 2016

Jarðskjálfti með stærðina 3,9 í Kötlu

Í dag (26-September-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,9 í Kötlu. Þessi jarðskjálfti var á 0,0 km dýpi sem er óvenjulegt, skekkjumörk eru í kringum +-200 metrar eða meira. Þetta er stærsti jarðskjálftinn í jarðskjálftahrinu sem hófst í gær (25-September-2016) og var að aukast hægt og rólega í dag og gær þangað til að stærsti jarðskjálftinn átti sér stað. Flestir af þeim jarðskjálftum sem urðu voru smærri en 1,0 að stærð, nokkrir jarðskjálftar sem voru stærri en 2,0 áttu sér stað. Samtals hafa orðið rúmlega 30 jarðskjálftar á síðustu tveim dögum.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Núverandi jarðskjálftahrina átti sér stað aðeins sunnar en þar sem jarðskjálftarnir með stærðina 4,5 og 4,6 áttu sér stað fyrir rúmlega mánuði síðan (grein um þá virkni er hægt að lesa hérna). Það svæði sem er núna virkt var einnig virkt fyrir mánuði síðan en þá komu eingöngu fram litlir jarðskjálftar. Það munstur sem er að koma fram bendir sterklega til þess að tvær sprungur séu hugsanlega að myndast í öskju Kötlu, sú norðari er hátt í 10 km löng en sú syðri er rúmlega 5 km löng. Þetta eru eingöngu getgátur hjá mér byggðar á þeirri jarðskjálftavirkni sem er núna að koma fram, ég byggi mínar getgátur á þeirri staðreynd hvernig þessar jarðskjálftahrinur eru að koma fram í Kötlu. Það er ekki hægt að vita hvort að þetta ferli heldur áfram eða ekki.

Skráð saga kötlugosa (síðustu ~1000 ár) segja að Katla gýs oftast á tímabilinu Júlí til loka Nóvember. Aðeins örfá eldgos hafa verið skráð í Janúar og Febrúar. Það eru stór göt í þessum upplýsingum vegna sögulegrar misskráningar, glataðra upplýsinga og annað slíkt. Staðan núna er sú að ekkert bendir til þess að eldgos sé yfirvofandi í Kötlu en það er alveg ljóst að eldgos verður líklega innan tíu ára.

september 19, 2016

Jarðskjálftahrinan í Henglinum

Undanfarna tvo daga hefur verið jarðskjálftahrina í Henglinum. Þessi jarðskjálftahrina er manngerð og vegna niðurdælingar Orkuveitunar á affallsvatni niður í jörðina. Þegar horft er á jarðskjálftahrinuna mætti halda að eitthvað væri að gerast í eldstöðinni en hérna er bara niðurdæling á ferðinni. Hinsvegar er ekkert að gerast í Henglinum sem eldstöð.

Jarðskjálftavirknin í Henglinum. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærstu jarðskjálftarnir í þessari jarðskjálftahrinu voru með stærðina 3,0 (x2), 3,2 (x1), 3,6 (x1). Jarðskjálftahrinan er ennþá í gangi og því hugsanlegt að frekari jarðskjálftavirkni verði. Ef eitthvað gerist, þá mun ég uppfæra þessa grein. Yfir 300 jarðskjálftar hafa orðið, flestir af þeim eru smærri en 2,0 að stærð.

september 18, 2016

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu

Í dag (18-September-2016) urðu tveir jarðskjálftar í Bárðarbungu sem voru stærri en þrír að stærð. Fyrri jarðskjálftinn var með stærðina 3,8 og sá seinni var með stærðina 3,7. Einnig komu fram minni jarðskjálftar.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það hefur verið jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu undanfarna mánuði og ég reikna fastlega með því að svona virkni mundi halda áfram að koma fram og verði þar lítil breyting á. Svona jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu á sér núna stað einu sinni til tvisvar í viku.

september 11, 2016

Ný jarðskjálftavirkni í Kötlu

Í dag klukkan 12:19 hófst jarðskjálftavirkni í Kötlu. Jarðskjálftavirknin hefur að mestu leiti verið hefðbundin fyrir Kötlu. Þetta voru litlir jarðskjálftar og fæstir af þeim voru stærri en 2,0. Tveir stærstu jarðskjálftarnir voru með stærðina 3,0 klukkan 15:57 og síðan 3,3 klukkan 16:12.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það er erfitt að sjá hvort að þessi jarðskjálftavirkni í Kötlu varð vegna breytinga í jarðhitakerfum innan öskju Kötlu eða vegna þess að þrýstibreytingar á kviku eða gasi áttu sér stað í Kötlu. Enginn breyting varð á óróa í kjölfarið á þessum jarðskjálftum. Eftir að stærstu jarðskjáfltanir urðu þá dró verulega úr jarðskjálftavirkninni. Jarðskjálftavirknin gæti þó tekið sig upp aftur eða ný jarðskjálftahrina hafist án mikils fyrirvara.

september 9, 2016

Jarðskjálftahrina í Tungnafellsjökli

Í rúmlega 48 klukkustundir dagana 8 og 9 September-2016 var jarðskjálftahrina í Tungnafellsjökli með hléum. Eins og fyrri jarðskjálftar í Tungnafellsjökli þá var eingöngu um að ræða litla jarðskjálfta og sá stærsti var með stærðina 2,9. Fjöldi jarðskjálfta var í nokkrum tugum og mesta dýpið sem kom fram var í kringum 12 km.

Jarðskjálftavirknin í Tungnafellsjökli. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Í augnablikinu er ekkert sem bendir til þess að von sé á eldgosi frá Tungnafellsjökli, þrátt fyrir þessa jarðskjálftavirkni. Það sem gerir þó málið flóknara er sú staðreynd að engin eldgos hafa orðið á sögulegum tíma í Tungnafellsjökli og vegna þess er ekki hægt að segja til um það hvernig eldstöðin hagar sér áður en eldgos verður. Jarðskjálftavirknin sem er núna í gangi hófst árið 2012 og hefur verið í gangi síðan þó með löngum hléum á milli þar sem ekkert hefur verið að gerast.

Samþykki fyrir vefköku