Category: Jarðskjálftahrina

Birt þann

Það sem búast má við af Bárðarbungu (líklega)

Þetta hérna eru hugleiðingar um það sem er hugsanlegt að muni gerast í Bárðarbungu.

Hrun Bárðarbungu í nýja öskju

Í dag er askja í Bárðarbungu, þetta er ein stærsta askja Íslands og er rúmlega 70 ferkílómetrar að stærð og 10 km að breidd. Hinsvegar stendur eldstöðin hátt og er hæst rúmlega 2009 metra yfir sjávarmáli. Þannig að það er nægur efniviður fyrir Bárðarbungu til þess að falla niður í. Þann 16-Ágúst-2014 hófst þetta ferli sem mun valda hruni Bárðarbungu. Þann dag var hófst hrunið í Bárðarbungu, en það vissi það bara ekki neinn, en þann dag hófst einnig öflug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu sem markaði þetta upphaf hruns Bárðarbungu. Þegar hrun Bárðarbungu hefst fyrir alvöru má búast við mjög sterkum jarðskjálftum á svæðinu. Stærðir þeirra verða frá 5,5 til 6,7 og hugsanlega stærri ef jarðskorpan þarna ber slíka jarðskjálfta. Kvikan sem er í kvikuhólfi Bárðarbungu mun síðan leita upp með brúnum misgengins sem myndast hefur (hringurinn sem jarðskjáfltanir mynda eru misgengið). Kraftur eldgossins mun ráðast að mestu leiti á því hversu mikið öskjusig þetta verður, það er ekki hægt að segja til um það hversu mikið það verður fyrr en það hefst. Ég er hinsvegar að búast við mjög stóru öskjusigi sem mun valda miklu tjóni á Íslandi.

Það er einnig hætta á því að mínu áliti (sem getur verið rangt) að norðari hlið Bárðarbungu falli fram eða hrynji niður í þessum átökum sem þarna munu eiga sér stað. Hvað varðar jökulflóð þá er ljóst að þau munu fara bæði suður-vestur og norður með vatnasvæðum þar sem þau falla. Hversu mikið hlaupvatn er um að ræða er erfitt að segja til um á þessari stundu, en ljóst er það mun verða umtalsvert. Reikna með tjóni á vatnsvirkjum á þeim svæðum þar sem flóðin munu fara um. Einnig má reikna með miklu tjóni við Húsavík þar sem flóðin fara um. Tjón af völdum öskuskýs mun eingöngu ráðast af vindátt þegar að þessu kemur. Reikna má með að öskuskýið verði mjög stórt þegar þetta gerist og nái jafvel meira en 20 km hæð.

Eldgosavirkni mun halda áfram eftir að hruninu líkur. Hversu lengi slík virkni mun vara veit ég ekki fyrr en þessu er öllu saman lokið. Það getur verið allt frá viku upp í mörg ár. Það eina sem er hægt að gera er að bíða og sjá til hvernig þetta fer.

Öryggisatriði fyrir fólk

  • Fólk þarf að kaupa sér langbylgjuútvarp til þess að ná langbylgju útsendingum. Þar sem reikna má með tjóni á fjarskiptavirkjum og rafmagnsleysi þegar öskjusigið hefst. Upplýsingavefsíðu Rúv um langbylgjuna er að finna hérna.
  • Fólk ætti að fá sér heimasíma sem gengur eingöngu á fastlínukerfinu. Það tryggir virkni fastlínusíma ef aðrar fjarskiptaleiðir tapast (sambönd yfir farsíma).
  • Fólk ætti að fá sér talstöðvar. Þar sem ekki er hægt að treysta á farsímakerfið eða fastlínukerfið virki í verstu tilfellunum eða eftir langdregið rafmagnsleysi. Þannig er hægt að tryggja þráðlaus fjarskipti á takmörkuðu svæði. Þar sem drægni talstöðva er ekki meira en 8 til 10 km á UHF bandinu.
  • Hægt er að nota varaaflgjafa við sjónvörp (flatskjái). Við slík sjónvörp þá duga þeir lengur en við tölvur, en ekki endalaust.
  • Fólk skal búast við sambandsleysi við internetið þegar þetta hefst. Þar sem ekki er hægt að treysta á það að flutningsleiðir fyrir internet sambönd haldi við álíka hamfarir.
  • Fólk á að hlusta á tilkynningar frá Almannavörnum þegar þetta skellur á. Hvort sem þær eru í útvarpi eða sjónvarpinu.

Um stöðuna í Bárðarbungu

Staðan í Bárðarbungu er mjög alvarleg og fer ekki batnandi eftir því sem tíminn líður. Það er ljóst að mjög stórir atburðir eru að eiga sér stað þar núna. Þetta eru hugsanlega stærstu atburðir í sögu Íslands síðan land byggðist, það er þó ekki hægt að vera viss um slíkt fyrr en þetta hefst. Ég byggi mitt álít á bestu vísindalegu gögnum sem ég hef. Það sem ég veit ekki hvenær þetta mun hefast. Hinsvegar er ljóst að mínu áliti að þetta öskjusig í Bárðarbungu mun ekki hætta, það hefur ekki sýnt nein merki um að farið sé að hægjast á því sigi sem hafið er. Virkni dettur hinsvegar niður í einhverja klukkutíma eins og er og hefur gert það frá upphafi þessara atburða, ég veit ekki afhverju það er ennþá og hugsanlegt er það mun taka vísindamenn marga áratugi að komast að því afhverju slíkt hegðun á sér stað í eldstöðvarkerfum almennt.

Ég vona það besta í þeirri atburðarrás sem er núna að fara af stað. Hinsvegar er ljóst í mínum huga þegar þetta fer af stað af fullu afli þá mun verða mikið tjón. Ég vona að íslendingar sleppi við mannfall vegna þessara atburða sem eru að fara af stað fljótlega að mínu áliti.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu klukkan 23:19

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Yfirvofandi hrun Bárðarbungu í öskju

Það er ljóst að mínu áliti að Bárðarbunga mun hrynja í öskju einhverntímann á næstu dögum til mánuðum. Þetta ferli hófst þann 16-Ágúst-2014 og því mun ekki ljúka fyrr en Bárðarbunga fellur saman inn á sjálfan sig í stóru öskugosi, væntanlega með miklu jökulflóði á þessu svæði þar sem þarna er mikill jökull. Það er mjög undarlegt að mér finnst að ekki skuli vera talað um þetta í fjölmiðlum á Íslandi, þar sem það er mín skoðun að þetta muni gerast, það eina sem skiptir máli núna er sá tími sem er til stefnu áður en eldgos fara að hefjast í sjálfri Bárðarbungu og síðan hvenær sjálf hrun Bárðarbungu hefst. Ég reikna nefnilega ekki með því að fjallið Bárðarbunga muni verða til eftir að þetta er allt saman gengið yfir. Ég reikna einnig með stóru öskugosi í kjölfarið á hruni Bárðarbungu. Það eina sem er ekki vitað hvenær þetta mun allt saman byrja, enda er ekki hægt að spá fyrir um slíka atburði með neinni nákvæmni ennþá.

Ég reikna einnig með að eldgos geti hafist án viðvörunar í Hamrinum, sem er eldstöð innan sprungukerfis Bárðarbungu. Ég er einnig farinn að reikna með að kvikuinnskot geti farið suður með sprungukerfi Bárðarbungu í átt að Torfajökli. Það er þó ekki ennþá hafið en líkunar á slíkum atburðum eru mjög miklir að mínu mati. Síðan er lítill möguleiki á því að Bárðarbunga geti hafið eldgos í nálægum eldstöðvum vegna spennubreytinga frá þessum atburðum. Þetta eru ekki miklar líkur en eru þó engu að síður til staðar.

Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram eins og síðustu daga eins og komið hefur fram í fréttum. Hraunið frá þessu eldgosi er núna langt komið með að stífla Jökulsá á Fjöllum og mynda þar lítið lón í kjölfarið. Það er ekkert sem bendir til þess að það sé farið að draga úr eldgosinu í Holuhrauni eins og staðan er núna. Einnig hefur komið í ljós að sjö eldgos hafa átt sér stað síðan þessi atburðir hófst þann 16-Ágúst-2014. Það hafa verið flest allt saman smágos undir jökli sem hafa ekki sést og ekki valdið neinum teljandi flóðum í kjölfarið.

Ef einhverjir stórir atburðir eiga sér stað. Þá mun ég setja inn uppfærslu hingað eða skrifa nýja grein um það sem er að gerast.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu klukkan 21:50

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Staðan í Bárðarbungu

Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram í miklum hviðum samkvæmt fréttum. Það bendir hinsvegar til þess að kvikan sé farin að eiga erfiðara með að gjósa á þessu svæði eins og stendur. Það getur verið að nýjar gossprungur opnist í nágrenni við núverandi gossprungu og þannig létti á þrýstingum í kvikuganginum. Það hefur komið í ljós að smágos hafa átt sér stað undir jökli þar sem kvikuinnskotið er til staðar. Það er hætta á frekari eldgosum í kvikuganginum og geta þau hafist án nokkurs fyrirvara. Samkvæmt fréttum þá er kvikuinnflæði og útstreymi í nokkru jafnvægi eins og er. Það þýðir þó ekki að nýjir gosstaðir geti opnast án nokkurs fyrirvara og það er ennþá mikil hætta á því að nýjar gossprungur opnist undir jökli eins og hefur nú þegar gerist í nokkrum tilfellum og valdið smágosum þar.

Óstaðfesta eldgosið ennþá óstaðfest

Eldgosið sem ég talaði um í nótt er ennþá óstaðfest og ég veit ekki hvort að það mun nokkurntímann koma staðfesting á því. Þar sem ef eldgosið átti sér stað, þá var það líklega mjög stutt og undir jökli og ekki víst að það muni nokkurntímann fást staðfest. Þannig að staða þess núna er ennþá mjög óljós og mjög óstaðfest sem stendur.

Ég mun halda áfram að setja inn uppfærslur um stöðu mála í Bárðarbungu, en þar sem fjölmiðlar á Íslandi eru ennþá með góða umfjöllun um eldgosið þá hef ég dregið aðeins úr þeim texta sem ég set hingað inn tímabundið.

Birt þann

Hugsanlegt eldgos í Bárðarbungu undir jökli [óstaðfest!]

Þetta eru ennþá óstaðfestar upplýsingar! Ég tel hugsanlegt að eldgos sé hafið undir jökli í Bárðarbungu miðað við þann óróleika sem er að koma fram á jarðskjálftamælum Veðurstofunnar núna. Ég tek það fram að þetta hefur ekki verið staðfest ennþá af Veðurstofunni eða Rúv. Þannig að það er einnig hugsanlegt að ég sé að meta stöðu mála rangt núna.

Ég er að bíða frekari upplýsinga hvað er í gangi í Bárðarbunga núna. Hvenær frekari og betri upplýsingar koma fram veit ég ekki.

Birt þann

Staðan í Bárðarbungu klukkan 22:04

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Eldgosið heldur áfram í Holuhrauni eins og komið hefur fram í fjölmiðlum. Helsta jarðskjálftavirknin núna er rétt sunnan við núverandi eldgos, í Dyngjujökli. Það er mín skoðun þarna muni verða eldgos innan skamms sé eingöngu miðað við þá jarðskjálftavirkni sem þarna hefur verið í dag. Hvenær slíkt eldgos mun hefjast veit ég ekki ennþá. Sig öskjunnar í Bárðarbungu heldur áfram og samkvæmt fréttum þá er sigið núna allt að 90sm/dag. Þetta er frekar mikið sig að mínu mati þar sem ekki hefur ennþá orðið stórt eldgos í öskjunni. Það er að mínu mati einnig stór hætta á því að verði eldgos í sjálfri öskju Bárðarbungu eða í hlíðum fjallsins. Þar sem ekki hefur gosið síðan 23-Ágúst-2014. Ég veit þó ekki hvenær það fer að gjósa þarna, þar sem það er ekki hægt að spá fyrir um slíkt.

Nýja hraunið er farið að valda staðbundnu veðri og litlum skýstrokkum eins og sést vel á þessari mynd sem ég tók í dag af vefmyndavél Mílu.

Bardarbunga.svd.08.09.2014.at.15.27.utc
Skýstrokkur á Holuhrauni í dag klukkan 15:27 þann 8-September-2014. Skjáskot af vefmyndavél Mílu.

Ég reikna með að þessi atburðarrás muni halda áfram talsvert lengi í viðbót. Hversu lengi veit ég ekki. Það er þó ljóst að nóg er eftir af kviku í Bárðarbungu eins og staðan er núna.

Birt þann

Staðan í eldgosinu í Bárðarbungu klukkan 22:01

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Staðan í eldgosinu er sú að í dag fór að gjósa á nýrri sprungu eins og komið hefur fram í fjölmiðlum. Þetta er í raun þrjár sprungur, en hugsanlegt er að þær muni renna saman í eina sprungu með tímanum ef það gýs þarna nógu lengi. Sigdældir hafa sést í Dyngjuökli fyrir sunnan núverandi eldgos og leiðni er farin að aukast í Jökulsá á fjöllum. Það bendir til þess að jarðhiti eða hugsanlega eldgos sé hafið undir jökli. Það verður þó ekki ljóst alveg strax.

Þenslan heldur áfram í kvikuinnskotinu eins og sést vel á mælingum Háskóla Íslands og er hægt að skoða hérna. Sjá einnig mynd hérna fyrir neðan.

DYNC_3mrap.svd.05.09.2014.at.20.56.utc
GPS færsla samkvæmt mælingum Háskóla Íslands. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Háskóla Íslands.

Jarðskjálftavirkni heldur áfram í Bárðarbungu sjálfri og eiga sér þar bæði stórir og litlir jarðskjálftar. Stærsti jarðskjálftinn síðan á miðnætti var með stærðina 5,3 og varð hann í öskjubarmi Bárðarbungu. Það eru engin merki um að núverandi eldgos sé að fara að enda eða að stutt sé í enda á núverandi atburðarrás.

Ég mun setja inn nýjar upplýsingar ef þörf er á því. Annars er mikið fjallað um þetta í fjölmiðlum og hefur það dregið úr þörf minni að skrifa um þessa atburði nema að eitthvað óvænt gerist.

Birt þann

Sigdalur hefur myndast sunnan við gosstöðvanar á Holuhrauni

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög hratt.

Talsverður sigdalur hefur myndast sunnan við gosstöðvanar í Holuhrauni. Þessi sigdalur hefur myndast vegna landreks á svæðinu. Þar sem sigdalurinn nær undir jökul hefur jökulinn sigið á um tveggja km löngum kafla. Þetta er samkvæmt fréttum í dag. Það hefur einnig komið fram að meiri kvika er að flæða inn í kvikuinnskotið heldur en er að gjósa úr því. Því hefur þrýstingurinn í kvikuinnskotinu aukist og því er hætta á að eldgos brjótist upp á nýjum stað án fyrirvara.

Stærsti jarðskjálftinn síðan á miðnætti var jarðskjálfti með stærðina 5,5 og varð hann í Bárðarbungu eins og fleiri stórir jarðskjálftar síðan þessi atburðarrás hófst.

Ég mun setja inn uppfærslur um stöðu mála eftir því sem nýjar upplýsingar koma fram. Einnig er fjallað mikið um stöðu mála í fjölmiðlum.

Birt þann

Staðan á eldgosinu klukkan 15:57

Þetta er stutt uppfærsla á stöðu mála í eldgosinu. Athugið að ég er ekki jarðfræðingur, heldur er ég eingöngu áhugamaður um eldgos og jarðskjálfta á Íslandi.

  • Norðurendi eldgossins er á stað þar sem ekki hefur gosið áður svo þekkt sé.
  • Eldgosið hófst klukkan 03:00 – 04:45.
  • Samkvæmt fréttum þá er eldgosið álíka stórt og stærstu eldgosin í Kröflueldunum.
  • Stærsti jarðskjáfltinn í dag var með stærðina 5,1 og átti jarðskjálftinn sér stað í norður-austur hluta öskjunnar í Bárðarbungu.
  • Það er mjög vont veður á svæðinu þessa stundina og því sést mjög lítið til eldstöðvanna.
  • Eldgosasprungan er í kringum 2 km að lengd. Eldgosið er á sama stað og gaus þann 29-Ágúst-2014.
  • Það er hætta á því að nýjar gossprungur opnist á því svæði sem gýs núna á og það er einnig hætta á því að nýjar gossprungur opnist undir jöklinum.
  • Það er ekkert sem bendir til þess að eldgosinu sé að ljúka á næstunni.
  • Hraun er búið að renna yfir 3 til 5 km svæði. Nýja hraunið er að renna yfir hraun sem rann þarna árið 1797 í eldgosi á sama stað.
  • Eins og stendur er enginn hætta á öskugosi. Þar sem þetta er Hawaian eldgos og það þýðir eingöngu hraungos.

Hægt er að fylgjast með eldgosinu á vefmyndavélum mílu hérna (Bárðarbunga) og hérna (Bárðarbunga 2).

Birt þann

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 18:37

Þessar upplýsingar mun verða úreltar mjög fljótt.

Þetta er helgar uppfærsla hjá mér af stöðu mála í Öskju og Bárðarbungu. Það er því ekki víst að ég hafi allar upplýsingar hérna inni um helgar.

Staðan í Öskju

  • Askja er ennþá á gulu viðvörunarstigi.
  • Kvikuinnskotið virðist hafa stoppað á leið sinni til Öskju. Afhverju það er ekki vitað eins og er.
  • Jarðskjálftavirkni virðist hafa minnkað í Öskju síðustu 24 klukkustundirnar.

Staðan í Bárðarbungu

  • Stærsti jarðskjáfltinn síðustu 24 klukkutímana varð klukkan 07:03 í morgun og var með stærðina 5,4. Jarðskjálftinn varð í suð-vestur hluta Bárðarbungu og kom vel fram á jarðskjálftamælunum mínum sem hægt er að skoða hérna.
  • Það hefur verið staðfest að eldgos átti sér stað þann 23-Ágúst. Eldgosið var tíu sinnum stærra en eldgosið í Holuhrauni, en varð undir 400 til 600 metra jökli og sást því ekki.
  • Flestir jarðskjálftarnir eiga sér núna stað á 15 km svæði í kvikuinnskotinu. Það svæði byrjar þar sem gaus í Holuhrauni og nær 15 km suður frá þeim stað. Kvikuinnskotið virðist ekki vera að færast norður þessa stundina.
  • Síðasta stóra eldgos varð í Bárðarbungu árið 1717. Samkvæmt Global Volcanism Program þá varð það eldgos með stærðina VEI 3.
  • Eldgos geta átt sér stað í hlíðum Bárðarbungu en einnig í öskjunni, þar sem rúmlega 800 metra þykkur jökull er til staðar (+- 100 metrar).
  • Jarðskjálftavirkni er stöðug, með rúmlega 1000 til 2000 jarðskjálfta á dag.

GPS gögn

Veðurstofan hefur gefið út GPS gögn og hægt er að skoða þau hérna.

Uppfærslur um helgar

Ég mun setja inn styttir uppfærslur um helgar þar sem ég þarf að taka mér smá frí um helgar. Ég hef núna verið að skrifa um stöðu mála í Bárðarbungu síðustu tvær vikur. Þannig að uppfærslur um helgar verða styttri með færri atriðum en uppfærslur sem eru skrifaðar Mánudaga til Föstudaga. Ef eldgos verður þá mun ég skrifa um það um leið og ég frétti af því, og ég mun setja inn frekar upplýsingar um leið og ég veit eitthvað frekar um hvað er að gerast.

Grein uppfærð klukkan 19:02. Upplýsingar um staðsetningu jarðskjálftavirkninnar í kvikuinnskotinu voru leiðréttar.

Birt þann

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 00:15

Þessar upplýsingar munu verða úreldar mjög fljótt.

Staðan í Öskju

Staðan í Öskju miðað við þær upplýsingar sem ég hef núna.

  • Kvikuinnskotið frá Bárðarbungu heldur áfram leið sinni inn í Öskju. Frá því í gær virðist það ekki hafa færst mikið samkvæmt síðustu upplýsingum sem ég hef (frá því í gær).
  • Jarðskjálftavirkni er að aukast í Bárðarbungu. Þetta er vegna kvikuinnskotsins frá Bárðarbungu.
  • Staða Öskju er ennþá á gulu stigi.

Staðan í Bárðarbungu

Staðan í Bárðarbungu miðað við síðustu upplýsingar sem ég hef.

  • Eldgosið er búið í bili. Það varði aðeins í 3 til 4 klukkutíma og var mjög lítið.
  • Það kom eingöngu hraun í þessu eldgosi, það var lítil til engin aska sem kom upp í þessu eldgosi.
  • Eldgosið átti sér stað á sprungu þar sem gaus síðast árið 1797 og myndaði Holuhraun. Eldgosið varð á gígaröð.
  • Gossprungan var 900 metra löng samkvæmt fréttum í dag (29-Ágúst-2014).
  • Jarðskjálftavirkni minnkaði á meðan eldgosið átti sér stað. Síðan að eldgosinu lauk þá hefur jarðskjálftavirkni aukist aftur. Þegar eldgosið náði hátindi sínum þá mældi ég hrinu af jarðskjálftum sem áttu sér stað á þeim stað þar sem eldgosið varð.
  • Þetta er í fyrsta skipti sem ég sé eldgos í eiga sér stað í eldri gígaröð. Það er hugsanlegt að þetta sé hefðbundið fyrir þetta svæði.
  • Á meðan virknin er eins og hún er í Bárðarbungu, þá er hætta á svona eldgosum án mikils fyrirvara.
  • Stærstu jarðskjálftarnir í dag voru með stærðina 5,2, annar stærsti jarðskjálfti dagsins hafði stærðina 4,8, þriðji stærsti jarðskjálfti dagsins hafði stærðina 4,1.
  • Jarðskjálftavirkni er ennþá mikil og hafa yfir 1100 jarðskjálftar mælst í dag (29-Ágúst-2014) samkvæmt mínum jarðskjálftateljara.
  • Óróinn er á svipuðu stigi og hann hefur verið á síðan 16-Ágúst-2014.

Greining á eldgosinu

Eldgosið byrjaði um klukkan 00:02 þann 29-Ágúst-2014. Það sást fyrst á vefmyndavél Mílu og ég fæ fyrstu skilaboð um eldgosið á Facebook um klukkan 00:30. Samkvæmt fréttum Rúv og öðrum þá var toppur eldgossins um klukkan 01:20. Stærð þessa eldgos var minniháttar og olli ekki neinum breytingum á kvikuinnskotinu sem olli þessu eldgosi. Það er ekki hægt að útiloka frekari eldgos á þessu svæði í framtíðinni, að minnsta kosti á meðan ný kvika streymir inn í kvikuinnskotið. Eins og hefur verið nefnt áður, þá varð síðasta eldgos á þessari sprungu árið 1797.

Þetta er annað eldgosið í Bárðarbungu síðan 16-Ágúst-2014. Fyrsta eldgosið svo vitað sé átti sér stað þann 23-Ágúst-2014, en það varð undir jökli sem er allt að 600 metra þykkur og það var mjög erfitt að staðfesta það vegna þess. Af þessum sökum sást ekkert til þess. Þetta nýja tímabil virkni í Bárðarbungu mun hugsanlega endast í mörg, þess vegna er ég að undirbúa mig undir það að skrifa mjög mikið um Bárðarbungu á næstunni.

Ég mun láta vita af eldgosum eins fljótt og hægt er. Samkvæmt veðurspám þá verður leiðinlegt veður á næstunni á Íslandi. Því má reikna með að slæmt útsýni verði til Bárðarbungu næstu daga.

Hægt er að sjá myndir af nýju og gömlu gígaröðinni hérna.