ágúst 2014 – Jarðfræði á Íslandi

ágúst 31, 2014

Staðan á eldgosinu klukkan 15:57

Þetta er stutt uppfærsla á stöðu mála í eldgosinu. Athugið að ég er ekki jarðfræðingur, heldur er ég eingöngu áhugamaður um eldgos og jarðskjálfta á Íslandi.

Norðurendi eldgossins er á stað þar sem ekki hefur gosið áður svo þekkt sé.
Eldgosið hófst klukkan 03:00 – 04:45.
Samkvæmt fréttum þá er eldgosið álíka stórt og stærstu eldgosin í Kröflueldunum.
Stærsti jarðskjáfltinn í dag var með stærðina 5,1 og átti jarðskjálftinn sér stað í norður-austur hluta öskjunnar í Bárðarbungu.
Það er mjög vont veður á svæðinu þessa stundina og því sést mjög lítið til eldstöðvanna.
Eldgosasprungan er í kringum 2 km að lengd. Eldgosið er á sama stað og gaus þann 29-Ágúst-2014.
Það er hætta á því að nýjar gossprungur opnist á því svæði sem gýs núna á og það er einnig hætta á því að nýjar gossprungur opnist undir jöklinum.
Það er ekkert sem bendir til þess að eldgosinu sé að ljúka á næstunni.
Hraun er búið að renna yfir 3 til 5 km svæði. Nýja hraunið er að renna yfir hraun sem rann þarna árið 1797 í eldgosi á sama stað.
Eins og stendur er enginn hætta á öskugosi. Þar sem þetta er Hawaian eldgos og það þýðir eingöngu hraungos.

Hægt er að fylgjast með eldgosinu á vefmyndavélum mílu hérna (Bárðarbunga) og hérna (Bárðarbunga 2).

ágúst 30, 2014ágúst 30, 2014

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 18:37

Þessar upplýsingar mun verða úreltar mjög fljótt.

Þetta er helgar uppfærsla hjá mér af stöðu mála í Öskju og Bárðarbungu. Það er því ekki víst að ég hafi allar upplýsingar hérna inni um helgar.

Staðan í Öskju

Askja er ennþá á gulu viðvörunarstigi.
Kvikuinnskotið virðist hafa stoppað á leið sinni til Öskju. Afhverju það er ekki vitað eins og er.
Jarðskjálftavirkni virðist hafa minnkað í Öskju síðustu 24 klukkustundirnar.

Staðan í Bárðarbungu

Stærsti jarðskjáfltinn síðustu 24 klukkutímana varð klukkan 07:03 í morgun og var með stærðina 5,4. Jarðskjálftinn varð í suð-vestur hluta Bárðarbungu og kom vel fram á jarðskjálftamælunum mínum sem hægt er að skoða hérna.
Það hefur verið staðfest að eldgos átti sér stað þann 23-Ágúst. Eldgosið var tíu sinnum stærra en eldgosið í Holuhrauni, en varð undir 400 til 600 metra jökli og sást því ekki.
Flestir jarðskjálftarnir eiga sér núna stað á 15 km svæði í kvikuinnskotinu. Það svæði byrjar þar sem gaus í Holuhrauni og nær 15 km suður frá þeim stað. Kvikuinnskotið virðist ekki vera að færast norður þessa stundina.
Síðasta stóra eldgos varð í Bárðarbungu árið 1717. Samkvæmt Global Volcanism Program þá varð það eldgos með stærðina VEI 3.
Eldgos geta átt sér stað í hlíðum Bárðarbungu en einnig í öskjunni, þar sem rúmlega 800 metra þykkur jökull er til staðar (+- 100 metrar).
Jarðskjálftavirkni er stöðug, með rúmlega 1000 til 2000 jarðskjálfta á dag.

GPS gögn

Veðurstofan hefur gefið út GPS gögn og hægt er að skoða þau hérna.

Uppfærslur um helgar

Ég mun setja inn styttir uppfærslur um helgar þar sem ég þarf að taka mér smá frí um helgar. Ég hef núna verið að skrifa um stöðu mála í Bárðarbungu síðustu tvær vikur. Þannig að uppfærslur um helgar verða styttri með færri atriðum en uppfærslur sem eru skrifaðar Mánudaga til Föstudaga. Ef eldgos verður þá mun ég skrifa um það um leið og ég frétti af því, og ég mun setja inn frekar upplýsingar um leið og ég veit eitthvað frekar um hvað er að gerast.

Grein uppfærð klukkan 19:02. Upplýsingar um staðsetningu jarðskjálftavirkninnar í kvikuinnskotinu voru leiðréttar.

ágúst 30, 2014ágúst 30, 2014

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 00:15

Þessar upplýsingar munu verða úreldar mjög fljótt.

Staðan í Öskju

Staðan í Öskju miðað við þær upplýsingar sem ég hef núna.

Kvikuinnskotið frá Bárðarbungu heldur áfram leið sinni inn í Öskju. Frá því í gær virðist það ekki hafa færst mikið samkvæmt síðustu upplýsingum sem ég hef (frá því í gær).
Jarðskjálftavirkni er að aukast í Bárðarbungu. Þetta er vegna kvikuinnskotsins frá Bárðarbungu.
Staða Öskju er ennþá á gulu stigi.

Staðan í Bárðarbungu

Staðan í Bárðarbungu miðað við síðustu upplýsingar sem ég hef.

Eldgosið er búið í bili. Það varði aðeins í 3 til 4 klukkutíma og var mjög lítið.
Það kom eingöngu hraun í þessu eldgosi, það var lítil til engin aska sem kom upp í þessu eldgosi.
Eldgosið átti sér stað á sprungu þar sem gaus síðast árið 1797 og myndaði Holuhraun. Eldgosið varð á gígaröð.
Gossprungan var 900 metra löng samkvæmt fréttum í dag (29-Ágúst-2014).
Jarðskjálftavirkni minnkaði á meðan eldgosið átti sér stað. Síðan að eldgosinu lauk þá hefur jarðskjálftavirkni aukist aftur. Þegar eldgosið náði hátindi sínum þá mældi ég hrinu af jarðskjálftum sem áttu sér stað á þeim stað þar sem eldgosið varð.
Þetta er í fyrsta skipti sem ég sé eldgos í eiga sér stað í eldri gígaröð. Það er hugsanlegt að þetta sé hefðbundið fyrir þetta svæði.
Á meðan virknin er eins og hún er í Bárðarbungu, þá er hætta á svona eldgosum án mikils fyrirvara.
Stærstu jarðskjálftarnir í dag voru með stærðina 5,2, annar stærsti jarðskjálfti dagsins hafði stærðina 4,8, þriðji stærsti jarðskjálfti dagsins hafði stærðina 4,1.
Jarðskjálftavirkni er ennþá mikil og hafa yfir 1100 jarðskjálftar mælst í dag (29-Ágúst-2014) samkvæmt mínum jarðskjálftateljara.
Óróinn er á svipuðu stigi og hann hefur verið á síðan 16-Ágúst-2014.

Greining á eldgosinu

Eldgosið byrjaði um klukkan 00:02 þann 29-Ágúst-2014. Það sást fyrst á vefmyndavél Mílu og ég fæ fyrstu skilaboð um eldgosið á Facebook um klukkan 00:30. Samkvæmt fréttum Rúv og öðrum þá var toppur eldgossins um klukkan 01:20. Stærð þessa eldgos var minniháttar og olli ekki neinum breytingum á kvikuinnskotinu sem olli þessu eldgosi. Það er ekki hægt að útiloka frekari eldgos á þessu svæði í framtíðinni, að minnsta kosti á meðan ný kvika streymir inn í kvikuinnskotið. Eins og hefur verið nefnt áður, þá varð síðasta eldgos á þessari sprungu árið 1797.

Þetta er annað eldgosið í Bárðarbungu síðan 16-Ágúst-2014. Fyrsta eldgosið svo vitað sé átti sér stað þann 23-Ágúst-2014, en það varð undir jökli sem er allt að 600 metra þykkur og það var mjög erfitt að staðfesta það vegna þess. Af þessum sökum sást ekkert til þess. Þetta nýja tímabil virkni í Bárðarbungu mun hugsanlega endast í mörg, þess vegna er ég að undirbúa mig undir það að skrifa mjög mikið um Bárðarbungu á næstunni.

Ég mun láta vita af eldgosum eins fljótt og hægt er. Samkvæmt veðurspám þá verður leiðinlegt veður á næstunni á Íslandi. Því má reikna með að slæmt útsýni verði til Bárðarbungu næstu daga.

Hægt er að sjá myndir af nýju og gömlu gígaröðinni hérna.

ágúst 29, 2014

Kvika hefur náð upp á yfirborðið

Kvika hefur náð upp á yfirborðið. Hægt er að sjá eldgosið á vefmyndavél Mílu.

Meira síðar.

ágúst 29, 2014ágúst 29, 2014

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 23:33

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt. Ég mun ekki nota myndir núna, þar sem staða mála er orðin mjög flókin og stefnir í að verða flókari á næstunni.

Staðan í Öskju

Kvikuinnskotið hefur ekki ennþá náð inn í kvikuhólf Öskju. Það hefur náð inn í eldstöðina Öskju. Hvenær kvikinnskotið nær inn í kvikuhólf Öskju veit ég ekki.
Virkni hefur verið að aukast í Öskju vegna kvikuinnskotsins. Þetta er vegna stressbreytinga sem eru að eiga sér stað í eldstöðinni.

Staðan í Bárðarbungu

Staðan á kvikuinnskotinu er svipuð og hefur verið undanfarið. Það færist núna rúmlega 1 – 2 km á dag. Kvikuinnskotið hefur náð til Öskju. Það hefur hinsvegar ekki náð inn til kvikuhólfs Öskju ennþá. Hvenær það gerist veit ég ekki. Þegar það gerist þá mun jarðskjálftavirkni aukast í Öskju ásamt óróa.
Eldgosið sem varð þann 23-Ágúst-2014 hefur verið staðfest. Það entist aðeins í rúmlega 1 – 2 klukkutíma áður en það stoppaði. Ég held að þær hugmyndir sem hafa komið fram afhverju það hætti séu rangar. Það er mitt álitið að eldgosið átti sér stað vegna þess að þrýstingur var orðin svo mikill í kvikuhólfi Bárðarbungu að kvikan fór að leita að öðrum út-göngum í Bárðarbungu, þar sem kvikuinnskotið gat ekki annað þrýstingum. Þessi mikli þrýstingur varði þó eingöngu í rúmlega tvo klukkutíma. Þetta bendir sterklega til þess að kvika sé að koma af miklu dýpi inn í Bárðarbungu og það má því reikna með að þetta gerist aftur síðar. Núna er hinsvegar flæðið minna og því minni þrýstingur á kvikuhólfinu.
Ástæða þess að sigdældinar komu ekki fyrr fram er vegna þess að það tók tíma fyrir vatnið að finna sér farveg undir Vatnajökli. Ég veit ekki afhverju vatnið fór í Grímsvötn frekar en aðra leið.
Jarðskjálftavirkni er mjög mikil í norðurenda kvikuinnskotsins. Það er jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu sjálfri, þó svo að þessi jarðskjálftavirkni sé ekki stöðug eins og stendur. Það gæti breyst án viðvörunar.
Sprungur sjást núna á yfirborðinu þar sem kvikuinnskotið er og það bendir til þess að dýpst séu eingöngu rúmlega 2 km niður á sjálft kvikuinnskotið. Sigdældir hafa myndast við jökulsporðinn þar sem hann er þunnur vegna jarðhitavirkni sem er að taka sig upp núna á leið kvikuinnskotsins.
Kvikuinnskotið er búið að valda færslu upp á rúmlega 40 sm austur og vestur síðan þessi atburðarrás hófst. Það er ekkert sem bendir til þess að farið sé að hægja á þessari atburðarrás.
Þetta gæti orðið mjög löng atburðarrás. Sem gæti jafnvel varað nokkur ár, frekar en mánuði sé miðað við sögu Bárðarbungu í eldgosum.
Það hefur verið „rólegt“ í Bárðarbungu í dag. Óróinn hefur verið stöðugur og hefur ekki risið eða fallið eins og undanfarna daga. Ég tel líklegt að það muni breytast á næstu klukkutímum. Þar sem ég er nú þegar farinn að sjá breytingu á óróamælingum sem eru gerðar í kringum Bárðarbungu.

Þessi atburðarrás er mjög hröð og staða mála mun breytast mjög hratt. Það þýðir að þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt. Hægt er að skoða jarðskjálftavefsíðuna mína hérna.

Grein uppfærð klukkan 23:37.

ágúst 28, 2014

Staðan í Öskju og Bárðarbungu klukkan 14:31

Hérna er staða mála í Öskju og Bárðarbungu. Ég hef ekki haft tíma til þess að fara yfir myndir og finna hentungar vegna þeirra stöðu sem er komin upp núna. Hvað gerist í þessu veit ég ekki ennþá.

Staðan í Öskju

Kvikuinnskotið frá Bárðarbungu er komið inn í Öskju. Ekki bara sprungusveiminn frá Öskju, heldur inn í sjálfa eldstöðina.
Viðvörunarstig Öskju hefur verið fært upp á gult stig.

Staðan í Bárðarbungu

Sigdældir hafa sést í Vatnajökli sem er ofan á Bárðarbungu, þær hafa ekki stækkað í nótt samkvæmt athugun vísindamanna í dag.
Það jökulvatn sem bráðnaði við þetta virðist hafa farið í Grímsvötn. Þar sem þau hafa hækkað um 10 til 15 metra á síðustu dögum.
Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil. Bæði í Bárðarbungu og í kvikuinnskotinu. Í morgun varð jarðskjálfti með stærðina 5,4 (samkvæmt EMSC, USGS) klukkan 08:13. Stærsti jarðskjálftinn átti sér stað í öskju Bárðarbungu eins og flestir stórir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað undanfarið.
Í gær urðu yfir 1300 jarðskjálftar í norður enda kvikuinnskotsins.
Sprungur eru farnar að koma fram í jörðinni milli Dyngjujökuls og Öskju. Þetta þýðir að kvikuinnskotið er komið mun hærra en jarðskjálftavirkni bendir til. Sigdældir hafa einnig sést í Dyngjujökli þar sem hann er hvað þynnstur við enda jökulsins.
Órói er ennþá mjög hár á SIL stöðvum í kringum Bárðarbungu.

Ástandið er mjög óstöðugt núna og mun breytast án fyrirvara á næstu 24 til 48 klukkutímum. Hugsanlega fyrr. Ég met að það séu 80% líkur á því að eldgos muni núna eiga sér stað bæði í Bárðarbungu og Öskju. Sérstaklega þar sem lítil eldgos hafa átt sér stað undir jöklinum í Bárðarbungu síðustu daga.

ágúst 28, 2014

Óljóst hvað er að gerast í Bárðarbungu

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil.
Sigkatlar hafa myndast í Vatnajökli nærri Bárðarbungu. Þeir eru SA og SSA við Bárðarbungu.
Sigkatlanir eru í kringum 4 til 6 km langir og rúmlega 1 km breiðir.
Enginn gosórói hefur sést á mælum Veðurstofunnar, en það gæti haft sínar eigin ástæður.

Jarðskjálftavirkni hefur verið mjög mikil síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Mjög þétt jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutíma. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróinn er ennþá mjög mikill Dyngjuhálsi SIL stöðinni. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróinn er ennþá mjög á Kreppuhrauni SIL stöðinni. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Sigkatlanir eru á svæði þar sem jarðskjálftar með stærðina 5,0 hafa átt sér stað undanfarið. Auk fjölda annara jarðskjálfta. Hinsvegar hefur þarna ekki átt sér stað nein virki eins og þá sem hefur verið í kvikuinnskotinu síðan 16-Ágúst-2014. Það er ekki ennþá ljóst hvað varð um allt vatnið sem bráðnaði í þessu öllu saman. Á þessu svæði er jökulinn rúmlega 400 til 600 metra þykkur. Það hefur því talsvert magn af vatni bráðnað á þessu svæði núna. Það er möguleiki á því að þetta vatn hafi runnið til Grímsvatna, en það er ekki ennþá búið að staðfesta það ennþá.

Ég mun setja inn frekari upplýsingar þegar ég hef þær.

ágúst 27, 2014

Jarðskjálfti með stærðina 4,5 í Öskju

Í dag (27-Ágúst-2014) klukkan 01:26 varð jarðskjálfti með stærðina 4,5 í Öskju. Þetta er stærsti jarðskjálftinn í Öskju síðan árið 1992 samkvæmt fréttum. Eins og stendur eru minni jarðskjálftar að eiga sér stað í Öskju, en það eru jarðskjálftar sem eru mun minni en þessi atburður.

Jarðskjálftinn í Öskju er merktur með grænni stjörnu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin í Öskju virðist eiga sér stað vegna breytinga á stressi í jarðskorpunni. Þær breytingar eiga uppruna sinni í þeirri virkni sem núna er í Bárðarbungu og kvikuinnskotinu sem kemur þaðan. Ég reikna með að frekari jarðskjálftar verði á þessu svæði næstu daga og mánuði vegna þessara spennubreytinga sem núna eiga sér stað í jarðskorpunni. Það er möguleiki á því að einhverjir af þessum jarðskjálftum fari yfir stæðina 5,0. Þessi jarðskjálfti sást á jarðskjálftamælinum mínum og er hægt að sjá hann hérna.

ágúst 27, 2014ágúst 27, 2014

Staðan í Bárðarbungu klukkan 02:05

Þetta hérna er stutt uppfærsla á stöðinni í Bárðarbungu. Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög hratt.

Virknin er óbreytt í Bárðarbungu að mestu leiti. Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil við norður enda kvikuinnskotsins. Það eru ennþá að mælast í kringum 1000 jarðskjálftar á hverjum degi.
Samkvæmt Veðurstofunni þá virðist sem að kvikuinnskotið sé hætt að lengjast.
Stærsti jarðskjálfti síðan árið 2008 átti sér stað í Bárðarbungu þann 26-Ágúst-2014 klukkan 01:26 með jarðskjálfta sem hafði stærðina 5,7. Annar jarðskjálfti með stærðina 4,6 átti sér stað klukkan 11:56 rúmlega 20 km austan við Trölladyngju. Sá jarðskjálfti fannst á Akureyri samkvæmt fréttum. Klukkan 00:19 þann 27-Ágúst-2014 varð jarðskjálfti með stærðina 5,3 í Bárðarbungu.
Það er ekkert sem bendir til þess að eldgos sé að fara að hefjast í Bárðarbungu.
Það er mín skoðun að það eru auknar líkur á eldgosi í Bárðarbungu eftir 5,7 jarðskjálftann í Bárðarbungu. Ég veit auðvitað ekki hvort að slíkt eldgos mun eiga sér stað. Hinsvegar þykir mér það líklegasta niðurstaðan miðað við þá stöðu sem er kominn upp.

Jarðskjálftinn sem varð í Bárðarbungu þann 26-Ágúst-2014 klukkan er stærsti jarðskjálfti á Íslandi síðan 2008. Þegar jarðskjálfti með stærðina 6,3 varð á suðurlandi milli Selfoss og Hveragerðis. Jarðskjálftavirkni er ennþá mjög mikil í norður enda kvikuinnskotsins og þann 26-Ágúst-2014 varð stærsti jarðskjálftinn þar með stærðina 4,6. Auk fjölda annara jarðskjálfta sem voru stærri en 3,0. Það mælast ennþá meira en 1000 jarðskjálftar á hverjum degi þar sem kvikuinnskotið er núna, sem er rúmlega 20 km austur af Trölladyngju.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu er ennþá mjög mikil. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Hérna sést hversu þétt jarðskjálftavirknin raunverulega er í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróinn er ennþá mikill vegna kvikinnstreymis í kvikuinnskotið í Bárðarbungu. Þetta er SIL stöðin á Dyngjuhálsi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróinn kemur einnig vel fram á Kreppuhrauni SIL stöðinni. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

GPS mælingar sýna að það er mjög mikil kvika að flæða inn í kvikuinnskotið þessa stundina. Hægt er að skoða frekari GPS mælingar hérna. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Háskóla Íslands.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 kom mjög vel fram á jarðskjálftamælinum mínum í Heklubyggð. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi. Sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Jarðskjálftinn með stærðina 5,7 eins og hann kom fram á jarðskjálftamælinum í Böðvarshólum. Þessi mynd er undir Creative Commons leyfi. Sjá nánar á CC leyfi síðunni.

Þessi stóri jarðskjálfti hefur sagt mér eitt. Það er mun meiri kvika undir Bárðarbungu en er núna að koma út úr kvikuhólfinu. Hversu mikið af þessari kviku getur í raun valdið eldgosi veit ég ekki. Aftur á móti segir skortur á útslagi mér það að kvikan er í Bárðarbungu, þar sem útslagið á jarðskjálftamælinum mínum í Böðvarshólum er mun minna heldur en það ætti að vera, og miðað við það útslag sem ég fæ á jarðskjálftamælinn í Heklubyggð. Það sem er einnig að valda vandræðum er sú staðreynd að askja Bárðarbungu er full af 700 metra þykkum jökli sem veldur miklum þrýstingi á kvikuhólfi Bárðarbungu. Það sem kvikan mun gera er að skjótast norður og suður með fyrst, þar sem það er einfaldara að fara til hliðar en upp vegna þrýstings frá jöklinum. Hversu mikill þrýstingur þarf að vera á kvikunni til þess að valda eldgosi í sjálfri öskju Bárðarbungu veit ég ekki, það eina sem ég veit er að þrýstingurinn þarf að vera mjög mikill til þess að yfirvinna þrýstinginn frá jöklinum í öskjunni.

Hægt er að fylgjast með jarðskjálftum sem verða í Bárðarbungu á þeim jarðskjálftamælum sem ég er með. Þar koma stærstu jarðskjálftar mjög vel fram. Hægt er að skoða jarðskjálftavefsíðuna mína hérna.

Grein uppfærð klukkan 02:13.

ágúst 26, 2014

Staðan í Bárðarbungu klukkan 01:28

Þessar upplýsingar geta orðið úreltar mjög hratt.

Sérstök smágrein um Öskju

Það eru uppi getgátur um það að kvikuinnskotið muni finna sér leið inn í Öskju. Mér þykir það vera mjög ólíkleg niðurstaða, sérstaklega þar sem slíkt hefur ekki gerst áður milli þessara eldstöðva. Svæðið á milli Bárðarbungu og Öskju er líklega fullt af gömlum kvikuinnskotum sem þýða að líklega kemst kvikuinnskotið ekki í gegnum eitthvað af þessum innskotum (þar sem þetta er eldfjallasvæði, þá þykir mér þetta líklegt). Undanfarna viku hefur kvikuinnskotið verið að fara í gegnum mýkra grjót á þessu svæði. Ég get hinsvegar ekki útilokað að Bárðarbunga hefji eldgos í Öskju með einhverjum öðrum leiðum sem mér eru ekki kunnar. Askja fór að undirbúa eldgos árið 2010, en þá fór kvika að streyma inn í kvikuhólf Öskju á 20 km dýpi. Hinsvegar er eldstöðin ekki tilbúin til þess að hefja eldgos, þar sem ferlið í Öskju virðist vera mjög hægt.

Sérstök smágrein um Tungafellsjökul

Þann 24-Ágúst-2014 varð jarðskjálfti með stærðina 3,0 í Tungafellsjökli. Þar að auki voru nokkrir aðrir jarðskjálftar að auki í Tungafellsjökli. Það er ekkert sem bendir til þess að virkni sé að fara aukast í Tungnafellsjökli. Það hefur verið jarðskjálftavirkni í Tungafellsjökli undanfarið ár sem bendir til þess að kvika hafi verið að streyma inn í eldstöðina á miklu dýpi (meira en 15 km dýpi), en það er ekkert sem bendir til þess að eldstöðin sé tilbúin í eldgos. Það eru einnig góðar líkur á því að jarðskjálftarnir séu að eiga sér stað vegna stress breytinga í jarðskorpunni vegna þess sigs sem er að eiga sér stað í Bárðarbungu núna. Ég tel afar ólíkleg að Bárðarbunga sé að fara ræsa eldgos í Tungafellsjökli, sérstaklega þar sem Tungafellsjökull hefur ekki gosið síðustu 10.000 árin hið minnsta. Tungafellsjökull er staðsettur vestan við Bárðarbungu og er lítil eldstöð.

Staðan í Bárðarbungu

Jarðskjálftavirkni er ennþá mikil og hafa jarðskjálftar með miðlungsstærð (5,0 til 5,9) að eiga sér stað, þeir jarðskjálftar hafa átt stað í ösku Bárðarbungu vegna sigs í öskjunni. Ástæðan fyrir því virðist vera það að kvikuinnstreymi inn í kvikuhólf Bárðarbungu er minna heldur en útstreymið eins og er. Þessi lækkun öskjunnar er einnig að valda stress breytingum í jarðskorpunni í kringum Bárðarbungu, hver niðurstaðan af því mun verða veit ég ekki ennþá. Þar sem jarðskorpan bregst hægar við þessu, en það má búast við sterkari jarðskjálftum á þessu svæði í kjölfarið á þessum spennu breytingum. Jarðskorpan á þessu svæði í kringum 46 km þykk á þessu svæði vegna heita reitsins samkvæmt mælingum vísindamanna (nánar hérna á ensku. Þetta er stórt pdf skjal).

Í dag er kvikuinnskotið á svæði sem gaus síðast árið 1797 samkvæmt sögunni. Það hefur verið óvíst hvaða eldstöð gaus því eldgosi, en það hefur oftast verið kennt við Öskju. Hinsvegar hefur komið fram í fréttum í gær (25-Ágúst-2014) að líklega væri umrætt hraun komið frá Bárðarbungu frekar en Öskju. Í dag (26-Ágúst-2014) er kvikuinnskotið rúmlega 20 km austan við Trölladyngju. Síðasta sólarhringinn hefur jarðskjálftavirkni verið að aukast á því svæði. Hinsvegar er sú jarðskjálftavirkni ekki nærri því eins mikil og á aðal svæði kvikuinnskotsins við Dyngjuháls.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftavirknin hefur verið mjög þétt síðustu 48 klukkustundirnar í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Óróinn er einnig mjög mikill á SIL stöðinni í Dyngjuhálsi. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Sömu sögu er að segja á SIL stöðinni í Öskju. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þensla vegna kvikuinnskotsins hefur verið mjög mikil samkvæmt GPS mælingum. Hægt er að sjá fleiri mælingar hérna. Höfundaréttur af þessari mynd tilheyrir Háskóla Íslands.

Ég heyrði í útvarpinu og fjölmiðlum í dag umræðu um það að líklega mundi ekkert eldgos verða vegna þessa kvikuinnskots. Ég er ekki sammála þessu mati vísindamanna. Þar sem það byggir á þeirri forsendu að þar sem djúpir jarðskjálftar séu að eiga sér stað, þá muni líklega ekki gjósa þarna og engin merki eru um það núna að kvikan sé farin að leita upp. Vandamálið við þetta er að þau gildi sem eru notuð eru röng og hreinlega passa ekki við þau umbrot sem hérna eiga sér stað í Bárðarbungu. Þetta kvikuinnskot mun valda eldgosi. Það gæti auðvitað ekki gosið, það er alltaf möguleiki. Ég hinsvegar tel það vera minnst líklegasta möguleikann í þessu ferli sem núna er í gangi í Bárðarbungu. Kvikuinnskotið mun halda áfram að búa til leið fyrir sjálft sig þangað til að það lendir í mótstöðu sem það kemst ekki í gengum, og þá mun verða einfaldara fyrir það að fara upp frekar en niður. Ég veit ekki hvenær þetta mun gerast, þar sem ekki er hægt að spá fyrir um slíka atburði langt fram í tímann.

Samþykki fyrir vefköku