nóvember 2016 – Jarðfræði á Íslandi

nóvember 29, 2016

Jarðskjálfti með stærðina 3,2 í Kötlu

Í dag (29-Nóvember-2016) klukkan 19:55 varð jarðskjálfti með stærðina 3,2 í Kötlu. Stærsti eftirskjálftinn var með stærðina 2,7. Ekki hefur komið fram önnur virkni sem bendir til þess að eitthvað meira sé að fara að gerast í Kötlu.

Græna stjarnan sýnir hvar jarðskjálftinn með stærðina 3,2 átti sér stað. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftar í Kötlu verða vegna kvikuhreyfinga inn í eldstöðinni í þeim grunnstæðu kvikuhólfum sem þar er að finna. Þessi aukna jarðskjálftavirkni bendir til þess að innstreymi kviku sé líklega að aukast, þarna eru allavegna að eiga sér stað spennubreytingar í eldstöðinni sem valda þessum jarðskjálftum sem eru núna að koma fram núna.

nóvember 29, 2016

Djúpir jarðskjálftar í Bárðarbungu

Síðustu klukkutíma hafa verið djúpir jarðskjálftar í Bárðarbungu, dýpi þessara jarðskjálfta hefur verið frá 19 km til 11 km. Útbreiðsla þessara jarðskjálfta bendir til þess að um sé að ræða kvikuinnskot sem er aðeins fyrir utan aðal-eldstöðina rétt sunnan við öskju Bárðarbungu.

Djúpu jarðskjálftarnir í Bárðarbungu eru fyrir sunnan öskjuna (bláir/gulir blettir á kortinu). Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessir djúpu jarðskjálftar benda til þess að kvika sé að streyma inn í eldstöðina á miklu dýpi á síðustu dögum. Aðrar vísbendingar um að þetta hafi verið að gerast hafa komið fram í aukinni jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu undanfarna vikur. Ný kvikuinnskot geta myndast án nokkurs fyrirvara og úr þeim getur gosið, þó er ekki víst að slík eldgos séu mjög langvinn og sum eldgosin gætu jafnvel ekki varað daginn.

nóvember 26, 2016

Minniháttar aukning í jarðskjálftum í Kötlu

Síðustu daga hefur verið minniháttar aukning í jarðskjálftum í Kötlu. Stærstu jarðskjálftarnir á tímabilinu hafa náð stærðinni 2,8. Þessa stundina hafa ekki orðið stærri jarðskjálftar í Kötlu.

Jarðskjálftavirknin í Kötlu síðustu daga. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það virðist vera staðbundin virkni af jarðskjálftum í austur hluta öskjunnar. Þetta er nærri því svæði sem gaus árið 1918 og er hugsanleg vísbending um það hvar getur gosið næst í Kötlu. Þessi jarðskjálftavirkni virðist benda til þess að kvikan hafi fundið veikan blett í jarðskorpunni og sé núna að „bora“ sig í gegnum jarðskorpuna og þessi hreyfing veldur stundum litlum jarðskjálftum á takmörkuðum bletti [athugasemd: Þetta er bara það sem ég hef séð, það er ekki búið að staðfesta þetta með vísindalegum mælingum ennþá]. Þessa stundina er jarðskjálftavirkni mjög lítil í Kötlu miðað við þá virkni sem var í gangi frá lokum Ágúst til miðs Októbers. Mig grunar að núverandi jarðskjálftavirkni eigi eftir að halda sér í Kötlu þangað til næsta vor.

Leiðni heldur áfram að vera mjög há í nokkrum jökulám í kringum Kötlu. Það bendir sterklega til þess að ný hverasvæði hafa opnast undir jöklinum í öskjunni. Það bendir til þess að kvika sé komin mjög grunnt í jarðskorpuna og eldstöðin sé orðin mjög heit. Til þess að svona ný hverasvæði opnist þá þarf kvika að vera kominn á minna en eins kílómetra dýpi. Það þýðir að kvikan er mjög grunnt í upp í eldstöðina.

nóvember 26, 2016

Ný hrina af jarðskjálftum í Bárðarbungu

Í nótt þann 26-Nóvember-2016 varð ný hrina af jarðskjálftum í Bárðarbungu. Stærsti jarðskjálftinn sem mældist var með stærðina 3,8.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu, græna stjarnan er jarðskjálftinn með stærðina 3,8. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þann 22-Nóvember-2016 varð jarðskjálfti með stærðina 3,6 í suðu-vesturhluta Bárðarbungu. Nærri þeim stað þar sem kvikugangurinn opnaðist í Ágúst-2014.

Jarðskjálftinn í Bárðarbungu sem var með stærðina Mw3,6 þann 22-Nóvember-2016. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Svona jarðskjálftavirkni er orðin mjög algeng í Bárðarbungu og vegna þess skrifa ég ekki alltaf um þá jarðskjálfta sem verða, þar sem ef ég gerði það. Þá yrðu ekkert nema greinar um Bárðarbungu á þessari vefsíðu.

nóvember 19, 2016

Kröftug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu

Snemma morguns þann 19-Nóvember-2016 varð kröftug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálftahrina er sú sterkasta í Bárðarbungu núna í lengri tíma og var stærsti jarðskjálftinn með stærðina 4,0 en sá næst stærsti með stærðina 3,5 en allir aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð.

Jarðskjálftahrinan í Bárðarbungu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftavirkni bendir til þess að þrýstingur vegna kviku sé að aukast hratt innan í Bárðarbungu þessa dagana. Ég hef ekki neinar upplýsingar um það hversu mikið Bárðarbunga hefur þanist út síðan í September-2015 þegar þessi jarðskjálftavirkni hófst, en það hlýtur að vera talsvert þar sem færslan í hverjum jarðskjálfta er einhver (ég veit ekki hvað færslan er mikil í hvert skipti, ég fann ekki þau gögn), Síðasta árið hefur verið mjög mikil jarðskjálftavirkni í öskju Bárðarbungu og því ljóst að eldstöðin hefur þanist talsvert út undanfarið ár. Það er ekki ljóst hvort að þessi þensla mun leiða til eldgoss fljótlega eða eftir mjög langan tíma. Það eina sem er vitað fyrir vissu er að kvika er að flæða inn í eldstöðina í grunnstæð kvikuhólf af miklu dýpi.

nóvember 19, 2016

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu

Í gær (18-Nóvember-2016) varð lítil jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Hérna er um að ræða jarðskjálftavirkni sem hófst í September-2015 og er því búin að vara í eitt ár auk nokkura vikna. Hægst hefur á þessari virkni undanfarnar vikur ekki veit ég afhverju það er raunin. Ástæðan fyrir þessari jarðskjálftavirkni er sú að kvika er að flæða inn í eldstöðina af miklu dýpi og inn í grunnstæð kvikuhólf.

Jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn í þessar jarðskjálftavirkni var með stærðina 3,0 en aðrir jarðskjálftar sem urðu voru smærri að stærð. Þessi jarðskjálftavirkni virðist vera að mestu leiti lokið í augnablikinu en ekki er hægt að segja til um það hvort að þessi jarðskjálftavirkni mun taka sig upp aftur, þar sem virkni sem er tengd innflæði kviku er þannig að ekki er hægt að spá fyrir um það hvað gerist næst.

nóvember 19, 2016

Jarðskjálftahrina í Kötlu

Þann 18-Nóvember-2016 varð lítil jarðskjálftahrina í Kötlu. Í þetta skiptið var um að ræða litla jarðskjálftahrinu í Kötlu sem virðist hafa staðið stutt yfir. Stærstu jarðskjálfanir voru með stærðina í kringum 2,5 en aðrir jarðskjálftar voru minni að stærð.

Jarðskjálftahrinan í Kötlu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Á þessu svæði varð lítið eldgos árið 1999 en líklega varð þarna stórt eldgos árið 1245 þó svo að sögulegar heimildir séu takamarkað um það eldgos. Það þýðir að þarna hefur ekki orðið stórt eldgos í lengri tíma, þó svo að lítið eldgos hafi orðið á svæðinu árið 1999.

nóvember 14, 2016

Lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu

Í dag (14-Nóvember-2016) hefur verið lítil jarðskjálftahrina á Tjörnesbrotabeltinu. Þetta hefur verið mjög lítil hrina og stærsti jarðskjálftinn sem hefur mælst var með stærðina 3,2. Aðrir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað hafa verið minni að stærð.

Jarðskjálftahrinan á Tjörnesbrotabeltinu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina hefur verið mjög lítil framan af degi og það virðist ekki stefna í að þessi jarðskjálftahrina þróist yfir í að verða stærri jarðskjálftahrinu. Lítið er að gerast á öðrum stöðum á Íslandi þessa stundina og mjög rólegt. Stakir jarðskjálftar eiga sér stað hér og þar eins og búast má við.

nóvember 12, 2016

Jarðskjálfti með stærðina 3,5 átti sér stað í Bárðarbungu

Í gær (11-Nóvember-2016) varð jarðskjálfti með stærðina 3,5 í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálfti eins og þeir jarðskjálftar sem hafa átt sér stað undanfarna mánuði verða vegna þess að eldstöðin er að þenjast út vegna innflæðis nýrrar kviku. Það ferli hófst í September-2015 og er ennþá í gangi og mun verða í gangi til lengri tíma. Síðasta jarðskjálftavirkni sem varð til vegna þenslu í Bárðarbungu hófst árið 1973 og varði til ársins 1996 (vísindagrein um það ferli má lesa hérna á ensku). Eftir árið 1996 var lítil virkni í Bárðarbungu fram að árunum í kringum árið 2010 og þangað til að það fór að gjósa árið 2014.

Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þenslan í Bárðarbungu mun leiða til eldgoss einn daginn en það er ekki hægt að spá fyrir um það hvenær slíkt mun gerast.

nóvember 5, 2016

Lítilsháttar jarðskjálftavirkni í Esjufjöllum

Síðustu klukkustundir í dag (05-Nóvember-2016) hafa átt sér stað nokkrir jarðskjálftar í Esjufjöllum [Wikipedia upplýsingar hérna]. Eldstöðin Esjufjöll fær venjulega ekki mikla athygli vegna þess að mjög lítið gerist þar almennt og varð síðasta jarðskjálftavirkni af þessari stærðargráðu árið 2013, stakir jarðskjálftar eiga sér stað endrum og sinnum í eldstöðinni. Jarðskjálftavirkni hófst svo vitað sé í Esjufjöllum árið 2002 (kort Veðurstofunnar er að finna hérna og hérna).

Jarðskjálftavirknin í Esjufjöllum, sem eru staðsett fyrir sunnan Grímsvötn og norð-austan við Öræfajökul. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessa stundina hafa ekki margir jarðskjálftar átt sér stað í Esjufjöllum. Það er hugsanlegt að það breytist á næstu klukkutímum en ég reikna ekkert sérstaklega með því. Mesti fjöldi jarðskjálfta sem hefur mælst hefur í einu (árið 2002 að minnsta kosti) var í kringum 40 – 80 jarðskjálftar (ég er ekki með betri tölu en þetta). Ástæða þess að jarðskjálftavirkni er að eiga sér stað í Esjufjöllum er sú að kvika er að streyma upp í eldstöðina af miklu dýpi innan úr eldstöðinni. Á þessaris stundu er ekkert sem bendir til þess að eldgos sé yfirvofandi í Esjufjöllum og hef það ólíklega gerist að það verði eldgos, þá reikna ég ekki með því að slíkt eldgos yrði stórt. Það er mín skoðun að hættan á eldgosi í Esjufjöllum sé minni en 2%.

Það er hugsanlegt að eldgos hafi átt sér stað í Esjufjöllum árið 1927 og verið í fjóra daga í kringum 5-September, en það eldgos hefur ekki verið staðfest að þessu sinni. Þetta eldgos hefur ekki verið staðfest og því eru hérna á ferðinni eignöngu um grunsemdir að ræða um að eldgos hafi átt sér stað. Upplýsingar um þetta eru ekki góðar vegna þess hversu afskekkt Esjufjöll eru eins og sjá má á þessu korti frá Veðurstofu Íslands. Esjufjöll eru staðsett suður af Grímsvötnum og norð-austan við Öræfajökul.

Samþykki fyrir vefköku