Month: febrúar 2023

Birt þann

Jarðskjálftavirknin í Skaftafellsfjöllum

Síðan í Maí 2011 hefur verið jarðskjálftavirkni á svæði sem kallast Skaftafellsfjöll. Þetta er norðan við Öræfajökul og sunnan við Grímsfjall í Vatnajökli. Það virðist vera að jarðskjálftavirkni á þessu svæði sé núna varanleg. Eitthvað af þessum jarðskjálftum gætu verið ísskjálftar í Vatnajökli en flestir af þessum skjálftum eru það ekki, það sést á því dýpi sem þessir jarðskjálftar eru að eiga sér stað á.

Jarðskjálftavirknin í Skaftarfellsfjöllum er norðan við Öræfajökull í jaðri Vatnajökuls. Þessi virkni er sýnd á kortinu sem bláir, appelsínugulir og gulir punktar. Í eldstöðinni Öskju og í Herðubreið eru rauðir punktar sem sýna nýja jarðskjálfta.
Jarðskjálftavirknin í Skaftárfellsfjöllum. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.
Eitt ár af jarðskjálftum í Skaftárfellsfjöllum. Þarna sjást jarðskjálftar á stóru svæði í Skaftárfellsfjöllum og því nágrenni.
Jarðskjálftavirknin í Skaftárfellsfjöllum yfir 365 daga tímabil. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands. Myndin er fengin af Skjálftalísu á vef Veðurstofu Íslands.

Ég veit ekki fyrir víst hvað er að gerast þarna. Jarðskjálftavirknin sýnir hinsvegar að það er eitthvað að gerast á þessu svæði. Þetta er mín óstaðfesta skoðun er sú að þarna sé eldstöð. Þó svo að ekki séu til neinar heimildir um slíkt og kort sýna eingöngu kulnaða eldstöð á þessu svæði. Þetta er mjög líklega ekki jarðskjálftavirkni í eldstöð sem er útkulnuð, það getur gerst en er mjög ólíklegt í þessu tilfelli. Þar sem jarðskjálftavirknin á þessu svæði er mjög regluleg og hefur verið í gangi síðan í Maí 2011. Það er ískjálftavirkni á þessu svæði en þarna eru einnig að mælast jarðskjálftar á svæði þar sem enginn jökull er og á miklu dýpi í jarðskorpunni. Það er ólíklegt að þetta séu villu í mælingum. Ég reikna ekki með að þarna verði eldgos, að minnsta kosti ekki í mjög langan tíma, ef það þá gerist. Það er möguleiki á að þessi jarðskjálftavirkni hafi verið í gangi mun lengur en síðan í Maí 2011.

– Þetta er ekki skráð eða staðfest eldstöð á þessu svæði. Það breytist aðeins ef að eldgos verður og það er mjög langt í að það gerist, ef það þá gerist. Það er því mjög langt þangað til að staðfesting fæst um hugsanlega eldstöð á þessu svæði.

Birt þann

Jarðskjálftavirkni í Kötlu

Í dag (27. Febrúar 2023) og í gær (26. Febrúar 2023) varð jarðskjálftavirkni í eldstöðinni Kötlu. Þetta er venjuleg jarðskjálftavirkni og ekkert sem bendir til þess að eldgos sé að fara að hefjast. Stærsti jarðskjálftinn í þessari virkni var með stærðina Mw3,2.

Græn stjarna og gulir punktar í öskju Kötlu sem er þakin Mýrdalsjökli. Askja Kötlu er ílöng á korti Veðurstofunnar.
Jarðskjálftavirknin í Kötlu. Höfundarréttur þessar myndar til heyrir Veðurstofu Íslands.

Það er engin breyting á óróa í kringum eldstöðina Kötlu. Það þýðir að þessi jarðskjálftavirkni er ekki tengd neinum kvikuhreyfingum eða breytingum, það þýðir að eldgos er ekki að fara eiga sér stað.

Birt þann

Fólk á austurlandi undirbúi sig fyrir mögulegt öskugos í Öskju

Í fréttum Rúv er fólk á Austurlandi beðið um undirbúa sig fyrir mögulegt öskugos í Öskju. Þetta er almennt ráð til fólks á Austurlandi vegna mögulegs eldgoss í Öskju, sem getur byrjað án nokkurs fyrirvara. Það er möguleiki á því að það eldgos búi til öskuský en það er einnig möguleiki á því það verði eldgos þar sem eingöngu verður hraungos. Mjög svipað og gerðist þegar það gaus í Bárðarbungu árið 2014 til 2015.

Það er möguleiki á því að eldgos í Öskju fari suður, í áttina að hinu nýja Holuhrauni eftir eldgosið í Bárðarbungu 2014 til 2015. Það hefur verið jarðskjálftavirkni á því svæði síðustu vikur. Það bendir til þess að á því svæði sé mögulega veikleiki í jarðskorpunni sem lokaðist ekki eftir síðasta eldgos þarna. Hvað gerist mun ekki koma í ljós fyrr en eldgos hefst og þangað til eru þetta bara vangaveltur um stöðu mála í Öskju.

Frétt Rúv

Íbúar á Austurlandi ættu að kynna sér leiðbeiningar um öskugos (Rúv.is)

Birt þann

Jarðskjálftahrina nærri Geirfugladrangi á Reykjaneshrygg

Í dag (21. Febrúar 2023) hófst jarðskjálftahrina nærri Geirfugladrangi á Reykjaneshrygg. Þetta er mögulega í öðru eldstöðvarkerfi en Reykjanesi vegna fjarlægðar frá landi og það er ólíklegt að eldstöðin Reykjanes nái svona langt suður. Það er ekkert nafn tengt við þessa eldstöð en Geirfugladrangur. Stærsti jarðskjálftinn í þessari jarðskjálftahrinu var með stærðina Mw3,1. Þessa jarðskjálftahrina er ennþá í gangi og því gætu komið stærri jarðskjálftar á þessu svæði.

Græn stjarna og rauðir punktar þar sem aðal jarðskjálftavirknin er úti á Reykjaneshrygg. Auk gulra punkta á svipuðu svæði sem sýna minni jarðskjálfta.
Jarðskjálftahrinan á Reykjaneshrygg. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Jarðskjálftahrinan bendir sterklega til þess að þarna sé kvikuinnskot að eiga sér stað. Þetta svæði á Reykjaneshrygg gaus síðast milli 16 aldar og fram til 18 aldar en síðan þá hefur ekki komið neitt eldgos.

Birt þann

Jarðskjálfti í Bárðarbungu (21. Febrúar 2023)

Í dag (21. Febrúar 2023) klukkan 08:41 varð jarðskjálfti með stærðina Mw4,9 í Bárðarbungu. Þessi jarðskjálfti verður vegna þess að það er núna þensla í Bárðarbungu eftir að eldgosinu lauk í Holuhrauni árið 2015. Jarðskjálftar með þessa stærð munu eiga sér stað í Bárðarbungu einu sinn til tvisvar á ári þangað til að eldstöðin er tilbúin í næsta eldgos og það mun mjög líklega ekki gerast fyrr en eftir marga áratugi. Það munu koma fram minni jarðskjálftar milli þessara stóru jarðskjálfta. Samkvæmt fréttum, þá fannst þessi jarðskjálfti á Akureyri.

Græn stjarna í eldstöðinni Bárðarbungu í Vatnajökli. Auk rauðra punkta sem sýna minni jarðskjálftana sem eru að eiga sér stað í Bárðarbungu. Það sjást einnig punktar í öðrum eldstöðvum á þessu svæði á Íslandi í formi appelsínugulra punkta og gulra punkta sem eru dreifðir um kortið.
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Síðast var bilið milli eldgosa í Bárðarbungu rétt um 112 ár. Þá var rólegt í Bárðarbungu milli áranna 1902 til ársins 2014. Minnsti tími milli eldgosa í Bárðarbungu virðist vera í kringum 40 ár, en flest eldgos verða í kringum 90 ára til 112 ára mörkin. Þetta er miðað við gögn frá Global Volcanism Program um Bárðarbungu. Það er talsverð óvissa í þessum gögnum, þannig að minnsta tímabil milli eldgosa gæti verið minna en það sem kemur fram.

Ég hef einnig tekið upp að nota staðlaða skilgreiningu á stærðinni á jarðskjálftum eins og hún er útskýrð hérna. Þetta mun einfalda aðeins skrifin hjá mér hérna þegar það kemur að jarðskjálftum. Ég mun íslenska þessi heiti með tímanum.

Birt þann

Jarðskjálftahrina norður af Herðubreið

Í dag (17. Febrúar 2023) klukkan 09:26 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,5 um 4 km norður af Herðubreið. Þessi jarðskjálfti virðist hafa komið af stað jarðskjálftahrinu á þessu svæði. Það er óljóst hvort að þessi jarðskjálftavirkni tengist þeirri þenslu sem er að eiga sér stað núna í Öskju.

Græn stjarna norður af Herðubreið auk punkta í eldstöðinni Öskju sem sýna minni jarðskjálfta.
Jarðskjálftavirkni norður af Herðubreið. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það hefur verið aukning í jarðskjálftum á þessu svæði við Herðubreið. Hvað veldur þessari aukningu á jarðskjálftum er óljóst.

Birt þann

Kröftug jarðskjálftahrina norður af Kolbeinsey [uppfærð]

Í dag (14. Febrúar 2023) klukkan 01:24 hófst jarðskjálftahrina sem er 70 til 90 km norður af Kolbeinsey. Það er möguleiki að þessi jarðskjálftahrina sé í sjálfri Kolbeinsey. Stærstu jarðskjálftarnir sem hafa orðið þegar þessi grein er skrifuð voru með stærðina Mw3,5 samkvæmt Veðurstofunni. Samkvæmt EMSC þá hafa orðið tveir jarðskjálftar með stærðina mb4,5.

Tvær grænar stjörnur úti í sjó norður af Kolbeinsey. Auk rauðra punkta og allra annara jarðskjálfta sem verða á Íslandi. Þar sem þetta kort sýnir allt Ísland og sjóinn í kring.
Jarðskjálftavirknin norður af Kolbeinsey. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Fjarlægðin frá landi gerir það erfitt fyrir jarðskjálftamælanet Veðurstofunnar að mæla þessa jarðskjálfta. Þannig að það gæti verið mun meira að gerast heldur en kemur fram á jarðskjálftakortinu. Það er alltaf möguleiki á stórum jarðskjálfta á þessu svæði.

Uppfærsla
Grein uppfærð klukkan 17:11 þann 14. Febrúar 2023

Veðurstofan er búin að yfirfara þessa jarðskjálfta og það eru um átta jarðskjálftar sem komu fram og voru með stærðina yfir Mw3,0. Stærsti jarðskjálftinn var með stærðina mb4,6 samkvæmt vefsíðu EMSC og er hægt að skoða upplýsingar um þann jarðskjálfta hérna.

Grænar stjörnur sem sýna jarðskjálftana langt norður af Íslandi og norður af Kolbeinsey. Þessir jarðskjálftar eru úti í sjó. Á kortinu sjást einnig jarðskjálftar sem hafa orðið annarstaðar á Íslandi.
Jarðskjálftavirknin norður af Kolbeinsey. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Það virðist sem að þessari jarðskjálftahrinu sé lokið. Þó er fjarlægðin frá jarðskjálftamælaneti Veðurstofunnar slík að það kemur í veg fyrir að minni jarðskjálftar sem þarna verða mælist.

Birt þann

Búast við má við eldgosum í Fagradalsfjalli núna í ár (2023) eða á næsta ári (2024)

Samkvæmt frétt á Rúv í kvöld (12. Febrúar 2023) þá er búist við að það muni gjósa í Fagradalsfjalli núna í ár (2023) eða á næsta ári (2024). Það er ekki hægt að segja til um það hvenær þessi eldgos verða. Það verða sterkar jarðskjálftahrinur áður en eldgosin hefjast í Fagradalsfjalli eins og gerðist áður en það fór að gjósa í Mars 2021 og síðan í Ágúst 2022. Áður en það fór að gjósa í Fagradalsfjalli í Mars 2021, þá hafði ekki gosið í Fagradalsfjalli í 6000 til 8000 ár. Það þýðir að það er frekar óljóst hvernig eldstöðin hagar sér og það mun taka smá tíma að sjá hvernig eldgosin verða í Fagradalsfjalli. Það er hinsvegar mjög líklegt að eldgosin í Fagradalsfjalli verði mjög svipuð og eldgosin í Kröflu árið 1975 til 1984, þó með þeim breytingum að eldgosin í Fagradalsfjalli munu vara lengur en gerðist í Kröflu, þetta er miðað við eldri gögn frá öðrum eldstöðum á Reykjanesskaga. Það má búast við að það muni gjósa í Fagradalsfjalli næstu 10 til 20 árin með hléum eins og gerst hefur nú þegar. Þessa stundina er Fagradalsfjall á rólegu tímaskeiði.

Þetta útilokar ekki eldgos í eldstöðinni Reykjanes (vestan við Fagradalsfjall) og síðan í eldstöðinni Krýsuvík-Trölladyngja (austan við Fagradalsfjall). Síðustu eldgos í þessum eldstöðvum voru fyrir 700 til 900 árum síðan og þegar þessi grein er skrifuð, þá eru ekki nein augljós merki þess að þessar eldstöðvar eru að fara að gjósa. Það hefur verið mikið um kvikuinnskot í eldstöðinni Reykjanes síðan árið 2019 en það hefur ekki komið af stað eldgosi ennþá. Eldstöðin Krýsuvík-Trölladyngja hefur ekki haft nein kvikuinnskot ennþá. Eldstöðvar austan við Krýsuvík-Trölladyngja, eldstöðvanar Brennisteinsfjöll og Hengilinn hafa ekki sýnt neina virkni ennþá. Það gæti breyst án viðvörunnar ef að kvika fer að leita upp í þær eldstöðvar.

Birt þann

Jarðskjálfti suður af Kolbeinsey

Í gær (10. Febrúar 2023) klukkan 16:23 varð jarðskjálfti með stærðina Mw3,1 rétt um 41 km suður af eldstöðinni Kolbeinsey. Þessi jarðskjálfti varð í Tjörnesbrotabeltinu.

Græn stjarna og gulir punktar suður af Kolbeinsey. Þetta er út í sjó.
Jarðskjálftavirknin suður af Kolbeinsey. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálfti var langt frá landi og langt frá byggð og fannst því ekki.

Birt þann

Kröftug jarðskjálftahrina í eldstöðinni Reykjanes á Reykjanesskaga / Reykjaneshrygg

Þessi jarðskjálftahrina er ennþá í gangi og því geta upplýsingar breyst snögglega og án viðvörunnar. Stærsti jarðskjálftinn sem hefur mælst sjálfvirkt var með stærðina Mw3,7 þegar þessi grein er skrifuð. Á þessari stundu hafa um 30 til 40 jarðskjálftar átt sér stað en sú tala gæti breyst snögglega. Þessi jarðskjálftahrina ber þess merki að þarna sé kvikuinnskot á ferðinni en það er engin góð leið til þess að staðfesta það ennþá, þar sem merkin eru ennþá ekki augljós.

Vinstra megin á myndinni úti í sjó við enda Reykjanesskaga á Reykjaneshrygg, niðri eru þrjár grænar stjörnur auk rauðra punkta sem sýna jarðskjálftavirknina sem er að eiga sér stað þarna.
Jarðskjálftavirknin í eldstöðinni Reykjanes. Höfundarréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi jarðskjálftahrina er í eldstöðinni Reykjanes, sú eldstöð er bæði á þurru landi og nær út í sjó og því geta þarna orðið ösku og hraungos á sama tíma ef það fer að gjósa. Hingað til hefur eldstöðin Reykjanes aðeins verið með jarðskjálftahrinur og kvikuinnskot. Hvenær það breytist er ekki hægt að segja til um.