Lítið jökulhlaup frá Grímsvötnum

Í dag (11-Maí-2015) hófst lítið jökulhlaup frá Grímsvötnum. Þetta jökulhlaup er ekki hættulegt. Það sem er þó hættulegt við það eru þær gastegundir sem losna núna útí loftið. Þessar gastegundir eru hættulegar ef fólk fer of nálægt jökulánni Gígukvísl, sérstaklega þar sem flóðið kemur undan jökli. Hættan er sú að fólk skaði í sér augun og lungun vegna brennisteinssambanda í loftinu sem fylgja þessu flóði auk annara tegunda af gasi.

grf.svd.11.05.2015.at.20.47.utc
Óróinn í Grímsvötnum þessa stundina. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Þessi aukni órói í Grímsvötnum á líklega uppruna sinn í háhitasvæðum undir jöklinum sem sjóða núna þegar þrýstingurinn fellur skyndilega af þeim. Auk óróans frá hlaupinu sjálfu. Það er ekkert sem bendir til þess núna að eldgos sé að fara að hefjast í Grímsvötnum á þessari stundu.

Fréttir af jökulhlaupinu

Lítið hlaup í Gígjukvísl (Rúv.is)

Staðan í Bárðarbungu þann 27-Október-2014

Yfir helgina var hefðbundin virkni í Bárðarbungu eins og hefur verið síðustu tvo mánuði. Stærstu jarðskjálftarnir sem áttu sér stað um helgina voru með stærðina 5,2 og 5,3. Mikil mengun var í Höfn í Hornafirði vegna eldgossins í Holuhrauni og fór mengunin upp í 21.000 μg/m3 þegar toppanir af brennisteinsdíoxíði voru að eiga sér stað. Mengun vegna eldgossins er ennþá mikil á svæðum á sunnan við Vatnajökul.

141027_2325
Jarðskjálftavirknin í Bárðarbungu síðustu 48 klukkutímana. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Stærsti jarðskjálftinn þann 27-Október-2014 var með stærðina 5,3 og átti sér stað í suð-austur hluta Bárðarbungu öskjunnar. Síðan hefur verið rólegt varðandi jarðskjálftavirkni í Bárðarbungu. Samkvæmt Veðurstofunni þá er þetta eðlilegt og hefur sést áður. Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga og er núna búinn að lækka um 40 metra frá upphafi óróans í Ágúst. Nýjir sigkatlar hafa verið að myndast samkvæmt fréttum og eldri sigkatlar (sem ég vissi ekki um fyrr en í dag) hafa verið að dýpka og bendir það til þess að jarðhiti sé að aukast í Bárðarbungu. Nýju og gömlu sigkaltanir sjást mjög vel hérna á mynd frá Háskóla Íslands og er hægt að skoða hérna. Gögn frá GPS mælingum sýna örlitla þenslu í kvikuinnskotinu, það bendir til þess að eldgosið nái ekki að gjósa út allri þeirri kviku sem er að flæða inn í kvikuinnskotið þessa stundina.

Staðan í Bárðarbungu þann 1-Október-2014

Þessar upplýsingar geta breyst mjög hratt ef eitthvað gerist í Bárðarbungu.

Staðan í Bárðarbungu klukkan 22:50

  • Eldgosið í Holuhrauni er núna búið að vara í mánuð og það eru ekki nein merki þess að eldgosinu fari að ljúka fljótlega.
  • Hraunið í Holuhrauni er núna orðið 47,8 ferkílómetrar að stærð og fer stækkandi með hverjum deginum.
  • Gígurinn sem gýs úr stækkar með hverjum deginum og virðist  vera orðinn mjög sýnilegur í landslaginu sem þarna er til staðar.
  • Það virðist gjósa úr 400 til 600 metra sprungu í Holuhrauni. Þetta er mitt mat byggt á þeim myndböndum sem ég hef séð á internetinu af eldgosinu undanfarið.
  • Jarðskjálftavirkni heldur áfram í kvikuinnskotinu og er núna farin að aukast undir jöklinum, og það er áhyggjuefni, þar sem líkunar á eldgosi undir jökli hafa aukist til muna við þessa jarðskjálftavirkni.
  • Stærsti jarðskjálftinn í dag átti sér stað klukkan 17:59 og var með stærðina 4,8. Annar stærsti jarðskjálftinn í dag varð klukkan 02:44 og var með stærðina 4,2.
  • Slæmt veður í Holuhrauni hefur komið í veg fyrir mælingar vísindamanna á svæðinu samkvæmt fréttum.
  • Mengun vegna SO2 (brennisteinsdíoxíði)  er mjög mikil eftir vindátt og fór hæst í dag í rúmlega 5800 míkrógrömm í rúmmetra miðað við 10 mínúta gildi.
  • Askja Bárðarbungu heldur áfram að síga á svipuðum hraða og áður.
  • Slæmt veður fram á Laugardag mun koma í veg fyrir að hægt sé að fylgjast almennilega með eldgosinu. Sérstaklega þegar fer að snjóa á Föstudaginn samkvæmt veðurspánni í dag.
  • Engar frekari fréttir af stöðu mála eftir því sem ég kemst næst.

Staðan í Bárðarbungu þann 26-September-2014

Þetta er staðan í Bárðarbungu þann 26-September-2014. Þessar upplýsingar geta orðið úreltar án fyrirvara.

Staðan í Bárðarbungu klukkan 21:54

  • Stærsti jarðskjálftinn í dag varð klukkan 16:49 og hafði stærðina 5,2. Annar stærsti jarðskjálfti dagsins varð klukkan 18:43 og hafði stærðina 4,3.
  • Þegar stærsti jarðskjálftinn varð í dag lækkaði askjan um rúmlega 30sm. Askjan í Bárðarbungu heldur áfram að lækka samkvæmt GPS mælingum og er sigið 50sm/á dag. Samtals hefur askjan lækkað um 29 metra.
  • Minni jarðskjálftar eru að eiga sér stað í Bárðarbungu. Það þýðir að askjan í Bárðarbungu lækkar þegar þessir jarðskjálftar eiga sér stað.
  • Kvikuinnflæði í Bárðarbungu er mjög svipað og síðustu daga. Þetta sést vel á GPS mælingum Háskóla Íslands og það er hægt að skoða þær mælingar hérna.
  • Mikill sandstormur var við Holuhraun í dag og skyggni var lítið samkvæmt frétt Rúv. Ekki nema rétt um 50 til 100 metrar á tímabili.
  • Eldgosið í Holuhrauni er með mjög svipuðum hætti og síðustu daga. Hraunið er núna stærra en 40 ferkílómetrar samkvæmt síðustu fréttum, ég hef ekki nákvæmari stærð í dag vegna veðurs.
  • Jarðskjálftavirkni heldur áfram í kvikuinnskotinu og bendir það til þess að þrýstingur sé að aukast innan þess.
  • Ekkert meira hefur gerst í Bárðarbungu í dag, en það gæti breyst án viðvörunar.
  • Samkvæmt veðurspánni þá verður slæmt veður á Íslandi um helgina. Því má reikna með miklum vindhávaða á jarðskjálftamælum Veðurstofunnar og á mínum jarðskjálftamælum.

Næsta uppfærsla

Þar sem núna er Föstudagur þá mun ég setja næstu uppfærslu hingað inn á laugardeginum 27-September-2014. Ég óska öllum góðrar helgar.

Staðan í Bárðarbungu þann 25-September-2014

Þetta er staðan í Bárðarbungu klukkan 21:54. Það er hætta á því að þessar upplýsingar verði úreltar án viðvörunar.

  • Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram og það er ekkert sem bendir til þess að sé að fara enda. Stærð Holuhrauns er núna í kringum 40 ferkílómetrar að stærð. Ég hef ekki heyrt nákvæma stærð hraunsins í dag.
  • Lækkun öskju Bárðarbungu heldur áfram og er ennþá í kringum 50sm/á dag. Það er ekkert sem bendir til þess að farið sé að draga úr þessu sigi öskjunnar.
  • Stærsti jarðskjálftinn í dag varð klukkan 05:00. Annar stærsti jarðskjálftinn í dag varð klukkan 16:35 og var með stærðina 5,0. Aðrir jarðskjálftar í dag hafa verið minni.
  • Jarðskjálftavirkni heldur áfram að aukast í kvikuinnskotinu. Það bendir til þess að þrýstingurinn sé að aukast og það eykur hættuna á nýju eldgosi utan og innan jökuls.
  • Reiknað er með slæmu veðri næstu daga. Það þýðir að erfitt verður að fylgjast með eldgosinu og því sem er að gerast í Bárðarbungu.
  • Ég hef ekki neinar frekari fréttir af stöðunni í Bárðarbungu í dag.

Jarðskjálftavirkni í kvikuinnskotinu

Jarðskjálftavirkni í kvikuinnskotinu heldur áfram og það bendir til þess að þrýstingur sé að aukast innan kvikuinnskotsins. Það þýðir að hættan á nýju eldgosi er að aukast og það bendir einnig til þess að núverandi eldgos sé ekki nógu stórt fyrir það magn kviku sem er að flæða inn í Bárðarbungu af miklu dýpi. Þetta þýðir einnig að kvikuþrýstingur er að aukast innan kvikuhólfs Bárðarbungu og það eykur hættuna á eldgosi í öskju Bárðarbungu. Slíkt eldgos mundi hefjast án viðvörunar.

140925_2120
Jarðskjálftavirknin í kvikuinnskotinu eykst suður með kvikuinnskotinu eftir því sem þrýstingur eykst í því. Færist stöðugt nær sjálfri Bárðarbungu. Það er einnig talsverð jarðskjálftavirkni undir sjálfu eldgosinu í Holuhrauni. Höfundaréttur þessar myndar tilheyrir Veðurstofu Íslands.

Staðan í Bárðarbungu þann 24-September-2014

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög hratt.

Staðan í Bárðarbungu klukkan 22:42

  • Eldgosið í Holuhrauni er með svipuðum hætti og í gær. Eins og stendur þá gýs hinsvegar aðeins einn eða tveir gígar þessa stundina. Það getur breyst án viðvörunar.
  • Hraunið er núna í kringum 40 ferkílómetrar að stærð. Þetta er annað stærsta hraun á Íslandi í dag, stærsta hraun sem runnið hefur síðan á 19 öld kom frá Heklu árið 1947 í 13 mánaða eldgosi. Það hraun er í kringum 80 ferkílómetrar að stærð. Það er reiknað með að Holuhraun muni ná þeirri stærð eftir eina og hálfa viku eða tvær vikur (eftir því hvernig krafturinn er í eldgosinu).
  • Stærsti jarðskjálftinn frá miðnætti var með stærðina 5,2. Aðrir jarðskjálftar hafa verið minni í dag.
  • Hraunið er núna að fara renna yfir Gæsavatnaleið samkvæmt fréttum. Þetta þýðir að vegur sem jarðfræðingar hafa verið að nota lokast. Við síðustu athugun þá átti hraunið eftir 200 metra þangað til að það færi yfir veginn.
  • Jarðskjálftavirkni er að aukast í kvikuinnskotinu. Það bendir til þess að þrýstingur sé að aukast innan þess núna. Hættan á nýju eldgosi þar sem kvikuinnskotið er hefur því aukist margfalt frá því sem var áður og mikil hætta er á því að eldgos muni eiga sér undir jökli með tilheyrandi vandamálum (jökulflóði, öskugosi og slíkum hlutum).
  • Ef að eldgos mun eiga sér stað undir jökli. Þá mun óróinn aukast til mikilla muna frá því sem núna er. Jökulflóð mundi einnig sjást í kjölfarið fljótlega eftir að eldgos hæfist. Það reyndar veltur á því hvaða leið vatnið færi undir jökli.
  • Engar aðrar stórar breytingar hafa átt sér stað í Bárðarbungu í dag.

Ef eitthvað breytist þá mun ég setja inn nýjar upplýsingar hingað inn.

Staðan í Bárðarbungu þann 23-September-2014

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög hratt.

Staðan í Bárðarbungu klukkan 23:41

  • Stærsti jarðskjálftinn í dag var með stærðina 5,1 og varð klukkan 04:33. Annar stærsti jarðskjálftinn í dag varð klukkan 13:44 og var með stærðina 4,5.
  • Askja Bárðarbungu heldur áfram að lækka um 50 sm á dag.
  • Órói bendir til þess að meiri kvika sé að flæða inn í Bárðarbungu en að gjósa í Holuhrauni. Það er að valda því að þrýstingur er að aukast innan Bárðarbungu núna.
  • GPS mælingar eru hættar að haga sér undarlega. Ég veit ekki afhverju það er og hvað það þýðir.
  • Órói sem kom fram klukkan 22:40 bendir til þess að lítið eldgos hafi átt sér stað. Þetta eldgos varði ekki lengi og er líklega búið núna.
  • Jarðskjálftavirkni er að færast suður með kvikuinnskotinu og bendir það til þess að þrýstingur sé að aukast innan þess. Það þýðir að aukin hætta er á eldgosum undir jökli.

Ef frekari breytingar verða þá mun ég setja inn upplýsingar um það hingað. Ef mjög stórir atburðir verða. Þá mun ég skrifa nýja grein um það sem er að gerast.

Staðan í Bárðarbungu þann 16-September

Þetta er staðan í Bárðarbungu. Þessar upplýsingar geta orðið úreltar mjög fljótt.

Talsverð jarðskjálftavirkni er ennþá í Bárðarbungu. Stærsti jarðskjálftinn í dag hafði stærðina 5,2, en fleiri jarðskjálftar hafa orðið síðan þá en hingað til hafa þeir verið minni í stærð eða stærð þeirra hefur ekki fengist staðfest. Eins og staðan er núna þá dregur úr virkninni í Holuhrauni samkvæmt því sem hefur komið fram í fréttum um gang mála. Slíkt er eðlilegt í þeim rekatburðum sem núna eiga sér stað í Bárðarbungu, reikna má með nýjum eldgosum þar sem kvikuinnskotið er til staðar eða í sjálfri Bárðarbungu.

Óróinn er mjög svipaður í dag og síðustu daga, en ég er engu að síður að sjá vísbendingar um það að þrýstingur sé aftur farinn að aukast í kvikukerfi Bárðarbungu. Það eitt og sér eykur líkunar á nýjum eldgosum eins og ég nefni að ofan. Að öðru leiti er staðan óbreytt eftir því sem kemst næst.

Ég mun setja inn nýjar upplýsingar um stöðu mála eftir því sem þarf.

Það sem búast má við af Bárðarbungu (líklega)

Þetta hérna eru hugleiðingar um það sem er hugsanlegt að muni gerast í Bárðarbungu.

Hrun Bárðarbungu í nýja öskju

Í dag er askja í Bárðarbungu, þetta er ein stærsta askja Íslands og er rúmlega 70 ferkílómetrar að stærð og 10 km að breidd. Hinsvegar stendur eldstöðin hátt og er hæst rúmlega 2009 metra yfir sjávarmáli. Þannig að það er nægur efniviður fyrir Bárðarbungu til þess að falla niður í. Þann 16-Ágúst-2014 hófst þetta ferli sem mun valda hruni Bárðarbungu. Þann dag var hófst hrunið í Bárðarbungu, en það vissi það bara ekki neinn, en þann dag hófst einnig öflug jarðskjálftahrina í Bárðarbungu sem markaði þetta upphaf hruns Bárðarbungu. Þegar hrun Bárðarbungu hefst fyrir alvöru má búast við mjög sterkum jarðskjálftum á svæðinu. Stærðir þeirra verða frá 5,5 til 6,7 og hugsanlega stærri ef jarðskorpan þarna ber slíka jarðskjálfta. Kvikan sem er í kvikuhólfi Bárðarbungu mun síðan leita upp með brúnum misgengins sem myndast hefur (hringurinn sem jarðskjáfltanir mynda eru misgengið). Kraftur eldgossins mun ráðast að mestu leiti á því hversu mikið öskjusig þetta verður, það er ekki hægt að segja til um það hversu mikið það verður fyrr en það hefst. Ég er hinsvegar að búast við mjög stóru öskjusigi sem mun valda miklu tjóni á Íslandi.

Það er einnig hætta á því að mínu áliti (sem getur verið rangt) að norðari hlið Bárðarbungu falli fram eða hrynji niður í þessum átökum sem þarna munu eiga sér stað. Hvað varðar jökulflóð þá er ljóst að þau munu fara bæði suður-vestur og norður með vatnasvæðum þar sem þau falla. Hversu mikið hlaupvatn er um að ræða er erfitt að segja til um á þessari stundu, en ljóst er það mun verða umtalsvert. Reikna með tjóni á vatnsvirkjum á þeim svæðum þar sem flóðin munu fara um. Einnig má reikna með miklu tjóni við Húsavík þar sem flóðin fara um. Tjón af völdum öskuskýs mun eingöngu ráðast af vindátt þegar að þessu kemur. Reikna má með að öskuskýið verði mjög stórt þegar þetta gerist og nái jafvel meira en 20 km hæð.

Eldgosavirkni mun halda áfram eftir að hruninu líkur. Hversu lengi slík virkni mun vara veit ég ekki fyrr en þessu er öllu saman lokið. Það getur verið allt frá viku upp í mörg ár. Það eina sem er hægt að gera er að bíða og sjá til hvernig þetta fer.

Öryggisatriði fyrir fólk

  • Fólk þarf að kaupa sér langbylgjuútvarp til þess að ná langbylgju útsendingum. Þar sem reikna má með tjóni á fjarskiptavirkjum og rafmagnsleysi þegar öskjusigið hefst. Upplýsingavefsíðu Rúv um langbylgjuna er að finna hérna.
  • Fólk ætti að fá sér heimasíma sem gengur eingöngu á fastlínukerfinu. Það tryggir virkni fastlínusíma ef aðrar fjarskiptaleiðir tapast (sambönd yfir farsíma).
  • Fólk ætti að fá sér talstöðvar. Þar sem ekki er hægt að treysta á farsímakerfið eða fastlínukerfið virki í verstu tilfellunum eða eftir langdregið rafmagnsleysi. Þannig er hægt að tryggja þráðlaus fjarskipti á takmörkuðu svæði. Þar sem drægni talstöðva er ekki meira en 8 til 10 km á UHF bandinu.
  • Hægt er að nota varaaflgjafa við sjónvörp (flatskjái). Við slík sjónvörp þá duga þeir lengur en við tölvur, en ekki endalaust.
  • Fólk skal búast við sambandsleysi við internetið þegar þetta hefst. Þar sem ekki er hægt að treysta á það að flutningsleiðir fyrir internet sambönd haldi við álíka hamfarir.
  • Fólk á að hlusta á tilkynningar frá Almannavörnum þegar þetta skellur á. Hvort sem þær eru í útvarpi eða sjónvarpinu.

Um stöðuna í Bárðarbungu

Staðan í Bárðarbungu er mjög alvarleg og fer ekki batnandi eftir því sem tíminn líður. Það er ljóst að mjög stórir atburðir eru að eiga sér stað þar núna. Þetta eru hugsanlega stærstu atburðir í sögu Íslands síðan land byggðist, það er þó ekki hægt að vera viss um slíkt fyrr en þetta hefst. Ég byggi mitt álít á bestu vísindalegu gögnum sem ég hef. Það sem ég veit ekki hvenær þetta mun hefast. Hinsvegar er ljóst að mínu áliti að þetta öskjusig í Bárðarbungu mun ekki hætta, það hefur ekki sýnt nein merki um að farið sé að hægjast á því sigi sem hafið er. Virkni dettur hinsvegar niður í einhverja klukkutíma eins og er og hefur gert það frá upphafi þessara atburða, ég veit ekki afhverju það er ennþá og hugsanlegt er það mun taka vísindamenn marga áratugi að komast að því afhverju slíkt hegðun á sér stað í eldstöðvarkerfum almennt.

Ég vona það besta í þeirri atburðarrás sem er núna að fara af stað. Hinsvegar er ljóst í mínum huga þegar þetta fer af stað af fullu afli þá mun verða mikið tjón. Ég vona að íslendingar sleppi við mannfall vegna þessara atburða sem eru að fara af stað fljótlega að mínu áliti.

Staðan í Bárðarbungu klukkan 23:19

Þessar upplýsingar munu verða úreltar mjög fljótt.

Yfirvofandi hrun Bárðarbungu í öskju

Það er ljóst að mínu áliti að Bárðarbunga mun hrynja í öskju einhverntímann á næstu dögum til mánuðum. Þetta ferli hófst þann 16-Ágúst-2014 og því mun ekki ljúka fyrr en Bárðarbunga fellur saman inn á sjálfan sig í stóru öskugosi, væntanlega með miklu jökulflóði á þessu svæði þar sem þarna er mikill jökull. Það er mjög undarlegt að mér finnst að ekki skuli vera talað um þetta í fjölmiðlum á Íslandi, þar sem það er mín skoðun að þetta muni gerast, það eina sem skiptir máli núna er sá tími sem er til stefnu áður en eldgos fara að hefjast í sjálfri Bárðarbungu og síðan hvenær sjálf hrun Bárðarbungu hefst. Ég reikna nefnilega ekki með því að fjallið Bárðarbunga muni verða til eftir að þetta er allt saman gengið yfir. Ég reikna einnig með stóru öskugosi í kjölfarið á hruni Bárðarbungu. Það eina sem er ekki vitað hvenær þetta mun allt saman byrja, enda er ekki hægt að spá fyrir um slíka atburði með neinni nákvæmni ennþá.

Ég reikna einnig með að eldgos geti hafist án viðvörunar í Hamrinum, sem er eldstöð innan sprungukerfis Bárðarbungu. Ég er einnig farinn að reikna með að kvikuinnskot geti farið suður með sprungukerfi Bárðarbungu í átt að Torfajökli. Það er þó ekki ennþá hafið en líkunar á slíkum atburðum eru mjög miklir að mínu mati. Síðan er lítill möguleiki á því að Bárðarbunga geti hafið eldgos í nálægum eldstöðvum vegna spennubreytinga frá þessum atburðum. Þetta eru ekki miklar líkur en eru þó engu að síður til staðar.

Eldgosið í Holuhrauni heldur áfram eins og síðustu daga eins og komið hefur fram í fréttum. Hraunið frá þessu eldgosi er núna langt komið með að stífla Jökulsá á Fjöllum og mynda þar lítið lón í kjölfarið. Það er ekkert sem bendir til þess að það sé farið að draga úr eldgosinu í Holuhrauni eins og staðan er núna. Einnig hefur komið í ljós að sjö eldgos hafa átt sér stað síðan þessi atburðir hófst þann 16-Ágúst-2014. Það hafa verið flest allt saman smágos undir jökli sem hafa ekki sést og ekki valdið neinum teljandi flóðum í kjölfarið.

Ef einhverjir stórir atburðir eiga sér stað. Þá mun ég setja inn uppfærslu hingað eða skrifa nýja grein um það sem er að gerast.